Emre YAZICI, Tamer EREN, Hacı Mehmet ALAKAŞ

ÇOK ÖLÇÜTLÜ KARAR VERME YÖNTEMLERİ İLE İŞLEME MERKEZİ SEÇİMİ: İMALAT İŞLETMESİNDE UYGULAMA

İşletmeler faaliyetlerini gerçekleştirmek için üretim sürecinde işgücü, makine ve taşıma sistemleri gibi kaynaklarını kullanmaktadırlar. Üretim sektörlerinde çeşitli makineler kullanılmaktadır. Talaşlı imalat sektöründe yer alan işletmeler için ise en önemli makine grubu işleme merkezleridir. İşleme merkezi seçim problemi imalat işletmeleri için büyük sermaye yatırımları gerektiren uzun dönemli ve stratejik bir karar problemi niteliğindedir. Bu çalışmada da bir imalat işletmesi için alınması planlanan işleme merkezi seçim problemi incelenmiştir. İşleme merkezi seçimini etkileyen kriterler literatür incelemesi ve alanında uzman kişiler ile görüşme neticesinde belirlenmiştir. Alternatifler ise uygulama yapılan imalat işletmesinin satın alma biriminden alanında uzman kişilerce tespit edilmiştir. Belirlenen alternatifler arasında puanlama yapılarak alternatif sayısı üçe indirilmiştir. Çalışmada 5 ana kriter ve 11 alt kriter belirlenmiştir. Kriter ağırlıklarının elde edilmesinde Analitik Ağ Süreci (AAS) yöntemi kullanılmıştır. Alternatiflerin belirlenmesinde ise PROMETHEE ve VIKOR yöntemleri olmak üzere iki farklı yöntem kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

İşleme merkezi seçimi, Analitik Ağ Süreci, PROMETHEE, VIKOR, Çok Ölçütlü Karar Verme

PDF

___

Alıakbarı Nourı, F., Khalılı Esboueı , S., & Antuchevıcıene , J. (2015). A Hybrıd MCDM Aproach Based on Fuzzy ANP and Fuzzy TOPSIS for Technology Selection. INFORMATICA, 26(3), 369-388.
Arslan, M. Ç., Çatay, B. ve Budak, E. (2004). A Decision Support System for Machine Tool Selection. Journal of Manufacturing Technology Management, 15(1), 101-109.
Bedir, N. ve Eren , T. (2015). AHP-PROMETHE Yöntemleri Entegrasyonu ile Personel Seçim Problemi: Parekende Sektöründe Bir Uygulama. Social Sciences Research Journal, 4(4), 46-58.
Brans, J.-P., & Smet, Y. D. (2016). PROMETHEE METHODS: Multi Criteria Decision Analysis. New York: Springer.
Cihan , Ş., Ayan, E., Eren, T., Topal, T. ve Yıldırım, E. K. (2017). Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri ile Ekokardiyografi Cihazı Seçiminin Yapılması. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 4(1), 41-49.
Çimren, E., Çatay, B. ve Budak , E. (2007). Development of a machine tool selection system using AHP. Int J Adv Manuf Technol, 35, 363-376.
Dağdeviren , M., Dönmez , D. ve Kurt, M. (2006). Bir İşletmede Tedarikçi Değerlendirme Süreci İçin Yeni Bir Model Tasarımı ve Uygulaması. Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 21(2), 247-255.
Dağdeviren, M. (2008). Decision making in equipment selection: an integrated approach with AHP and PROMETHEE. Journal of Intelligent Manufacturing, 19, 397-406.
Dağdeviren, M. ve Eraslan, E. (2008). PROMETHEE Sıralama Yöntemi İle Tedarikçi Seçimi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23(1), 69-75.
Ergün Bülbül, S. ve Köse , A. (2016). Türk Sigorta Sektörünün Promethee Yöntemi ile Finansal Performans Analizi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38(1), 187-210. doi:10.14780/iibd.29194
Ertuğrul, İ. ve Karakaşoğlu, N. (2008). Banka Şube Performanslarının VIKOR Yöntemi İle Değerlendirilmesi. Endüstri Mühendisliği Dergisi, 20(1), 19-28.
Gülçiçek Tolun, B. ve Tümtürk, A. (2020). AHP ile Bütünleşik Gri İlişkisel Analiz Yöntemi ile Makine Seçimi: Tarım Makinaları Üretim İşletmesinde Bir Uygulama. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 27(1), 21-34.
Gürbüz, H. ve Uğurlular, A. (2016). En Uygun CNC Tezgahı Seçiminde Analitik Hiyerarşi Yöntemi Yaklaşımı ve Uygulanması. 7th International Congress on Entrepreneurship, 400-416.
Hamurcu , M. ve Eren, T. (2017). Raylı Sistem Projeleri Kararında Ahs-Hp Ve Aas-Hp Kombinasyonu. Gazi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 3(3), 1-13.
İç, Y. T., Kabacaoğlu, E., Tümay, Ç. ve Demirtaş, H. İ. (2018). Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler için İşleme Merkezi Seçiminde Kullanılabilecek Bir Karar Destek Sistemi. Makina Tasarım ve İmalat Dergisi, 16(2), 71-80.
İç, Y. ve Yurdakul, M. (2008). İşleme Merkezi Seçimine Yönelik Bir Karar Destek Sisteminin Geliştirilmesi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23(1), 85-95.
Karim, R., & Karmaker, C. (2016). Machine Selection by AHP and TOPSIS Methods. American Journal of Industrial Engineering, 4(1), 7-13.
Kaya, İ., Kılınç, M. S. ve Çevikcan, E. (2007). Makina-Teçhizat Seçim Probleminde Bulanık Karar Verme Süreci. Mühendis ve Makina, 49(576).
Li, H., Wang, W., Fan, L., Li, Q., & Chen, X. (2020). A novel hybrid MCDM model for machine tool selection using fuzzy DEMATEL, entropy weighting and late defuzzification VIKOR. Applied Soft Computing Journal, 91.
Lin, Z.-C., & Yang, C.-B. (1996). Evaluation of machine selection by the AHP method. Journal of Materials Processing Technology, 57, 253-258.
Macharis, C., Springael, J., Brucker, K. D., & Verbeke, A. (2004). PROMETHEE and AHP: The desing of operationaş synergies in multicriteria analysis. Strengthening PROMETHEE with ideas of AHP. European Journal of Operational Research, 153, 307-317.
Opricovic, S., & Tzeng, G.-H. (2004). Compromise solution by MCDM methods:A comparative analysis of VIKOR and TOPSIS. European Journal of Operational Research, 156, 445-455.
Opricovic, S., & Tzeng, G.-H. (2007). Extended VIKOR Method in Comprason with Outranking Methods. European Journal of Operational Research, 178, 514-529.
Ömürbek, N., Karaatlı , M., Eren, H. ve Şanlı , B. (2014). AHP Temelli PROMETHEE Sıralama Yöntemi ile Hafif Ticari Araç Seçimi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(4), 47-64.
Özdağoğlu, A. (2014). Üretim Faaliyetinde Bulunan İşletmeler İçin CNC Torna Tezgahı Alternatiflerinin VIKOR ve TOPSIS Yöntemleri ile Karşılaştırılması. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, 14(2), 37-57.
Özdağoğlu, A., Yakut, E. ve Bahar , S. (2017). Machine Selection in a Dairy Product Company with Entropy and SAW Methods Integration. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(1), 341-359.
Perçin, S. (2012). Bulanık AHS ve TOPSIS Yaklaşımının Makine-Teçhizat Seçimine Uygulanması. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 169-184.
Saaty, T. L., & Vargas, L. G. (2006). Decision making with the analytic network process. New York: Springer Science+Business Media.
Samvedi, A., Jain, V., & Chan, F. T. (2012). An integrated approach for machine tool selection using fuzzy analytical hierarchy process and grey relational analysis. International Journal of Production Research, 50(12), 3211-3221.
Şahin, İ. (2020). CNC DİK İŞLEME MERKEZİ SEÇİMİNDE ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİ. Yüksek Lisans Tezi, T.C. Maltepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
Şenkayas, H. ve Hekimoğlu , H. (2013). Çok Kriterli Tedarikçi Seçimi Problemine PROMETHEE Yöntemi Uygulaması. Verimlilik Dergisi, 2, 63-82.
Uyanık, A. (2006). ÜÇ EKSENLİ TERCO YÜZEY İŞLEME TEZGAHININ BİLGİSAYAR İLE KONTROLÜ. İstanbul: Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Wu, Z., Ahmad, J., & Xu, J. (2016). A group decision making framework based on fuzzy VIKOR approach for machine tool selection with linguistic information. Applied Soft Computing, 42, 314-324.
Yavuz, M. (2010). Makina Ekipman Seçimine Yönelik Aksiyomatik Tasarım Yaklaşımı. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Yılmaz, K., Öztürk , Y., ve Burdurlu , E. (2017). Mobilya Endüstrisi Üretim Süreçlerinde Teknoloji Seçimi: Panel Ebatlama Makinesi Seçimi Örneklemesi. Journal of Advanced Technology Sciences, 6(3), 774-785.