PEYAMİ SAFA’NIN “CANAN” ROMANINDA KÖTÜLÜK PROBLEMİ

Kötülük varoluş biçimi ve sebepleriyle ilk çağlardan itibaren birçok düşünürün ilgi alanına girer. İnsandaki kötülüğün doğuştan mı yoksa yaşantılar sonucunda mı geliştiğini araştıran düşünürler, kötülüğü çeşitli sınıflarda değerlendirerek insan doğasındaki kötülüğü ahlaki çöküntüyle bağlantılı olacak şekilde ele alırlar. Peyami Safa, düşünürlerin açıklamalarıyla benzer şekilde eserlerini Doğu-Batı karşılaştırması üzerine kurarken kötülüğün kaynakları ve ahlaki kötülük üzerine çözümlemelerde bulunmayı ihmal etmez. Kötü kahramanlar, bozulan toplum yapısıyla ilişkili olacak şekilde betimlenir. Geleneksel Türk toplumunun kutsal saydığı değerleri tehdit eden bu kötü kahramanlar, Batı yaşamına özenirler ve toplumsal değerleri, çıkarları uğruna yok sayarlar. Maddi çıkar ve konforlu bir yaşam elde etmek için hırslarının kurbanı olan kahramanların kötülük potansiyeli aşırı davranışlarıyla birçok ailenin dağılmasına neden olur. Canan, romanında kötülük problemi ahlaki bir sorun olarak ele alınır. Bu çalışmada kötülük kavramı, geleneksel ve modern aile yaşantılarından örneklerle incelenecektir. Farklı yetişme koşullarında büyüyen iki kadının iyiliği ve kötülüğü bilinçli tercihlerinin sonuçları geleneksel ve modern aile yapıları üzerinden örneklendirilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Peyami Safa, Kötülük, İyilik

THE PROBLEM OF EVIL IN PEYAMI SAFA'S "CANAN" NOVEL

Evil, with its mode of existence and reasons, has been in the field of interest of many thinkers since the early ages. Thinkers who investigate whether the evil in man is innate or develops as a result of experiences, evaluates evil in various classes and deals with the evil in human nature in a way that is related to moral collapse. Peyami Safa, while building his works on the East-West comparison, similar to the explanations of the thinkers, does not neglect to resolve the sources of evil and moral evil. Villains are depicted in relation to the deteriorated social structure. These villains, who threaten the values that traditional Turkish society considers sacred, ignore the social values for the sake of their interests and emulate Western life. The evil potential of the heroes, who are victims of their greed for financial gain and a comfortable life, causes many families to break up with their excessive behavior. In Canan's novel, the problem of evil is handled as a moral problem. In this study, the concept of evil will be examined with examples from traditional and modern family life. The results of the conscious choices of the good and the bad of the two women who grew up in different upbringings will be exemplified through traditional and modern family structures.

Keywords:

Peyami Safa, Evil, Goodness,

PDF

___

Baudrillard, J. (2000). Kötülüğün şeffaflığı-aşırı fenomenler üzerine bir deneme (Çev. I. Ergüden). Ayrıntı Yayınları.
Fromm, E. (1993). İnsandaki yıkıcılığın kökenleri (Çev. Şükrü Alpagut). Payel Yayınları.
Molacı, M. (2018). Modern teodise denemelerinin olanağı üzerine. DTCF Dergisi, 58(2),1300-1326.
Ozankaya, Ö. (1975). Toplumbilim terimleri sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları.
Öktem, Ü. (2018). Platon felsefesinde kötülük problemi. DTCF Dergisi 58(1), 641-661.
Özcan, T., & Oruç, S. (2020). Cumhuriyet dönemi (1923-1938) Türk romanında kadın imgesi: Kafesin ardından kur(t)uluşa. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30(2), 121-131.
Özdemir, M. (2001). İslam düşüncesinde kötülük problemi. Furkan Yayınları.
Paliçko, E. (2021). Ölümcül kadın imgesi bağlamında Peyami Safa’nın Cânân’ı. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi, 5(4), 2519-2541.
Russell, J. B. (1999). Şeytan antikiteden ilkel Hıristiyanlığa kötülük tasarımları. Kabalcı Yayınevi.
Safa, P. (2016). Canan. Ötüken Yayınları.
Sönmez, Ü. Ş. (2017). Kötülüğün yerel temsilleri: Türk edebiyatında kötülük. Cogito Dergisi, 86(269). Yapı Kredi Yayınları.
Svendsen L. (2018). Kötülüğün Felsefesi (Çev. Mehmet Hocaoğlu). Redingot Kitap.
TDK Çevrimiçi Sözlük (2022, Ağustos 10). www.sozluk.gov.tr
Yıldırım, G. (2016). Tanzimat devri Türk romanında tanrı ve kötülük. Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, 2(1), 545-558.