YABANCILARA TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE YAZINSAL METİNLER: GAZİ ÜNİVERSİTESİ TÖMER YABANCILAR İÇİN TÜRKÇE SETİ C1 DÜZEYİ ÖRNEĞİ

Türkçenin yabancı/ikinci dil olarak öğretiminde anlama ve anlatma becerileri olarak nitelendirilen dört temel beceriyi geliştirme yollarından biri, ders kitaplarında kullanılan okuma ve dinleme metinleridir. Genelde dil öğretimi özelde yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan anlama metinlerini, özgün (otantik) ve özgün olmayan metinler olarak ikiye ayırabiliriz. Bu metinlerin seçimi ve materyal olarak kullanımı dil öğretiminin temel ilkelerine uygun olarak yapılmalıdır. Bununla birlikte dil düzeyi, hedef yeterlikler, kültürlerarasılık, ölçme-değerlendirme kriterlerine uygunluk gibi unsurlar; öğretim materyallerinde kullanılacak metin seçimini etkilemektedir. Dilin estetik kullanımının söz konusu olduğu edebî metinler, diğer metin türleri gibi otantik ve yapılandırılmış/sadeleştirilmiş metin olarak dil öğretim materyallerinde kullanılabilir. Bu eserlerin yazılış amaçları dil öğretmek olmamakla birlikte özellikle orta ve ileri düzeylerde okuma/dinleme materyali olarak kullanılmaları oldukça yaygındır. Bu çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yapılarak Gazi Üniversitesi TÖMER Yabancılar için Türkçe Öğretimi Seti C1 Düzeyi kitabı incelenmiştir. Gazi Üniversitesi TÖMER C1 kitabındaki yazınsal okuma ve dinleme metinlerinden hareketle bu metinlerin hangi dil becerilerinde kullanılması gerektiği tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Yabancılara Türkçe öğretimi, Yazınsal metinler, Materyal geliştirme, Metin değiştirim

LITERATURE TEXTS IN TEACHING TURKISH TO FOREIGNERS: GAZİ UNIVERSITY TÖMER TURKISH SET FOR FOREIGNERS C1 LEVEL EXAMPLE

One of the ways to develop the four basic skills, which are defined as comprehension and expression skills in teaching Turkish as a foreign/second language, is reading and listening texts used in textbooks. In general, we can divide the comprehension texts used in language teaching, especially in teaching Turkish to foreigners, as original (authentic) and non-original texts. The selection and use of these texts as materials should be done in accordance with the basic principles of language teaching. In addition, factors such as language level, target competencies, interculturality, compliance with assessment-evaluation criteria; affects the choice of text to be used in teaching materials. Literary texts, in which the aesthetic use of language is in question, can be used in language teaching materials as authentic and structured/simplified texts like other text types. Although the purpose of writing these works is not to teach language, it is quite common to use them as reading/listening material, especially at intermediate and advanced levels. In this study, Gazi University TÖMER Turkish Teaching Set for Foreigners C1 Level book was examined by making document analysis from qualitative research methods. Based on the literary reading and listening texts in the Gazi University TÖMER C1 book, it has been discussed in which language skills these texts should be used.

Keywords:

Teaching Turkish to foreigners, Literary texts, Material development, Text replacement,

PDF

___

Akıncılar, A. (2018). Türkçe öğrenen yabancılar için Dede Korkut hikâyeleri'nin B1 düzeyinde sadeleştirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ay, S. (2020). Yabancılara Türkçe öğretimi için Sait Faik Abasıyanık'ın 'Birtakım İnsanlar' adlı hikâyesinin B1 seviyesine sadeleştirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Bakan, H. (2012). Yabancılara Türkçe öğretiminde metindilbilimsel ölçütler çerçevesinde bir sadeleştirme denemesi: Sait Faik Abasıyanık, “Meserret Oteli” (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Brown, P., & Levinson, S. C. (1987). Politeness: Some universals in language usage. Cambridge University Press.
Cemiloğlu, M. (2015). İlköğretim okullarında Türkçe öğretimi. Alfa Aktüel Yayınları.
Council of Europe (2020). Common European framework of reference for languages: learning, teaching, assessment companion volume with new descriptors, language policy programme education policy division education department council of Europe, Strasbourg 2001 / 2018 / 2020.
D-AOBM (2021). “Diller için Avrupa ortak öneriler çerçevesi” Öğrenim, öğretim ve değerlendirme. MEB Yayınları.
Demirel, Ö. (2011). Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı. Pegem Akademi.
Dilidüzgün, Ş. (1995). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yazınsal metinler (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Dilidüzgün, Ş. (2017). Metindilbilim ve Türkçe öğretimi. Anı Yayınları.
Durmuş, M. (2013). Metin değiştirimin dilbilimsel süreçleri üzerine. The Journal Of Academic Social Science Studies, 6(4), 391-408.
Erkul, R. (2004). Cümle ve metin bilgisi. Anı Yayınları.
Eroğlu, S. (2015). Metindilbilimsel ölçütler çerçevesinde Ömer Seyfettin’nin üç nasihat hikâyesinin yabancılara Türkçe öğretimi için sadeleştirme denemesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Ghaffari, R. (2020). Yabancılara Türkçe öğretiminde dil yeterliliklerine uygun edebî metin uyarlama (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Günay, D. (2001). Metin bilgisi. Multilingual Yayınları.
Güneş, F. (2013). Türkçe öğretiminde metin seçimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 1-12.
İltar, L. (2018). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde kullanılan okuma metinlerinin farklı değişkenler açısından karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
İltar, L., & Açık A. (2019). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde metin türlerinin sınıflandırılması ve ders kitaplarında yer alan okuma metinlerinin değerlendirilmesi. Türkiyat Mecmuası - Journal of Turkology, 29(2), 311-346.
Kıran, A. Z., & Kıran, Z. (2000). Yazınsal okuma süreçleri. Seçkin Yayıncılık.
Krashen, S. (1982). Principles and practice in second language acquisition. Pergamon.
MEB (2019). Türkçe dersi öğretim programı. Millî Eğitim Bakanlığı.
Özçalışkan, Ş. (1996). Vladımır Propp’un biçimbilimsel yaklaşımı çerçevesinde bir Keloğlan masalının incelenmesi. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, (7), 59-75.
Özmen, C. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde metin değiştirim teknikleriyle öykülerin yeniden oluşturulması (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
Süner, R. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yazınsal metinlerin B1 düzeyine uyarlanması: Eskici örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
TDK. (2022). Güncel Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr/
Temizyürek, M. (2021). Yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarındaki okuma metinlerinin betimlenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Tomlinson, B. (2012). Materials development for language learning and teaching. Language teaching. Cambridge University Press.
Tuğrul, F. (2021). Yabancılara Türkçe öğretiminde metindilbilimsel ölçütler çerçevesinde Refik Halit Karay'ın 'Şeftali Bahçeleri' adlı hikâyesinin A1-A2 düzeyine göre sadeleştirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kilis 7 Aralık Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
TYDÖP. (2020). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi programı.
Uzun, L. (2013). Anlatı çözümlemesi. İçinde S. Özsoy & Z. Erk Emeksiz (Eds.). Genel dilbilim II (ss. 182-210). Anadolu Üniversitesi Yay.
Yayan, H. (2019). Yabancılara Türkçe öğretiminde Refik Halit Karay'ın eskici ve testi adlı hikâyelerinin A2 seviyesine uyarlanması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Yazıcı, N. (2004). Anlatı metinlerde ön ve arka planı belirginleştiren dilsel görünümler: Türkçe üzerine gözlemler (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Yazıcı, N. (2017). Kurmaca anlatılarda kahramanın sunumu: Metinleştirme stratejisi olarak gönderim ve eksiltme. Türkbilig, (34), 117-134.
Yılmaz, Y. (2021). Yabancılara Türkçe öğretimi kapsamında Ömer Seyfettin'in bazı hikâyelerinin B1 seviyesine uyarlanması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Yüksel, G. H. (2007). Anlatısal metinler ve kısa öykü. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 153-174.