Dünyadaki Düşük Maliyetli Havalimanlarının Performanslarının Veri Zarflama Analiziyle Değerlendirilmesi

Bu çalışmanın amacı dünyada düşük maliyetli iş modeli uygulayan havalimanlarının performansının analiz edilmesidir. Çalışma kapsamında dünyanın değişik bölgelerinde, düşük maliyetli iş modelini uygulayan 8 havalimanının 2019 yılı verileri, Veri Zarflama Analizi (VZA) aracılığıyla analiz edilmiştir. Çalışmada kapsamında performans ölçümünün çok boyutlu incelenmesini sağlamak amacıyla 4 farklı performans ölçüm modeli geliştirilmiştir. Çalışmanın bulguları havalimanlarının birçoğunun etkin olmadığını ancak bazı havalimanlarının pozitif olarak ayrıştığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Düşük Maliyetli Havalimanları, Veri Zarflama Analizi (VZA), Performans

Efficiency and Performance in Airports: An Investigation on Low Cost Airports in The World

This study aimed to analyze the performance of airports implementing a low cost business model in the world. In the study, the data of 2019 of eight airports implementing the low-cost business model in different regions of the world analyzed through data envelopment analysis (DEA). In the study, three different performance models were created in order to provide a multi-dimensional analysis of the performance measurement of airports. The findings of the study indicate that most of the airports are inefficient, but some airports are positively differentiated.

Keywords:

Low Cost Airports, Data Envelopment Analysis (DEA), Performance,

PDF

___

Alves, C. J. P., Silva, E. J. da, Müller, C., Borille, G. M. R., Guterres, M. X., Arraut, E. M., Peres, M. S., ve Santos, R. J. dos. (2020). Towards an objective decision-making framework for regional airport site selection. Journal of Air Transport Management, 89, 101888. https://doi.org/10.1016/j.jairtraman.2020.101888
Asker, V. (2016). Havalimanlarında operasyonel etkinlik ölçümü: Seçilmiş havalimanlarında bir uygulama (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Avcı, T., ve Aktaş, M. (2015). Türkiye'de faaliyet gösteren havalimanlarının performanslarının değerlendirilmesi. Journal of Alanya Faculty of Business/Alanya Isletme Fakültesi Dergisi, 7(3).
Paris Beauvais Havalimanına ait veriler https://www.aeroportparisbeauvais.com/en/professionnals/paris-beauvais-airport/presentation/ adresinden erişilmiştir.
Birolini, S., Malighetti, P., Redondi, R., ve Deforza, P. (2019). Access mode choice to low-cost airports: Evaluation of new direct rail services at Milan-Bergamo airport. Transport Policy, 73, 113–124. https://doi.org/10.1016/j.tranpol.2018.10.008
Brüksel Güney Charleroi Havalimanına ait veriler https://www.brussels-charleroi-airport.com/fr/qui-sommes-nous adresinden erişilmiştir.
Chang, Y. C., ve Lee, N. (2010). A Multi-objective goal programming airport selection model for low-cost carriers’ networks. Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, 46(5), 709–718. https://doi.org/10.1016/j.tre.2010.01.004
Dallas Love Field Havalimanına ait veriler https://www.dallas-lovefield.com/ adresinden erişilmiştir.
De Neufville, R. (2008). Low-cost airports for low-cost airlines: Flexible design to manage the risks. Transportation Planning and Technology, 31(1), 35–68. https://doi.org/10.1080/03081060701835688
Dixit, A., ve Jakhar, S. K. (2021). Airport capacity management: A review and bibliometric analysis. Journal of Air Transport Management, 91, 102010. https://doi.org/10.1016/j.jairtraman.2020.102010
Gillen, D., ve Lall, A. (2004). Competitive advantage of low-cost carriers: Some implications for airports. Journal of Air Transport Management, 10(1), 41–50. https://doi.org/10.1016/j.jairtraman.2003.10.009
Hanaoka, S., ve Saraswati, B. (2011). Low cost airport terminal locations and configurations. Journal of Air Transport Management, 17(5), 314-319
Frankfurt Hahn Havalimanına ait veriler http://www.hahn-airport.de/default.aspx?menu=departures&cc=en adresten erişildi.
Jacquillat, A., ve Odoni, A. R. (2018). A roadmap toward airport demand and capacity management. Transportation Research Part A: Policy and Practice, 114, 168–185. https://doi.org/10.1016/j.tra.2017.09.027
Kıyıldı, R., ve Karaşahin, M. (2006). Türkiye'deki hava alanlarının veri zarflama analizi ile altyapı performansının değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(3), 391-397.
Kiracı, K., ve Asker, V. (2019). Etkinlik ve etkinliğin belirleyen faktörler: havayolu şirketleri üzerine ampirik bir inceleme. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(1), 25-50.
Kuyucak Sengur, Ferhan ve Sengur, Yusuf ve Ozenen, Cem ve Kocyigit, Mutlu ve Güngören, Musa ve Turhan, Uğur ve Durmaz, Vildan. (2016). Havaalanı Yönetimi.
Köleoğlu, N., ve Demirel, E. (2019). Türkiye’nin Önemli Turizm Kentlerindeki Havalimanlarının Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Ölçülmesi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 16(3), 352-365.
Lai, P., Potter, A., Beynon, M. ve Beresford, A. (2015). Entegre bir AHP / DEA-AR tekniği kullanarak havalimanlarının verimlilik performansının değerlendirilmesi. Taşıma Politikası, 42, 75–85. doi: 10.1016 j.tranpol.2015.04.008
Loh, H. S., Yuen, K. F., Wang, X., Surucu-Balci, E., Balci, G., ve Zhou, Q. (2020). Airport selection criteria of low-cost carriers: A fuzzy analytical hierarchy process. Journal of Air Transport Management, 83, 101759. https://doi.org/10.1016/j.jairtraman.2019.101759
Londra Luton Havalimanına ait veriler https://www.london-luton.co.uk/corporate/community/noise/annual-monitoring-reports adresinden erişilmiştir.
Londra Stansted Havalimanına ait veriler https://www.stanstedairport.com/about-us/london-stansted-airport-and-mag/facts-and-figures/ adresten erişildi.
Lo Storto, C. (2018). The analysis of the cost-revenue production cycle efficiency of the Italian airports: A NSBM DEA approach. Journal of Air Transport Management, 72, 77–85. https://doi.org/10.1016/j.jairtraman.2018.05.010
Macit, A. (2019). Düşük maliyetli havayolu işletmelerinin maliyet tasarruflarında yeni yönelimler. Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri, 5(9), 35-44.
Martín, J. C., ve Román, C. (2001). An application of DEA to measure the efficieny of Spanish airports prior to privatization. Journal of Air Transport Management, 7(3), 149–157. https://doi.org/10.1016/S0969-6997(00)00044-2
Njoya, E. T., ve Niemeier, H. M. (2011). Do dedicated low-cost passenger terminals create competitive advantages for airports? Research in Transportation Business and Management, 1(1), 55–61. https://doi.org/10.1016/j.rtbm.2011.06.005
Oakland Uluslararası Havalimanına ait veriler https://www.oaklandairport.com/ adresinden erişilmiştir.
Olfat, L., Amiri, M., Bamdad Soufi, J., ve Pishdar, M. (2016). A dynamic network efficiency measurement of airports performance considering sustainable development concept: A fuzzy dynamic network-DEA approach. Journal of Air Transport Management, 57, 272–290. https://doi.org/10.1016/j.jairtraman.2016.08.007
Otamendi, J., Pastor, J. M., ve García, A. (2008). Selection of the simulation software for the management of the operations at an international airport. Simulation Modelling Practice and Theory, 16(8), 1103–1112. https://doi.org/10.1016/j.simpat.2008.04.022
Ömürbek, N, Demirgubuz, M, Tunca, M. (2016). Hizmet sektöründe performans ölçümünde veri zarflama analizinin kullanımı: havalimanları üzerine bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 4 (9), 21-43. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/vizyoner/issue/23008/246064
Özden, Ü. H. (2008). Veri zarflama analizi (VZA) ile Türkiye'deki vakıf üniversitelerinin etkinliğinin ölçülmesi. Istanbul University Journal of the School of Business Administration, 37(2).
Özkan, M., ve Özcan, A. (2018). Veri zarflama analizi (VZA) ile seçilmiş çevresel göstergeler üzerinden bir değerlendirme: OECD performans incelemesi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 16(32), 485-508.
Özsoy, V. S., ve Örkcü, H. H. (2021). Structural and operational management of Turkish airports: a bootstrap data envelopment analysis of efficiency. Utilities Policy, 69, 101180. https://doi.org/10.1016/j.jup.2021.101180
Pestana Barros, C., ve Dieke, P. U. C. (2007). Performance evaluation of Italian airports: A data envelopment analysis. Journal of Air Transport Management, 13(4), 184–191. doi:10.1016/j.jairtraman.2007.03.001
Polater, A. (2020). Airports’ role as logistics centers in humanitarian supply chains: A surge capacity management perspective. Journal of Air Transport Management, 83, 101765. https://doi.org/10.1016/j.jairtraman.2020.101765
Santos, B. F., Wormer, M. M. E. C., Achola, T. A. O., ve Curran, R. (2017). Airline delay management problem with airport capacity constraints and priority decisions. Journal of Air Transport Management, 63, 34–44. https://doi.org/10.1016/j.jairtraman.2017.05.003
Scala, P., Mota, M. M., Wu, C. L., ve Delahaye, D. (2021). An optimization–simulation closed-loop feedback framework for modeling the airport capacity management problem under uncertainty. Transportation Research Part C: Emerging Technologies, 124, 102937. https://doi.org/10.1016/j.trc.2020.102937
Tanrısevdi, A, Çulha, O. (2010). Düşük fiyatlı havayolu taşımacılığı (DFHT) sektörünün genel özellikleri ve uygulanan pazarlama karmalarının yapısı: Türk DFHT firmaları üzerinde bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (33), 65-100. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/esosder/issue/6147/82526
Taşdemir, M. (2020). “Covid-19 Salgınının Havacılık Sektörüne Etkileri ve Türkiye’deki Yoğun Havalimanlarının Salgın Öncesi ve Salgın Koşullarında Etkinlik Değişimlerinin Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Tespiti”, International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, (Issn:2630-631X) 6(39): 2691-2707.
Torp Havalimanı verileri https://www.torp.no/ adresinden erişilmiştir.
Yazgan, A. E., ve Karkacıer, O. (2015). Veri zarflama analizi ile etkinlik ölçümleri ve havalimanı işletmeciliği sektöründe bir uygulama. Journal of Alanya Faculty of Business/Alanya Isletme Fakültesi Dergisi, 7(2).
Zhang, A., Hanaoka, S., Inamura, H., ve Ishikura, T. (2008). Low-cost carriers in Asia: Deregulation, regional liberalization and secondary airports. Research in Transportation Economics, 24(1), 36–50. https://doi.org/10.1016/j.retrec.2009.01.001
Wanke, P. F. (2012). Capacity shortfall and efficiency determinants in Brazilian airports: Evidence from bootstrapped DEA estimates. Socio-Economic Planning Sciences, 46(3), 216–229. https://doi.org/10.1016/j.seps.2012.01.003
Wanke, P., Barros, C. P., ve Nwaogbe, O. R. (2016). Assessing productive efficiency in Nigerian airports using Fuzzy-DEA. Transport Policy, 49, 9–19. https://doi.org/10.1016/j.tranpol.2016.03.012