Pınar ÇELEBİ DEMİRARSLAN, Hande KÜÇÜKÖNDER, Said KINGIR

ENTROPİ TABANLI TOPSIS VE VIKOR YAKLAŞIMI İLE AKADEMİSYENLER ÜZERİNDE BİR DUYGUSAL PERFORMANS DEĞERLENDİRME: BARTIN ÖRNEĞİ

Bu çalışmanın amacı, çok kriterli karar verme tekniklerinden TOPSIS ve VIKOR yöntemlerini kullanarak; tükenmişlik, iş tatmini, duygusal emek ve işten ayrılma niyeti iş davranışlarına göre akademik personelin duygusal performanslarının ölçülmesidir. Akademik personelin tükenmişlik düzeyini belirleme veya duygusal emeğin etkisi üzerine çalışmalar yapılmış ve bu çalışmalarda genellikle gelir, cinsiyet, ders yükü vb. kriterleri ele alınmıştır. Bu çalışmada ise iş davranışları kriter olarak kabul edilerek personelin duygusal performans değerlemesi yapılmıştır. Çalışmanın araştırma evrenini Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde 2015-2016 Bahar Dönemi’nde görev yapan akademik personel oluşturmaktadır. Araştırmada verilerin toplanmasında tükenmişlik, iş tatmini, duygusal emek ve işten ayrılma niyeti ölçeklerinden oluşan anket kullanılmıştır. Anket sonuçlarının analizinde ilgili kriterlerin ağırlıklandırılması Entropi yöntemiyle yapılmıştır. Daha sonra çok kriterli karar verme tekniklerinden sırasıyla TOPSIS ve VIKOR yöntemleri kullanılarak akademik personelin duygusal performans puanları en yüksekten en düşüğe doğru sıralanmıştır. Sonuçta iki farklı sıralama yöntemi elde edilmiş olup TOPSIS ve VIKOR yöntemlerine göre sıralama sonuçları karşılaştırılmıştır. İlk ve son sıralarda yer alan kişilerde benzerlikler gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

İş Tatmini, Tükenmişlik, Duygusal Emek, İşten Ayrılma Niyeti, TOPSIS, VIKOR

EVALUATION OF EMOTIONAL PERFORMANCE ON ACADEMICIANS WITH ENTROPY BASED TOPSIS AND VIKOR METHODS: BARTIN CASE

The aim of this study is to evaluate the emotional performance of academicians according to burnout, job satisfaction, emotional labor, and intention to leave by using two of multi-critera decision techniques; TOPSIS and VIKOR. There have been a lot of researches about defining burnout level of academicians and effects of emotion labor on academic life by taking income, gender, teaching load et. as criteria. However, in this study, mentioned job behavior terms are considered as criteria of research so that the emotional performance is evaluated. In this study, survey is applied to academic staffs who work at Faculty of Economics and Business Administration in Bartın University during 2015-2016 Spring Term. The survey covers scales about burnout, job satisfaction, emotional labor, and intention to leave. First, the scales are weighted by Entropy method, and then respectively TOPSIS and VIKOR methods, are used to evaluate of performance. As a result, the academicians are listed from highest to lowest according to their emotional performances according to two different multi-criteria decision techniques, and two lists are compared with each other. It is observed that the first and the last person in the performance list were the same according to TOPSIS and VIKOR.

Keywords:

Job Satisfaction, Burnout, Emotional Labor, Intention to Leave, TOPSIS, VIKOR,

PDF

___

Aktaş, R., Doğanay, M. M., Gökmen, Y., Gazibey, Y. & Türen, U. (2015). Sayısal Karar Verme Yöntemleri. İstanbul: Beta Yayıncılık.
Alper Ay, F. & Türkdoğan, N. (2018). Duygusal Emek, Tükenmişlik, İşten Ayrılma Niyeti Ve İş Performansı Arasındaki İlişkiler. Örgütsel Davranış Araştırmaları Dergisi, 3(1), 87-103 (http://odad.org/files/journal/eYKYvEGAUiBh.pdf).
Altıntaş Çınar, F. (2006). Bireysel Değerlerin Örgütsel Adalet ve Sonuçları İlişkisinde Yönlendirici Etkisi: Akademik Personel Üzerine Bir Analiz. İşletme Fakültesi Dergisi, 7(2), 19-40 (http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423876032.pdf).
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. & Yıldırım, E. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı. İstanbul: Sakarya Yayıncılık.
Ar, İ. M., Özdemir, F. & Baki, B. (2014). Öncelikli Sektörlerin Belirlenmesinde AHS-TOPSIS ve AHS-VIKOR Yaklaşımlarının Kullanımı: Rize Organize Sanayi Bölgesi Örneği. Journal of Yaşar University, 9(35), 6159-6174 (https://journal.yasar.edu.tr/wp-content/uploads/2014/08/5_Vol_9_35.pdf).
Arslan, R. & Acar, B. N. (2013). A Research on Academics on Life Satisfaction, Job Satisfaction and Professional Burnout. Suleyman Demirel University, The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences, 18(3), 281-298 (http://dergipark.ulakbim.gov.tr/sduiibfd/article/view/5000122100/0).
Basim, N. & Begenirbaş, M. (2012). Çalışma Yaşamında Duygusal Emek: Bir Ölçek Uyarlama Çalışması. Journal of Management & Economics, 19(1), 77-90 (http://www2.bayar.edu.tr/yonetimekonomi/dergi/pdf/C19S12012/77_90.pdf).
Begenirbaş, M. & Çalışkan, A. (2014). Duygusal Emeğin İş Performansı ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisinde Kişilerarası Çarpıklığın Aracılık Rolü. Business and Economics Research Journal, 5(2), 109-127 (http://www.berjournal.com/wp-content/plugins/downloads-manager/upload/BERJ%205(2)14%20Article%208%20pp.109-127.pdf).
Çakır, S. & Perçin, S. (2013). AB Ülkeleri'nde Bütünleşik Entropi Ağırlık - TOPSIS Yöntemiyle AR-GE PErformansının Ölçülmesi. Uludap Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(1), 77-95 (http://dergipark.gov.tr/download/article-file/408455).
Çapri, B. (2006). Tükenmişlik Ölçeğinin Türkçe Uyarlamas: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 62-77 (http://toad.edam.com.tr/sites/default/files/pdf/tukenmislik-olcegi-toad.pdf).
Çelen, Ö., Teke, A. & Cihangiroğlu, N. (2013). Örgütsel Bağlılığın İş Tatmini Üzerine Etkisi: Gülhane Askeri Tıp Fakültesi Eğitim Hastanesinde Bir Araştırma. Suleyman Demirel University, The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences, 18(3), 399-410 (http://gulhanemedj.org/uploads/pdf/pdf_GMJ_790.pdf).
Çelik, P. & Topsakal, Y. (2016). Duygusal Emeğin İş Tatmini ve Duygusal Tükenme İle İlişkisi: Antalya Destinasyonu Otel Çalışanları Örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(4), 202 -218 (http://isarder.org/2016/vol.8_issue.4_article012_full_text.pdf).
Çınar, Y. (2004). Çok Nitelikli Karar Verme ve Bankaların Mali Performanslarının Değerlendirilmesi Örneği. Yayınlanmayan Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi SBE.
Değirmenci Öz, S. & Baykal, Ü. (2017). Hemşirelerin Duygusal Emek Davranışı. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 4(3), 143-147 (https://www.journalagent.com/shyd/pdfs/SHYD_4_3_143_147.pdf).
Ergin, C. (1995). Akademisyenlerde Tükenmişlik ve Çesitli Stres Kaynaklarının İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakiltesi Dergisi, 12(1-2), 37-50 (http://www.edebiyatdergisi.hacettepe.edu.tr/index.php/EFD/issue/view/18).
Ergül, N. & Hiperlink. (2010). İMKB'de İşlem Gören Enerji Şirketlerinin Mali Perofrmanslarının TOPSIS Yöntemi ile Analizi. İstanbul: Beta Yayınları.
Ertuğrul, İ. & Karakaşoğlu, N. (2009). Banka Şube Performanslarının Vikor Yöntemi ile Değerlendirilmesi. Journal of Industrial Engineering (Turkish Chamber of Mechanical Engineers), 20(1), 19-28 (http://www1.mmo.org.tr/resimler/dosya_ekler/c4692732b25c1ee_ek.pdf).
Ertuğrul, İ. & Özçil, A. (2014). Çok Kriterli Karar Vermde TOPSIS ve VIKOR Yöntemleriyle Klima Seçimi. Çankırı Karatekin University Journal of the Faculty of Economics & Administrative Sciences, 4(1), 267-282 (http://dergipark.gov.tr/download/article-file/382298).
Fadlelmula, F. (2014). Academicians' Burnout Levels. OMÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 424-438 (http://dergipark.ulakbim.gov.tr/omuefd/article/view/5000105519/5000098751).
Grandey, A. A. (2000). Emotion Regulation in the Workplace: A New Way to Conceptualize Emotional Labor. Journal of Occupational Health Psychology, 5(1), 95-110 (http://php.scripts.psu.edu/users/a/a/aag6/GrandeyJOHP.pdf).
Karaatlı, M., Ömürbek, N. & Köse, G. (2014). Analitik Hiyerarşi Süreci Temelli TOPSIS ve VIKOR Yöntemleri ile Futbolcu Performanslarının Değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 29, 25-61 (http://dergipark.gov.tr/download/article-file/210882).
Karabıçak, M. (2013). Havayolu Taşımacılığı Sektöründe Topsis Yöntemiyle Finansal Performans Değerlendirilmesi. Suleyman Demirel Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 18(3), 343-363 (http://dergipark.ulakbim.gov.tr/sduiibfd/article/view/5000122103/5000112409).
Karakaş, A., Kıngır, S. & Öztel, A. (2016). Evaluatıon Of Unıversıty Employees’ Work Behavıours Performance Vıa Entropy Based TOPSIS Methods. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(18), 1046-1058 (http://dergipark.gov.tr/download/article-file/225332).
Karaman, F. & Altunoğlu, A. E. (2007). Kamu Üniversiteleri Öğretim Elemanlarının İş Tatmini Düzeyini Etkileyen Faktörler. Yönetim ve Ekonomi, 14(1), 109-120 (http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423939066.pdf).
Kitapçı, H., Kaynak, R. & Ökten, S. S. (2013). Güçlendirmenin İş Tatmini Ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Kamu Ve Özel Sektörde Mukayeseli Bir Araştırma. International Review of Economics and Management, 1(1), 49-73 (http://dergipark.gov.tr/download/article-file/92542).
Koçoğlu, C. M. (2015). Akademik Personelin İş Tatmini Düzeylerinin Ölçülmesi. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi(13), 16-35 (http://dergipark.gov.tr/download/article-file/273480).
Konakay, G. (2013). Akademisyenlerde Duygusal Zeka Faktörlerinin Tükenmişlik Faktörleri ile İlişkisine Yönelik Bir Araştırma: Kocaeli Üniversitesi Örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimle Enstitüsü Dergisi, 15(1), 121-144 (http://dergipark.gov.tr/download/article-file/53316).
Korkmaz, H., Sünnetçioğlu, S. & Koyuncu, M. (2015). Duygusal Emek Davranışlarının Tükenmişlik Ve İşten Ayrılma Niyeti İle İlişkisi: Yiyecek İçecek Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(12), 14-33 (http://dergipark.gov.tr/download/article-file/181838).
Kuzu, S. (2014). VIKOR. B. F. Yıldırım, & E. Önder içinde, İşletmeciler, Mühendisler ve Yöneticiler İçin Operasyonel, Yönetsel ve Stratejik Problemlerin Çözümünde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri (s. 117-132). Bursa: Dora.
Marann, B., Aamir, C., Barbara, F., Evelyn, M. & Pauline, W. (2013). Burnout among Accounting and Finance Academics in Ireland. International Journal of Educational Management, 27(2), 127-142. doi:10.1108/09513541311297513. (https://eric.ed.gov/?id=EJ1006077).
Mengenci, C. (2015). İş Tatmini, Duygusal Emek ve Tükenmişlik İlişkilerinin Belirlenmesi. Ege Akademik Bakış, 15(1), 127-139.
Meyliana, Hidayanto, A. & Budiardjo, E. (2015). Evaluation of Social Media Chanannel Preference for Student Engagement İmprovement in Universities Using Entropy and Topsis Method. Journal of Industrial Engineering and Management, 1676-1697 (https://upcommons.upc.edu/bitstream/handle/2117/84985/1652-8322-3-PB.pdf).
Opricovic, S. & Tzeng, G. (2004). Compromise Solution By MCDM Methods: A Comparative Analysis of VIKOR and TOPSIS. European Journal of Operational Research, 156(2), 445-455 (https://upcommons.upc.edu/bitstream/handle/2117/84985/1652-8322-3-PB.pdf).
Ömürbek, N., Demirci, N. & Akalin, P. (2013). Analitik Ağ Süreci ve Topsis Yöntemleri ile Bilimdalı Seçimi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 118-140 (http://dergipark.gov.tr/download/article-file/180491).
Ömürbek, N., Karaatlı, M. & Yetim, T. (2014). Analitik Hiyerarşi Sürecine Sayalı TOPSIS ve VIKOR Yöntemleri ile ADIM Üniversitelerinin Değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi SBE, 32(Dr. Mehmet YILDIZ Özel Sayısı), 189-207 (http://dergisosyalbil.selcuk.edu.tr/susbed/article/view/151).
Önder, E. & Yıldırım, B. F. (2014). VIKOR Method for Ranking Villages in Turkey. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 293-314. doi:10.11611/JMER236 (http://dergipark.ulakbim.gov.tr/yead/article/view/5000169692).
Özdemir, M. (2014). TOPSIS. B. F. Yıldırım, & E. Önder (Dü) içinde, İşletmeciler, Mühendisler ve Yöneticiler İçin Operasyonel, Yönetsel ve Stratejik Problemlerin Çözümünde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri (s. 133-152). Bursa: Dora Yayıncılık.
Özer, G. & Günlük, M. (2010). Örgütsel Adaletin Muhasebecilerin İş Memnuniyeti ve İşten Ayrılma Eğilimine Etkisi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 459-485 (http://dergipark.gov.tr/download/article-file/223459).
Pala, T. (2008). Turizm İşletmelerinde Çalışanların Duygusal Emek Düzeyi Ve Boyutları. Mersin: Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Saygı, H., Tolon, T. & Tekogul, H. (2011). Job Satisfaction Among Academic Staff in Fisheries Faculties at Turkish University. Social Behaviour and Personality, 39(10), 1395-1402 (https://www.sbp-journal.com//index.php/sbp/article/view/2273).
Süngü, A. (2004). “İnsan Kaynakları Yönetiminde Performans Değerleme ve Astların, Performans Değerleme Çalışmalarına Verdikleri Destek ve Güveni Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Muğla: Muğla Üniversitesi.
Şimşek, Ş. & Öge, H. S. (2014). İnsan Kaynakları Yönetimi. Konya: Eğitim Yayınevi.
Tekez, E. K. & Bark, N. (2016). Mobilya Sektöründe Bulanık TOPSIS Yöntemi ile Tedarikçi Seçimi. Sakarya University Journal of Sciences, 20(1), 55-63 (http://www.saujs.sakarya.edu.tr/download/article-file/193268).
Tepper, B. J., Carr, J. C., Breaux, D. M., Geider, S., Hu, C. & Hua, W. (2009). Abusive supervision, intentions to quit, and employees’ workplace deviance: A power/dependence analysis. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 109(2), 156-167 (https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0749597809000351?via%3Dihub).
Torağay, O. & Arıkan, M. (2015). Delfi ve Topsis Yöntemleri Kullanılarak Bir Mühendislik Fakültesindeki Bölümlerin Akademik Performans Değerlendirmesi. Cumhuriyet Universitesi Journal of Economics & Administrative Sciences (JEAS), 16(2), 13-28 (http://dergipark.gov.tr/download/article-file/48551).
Ural, A. & Kılıç, İ. (2013). Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi (4 b.). Ankara: Detay.
Ünlü, O. & Yürür, S. (2011). Duygusal Emek, Duygusal Tükenme Ve Görev/Bağlamsal Performans İlişkisi: Yalova'da Hizmet Sektörü Çalışanları İle Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi(37), 183-207. (http://dergipark.ulakbim.gov.tr/erciyesiibd/article/view/5000119103).
Weisberg, J. & Sagie, A. (1999). Teachers’ Physical, Mental, and Emotional Burnout: Impact on Intention to Quit. The Journal of Psychology, 133(3), 333-339 (https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00223989909599746).
Yıldız, A. T. & Deveci, M. T. (2013). Bulanık VIKOR Yöntemine Dayalı Personel Seçim Süreci. Ege Akademik Bakış, 13(4), 427-436 (https://search.proquest.com/openview/425d8e43c595aae5c1c3dd45022783a2/1?pq-origsite=gscholar&cbl=136110).
Yılmaz, E. (2012). Bulanık AHP - VIKOR Bütünleşik Yöntemi İle Tedarikçi Seçimi. Marmara Üniversitesi i.İ.B. Dergisi, 33(2), 331-354 (http://dosya.marmara.edu.tr/ikf/iib-dergi/2012-2/16yilmaz.pdf).
Yücebalkan, B. & Karasakal, N. (2016). Akademisyenlerde Duygusal Emek İle Tükenmişlik Düzeyi Arasındaki İlişkiye Yönelik Bir Araştırma: Kocaeli Üniversitesi Örneği. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 1(2), 187-200 (http://ibadergisi.net/Makaleler/377620744_7.y%C3%BCcebalkan.pdf).
Yükçü, S. & Atağan, G. (2010). TOPSIS Yöntemine Göre Performans Değerleme. Journal of Accounting and Finance(45), 28-35 (https://search.proquest.com/openview/491ee8420709c804b6b501e58c727eef/1?pq-origsite=gscholar&cbl=2042221).