DUYGUSAL ZEKÂ VE MOTİVASYON ARASINDAKİ İLİŞKİ: TURİZM PROGRAMI ÖĞRENCİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Araştırmada turizm sektöründe çalışan üniversite öğrencilerinin duygusal zekâlarının turistik işletmelerdeki motivasyonlarına etkisini belirlemek amaçlanmaktadır. Araştırmanın örneklem grubunu turizm sektöründe deneyimli Mersin Üniversitesi Turizm Fakültesi ve Anamur Meslek Yüksekokulu Turizm Programı’nda öğrenim görmekte olan 203 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında veri toplanmasında duygusal zekâyı ölçmek için Wong ve Law (2002) tarafından geliştirilen ölçek (WLEIS-Wong and Law Emotinal Intelligence Scale) ve katılımcıların motivasyonunu ölçmek için ise Dündar, Özutku ve Taşpınar (2007 ) tarafından oluşturulan ölçek kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde doğrulayıcı faktör analizi, güvenirlik analizi, aritmetik ortalama, standart sapma, Pearson korelasyon analizi ve regresyon analizi gibi istatistiksel tekniklerden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda duygusal zeka ile motivasyon arasında pozitif yönde ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu ve duygusal zekanın genel motivasyonu, içsel ve dışsal motivasyonu pozitif yönde etkilediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Duygusal Zekâ, Motivasyon

RELATIONSHIP BETWEEN EMOTIONAL INTELLIGENCE AND MOTIVATION: A RESEARCH ON TOURISM PROGRAM STUDENTS

Emotional intelligence is defined as “the ability of an individual to monitor his own and others' feelings and to use the knowledge gained to direct one's thoughts and behaviors” (Salovey, Mayer and Caruso, 2008: 504)”. In this sense, it can be thought that applications for improving emotional intelligence in providing motivation can be beneficial. This study aims to investigate the relationship between the emotional intelligence and motivation. The sample group in the study consists of 203 Tourism Faculty and the Anamur Vocational School Tourism Program who are undergraduate students and they are also tourism sector employees. In the scope of this study, Emotinal Intelligence Scale (ETS) developed by Wong and Law and Motivation Scale devoloped by Dündar, Özutku ve Taşpınar (2007 ) have been selected as the data gathering method. IBM SPSS 17 Demo and Lisrel 8.72 package programs were used in the analysis of the datas. As a result of the research, there was statistical positively significant relationship between emotional intelligence and motivation. In addition, it is observed that emotional intelligence has a positive effect on intrinsic and extrinsic motivation.

Keywords:

Emotional Intelligence, Motivation,

PDF

___

KAYNAKÇAAkbolat, M. & Işık, O. (2012). Sağlık çalışanlarının duygusal zekâ düzeylerinin motivasyonlarına etkisi. Dumlupinar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(32), 109-124.
Akerjordet, K. & Severinsson, E. (2004). Emotional intelligence in mental health nurses talking about practice. International Journal of Mental Health Nursing, 13(3), 164-170.
Altunışık R. & Coşkun R., Bayraktaroğlu, S. & Yıldırım, E. (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Adapazarı: Sakarya Kitabevi.
Caruso, D. R. & Salovey, P. (2004). The emotionally intelligent manager: How to develop and use the four key emotional skills of leadership. San Francisco: Jossey- Bass.
Cherniss, C. & Goleman, D. (2001). The emotionally intelligent workplace. How to select for, measure and improve emotional intelligence in individuals, groups and organisations. San Francisco: Jossey- Bass.
Clarke, N. (2006). Emotional intelligence training: A case of caveat emptor. Human Resource Development Review, 5(4), 422-441.
Cooper, R. K. (1997). Applying emotional intelligence in the workplace. Training & development, 51(12), 31-39.
Coşkun, N. (2010). Türkiye’de turizm politikaları ve turizm sektörü üzerindeki etkileri. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi. Kültür ve Turizm Bakanlığı / Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, Ankara.
Çakmur, H. (2012). Araştırmalarda Ölçme- Güvenilirlik-Geçerlilik. TAF Preventive Medicine Bulletin, 11 (3), 339-344.
Çetinkaya, Ö. & Alparslan, A. (2011). Duygusal zekânın iletişim becerileri üzerine etkisi: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1). 363-377.
Çimat, A. & Bahar, O. (2003). Turizm Sektörünün Türkiye Ekonomisi İçindeki Yeri ve Önemi Üzerine Bir Değerlendirme, Akdeniz İ.İ.B.F.Dergisi, (6), 1-18.
Çolakoğlu, T. & Örnek, A.Ş. (2016). Üstlerin sahip olduğu duygusal zekâ yetilerinin, astlar tarafından algılanması ve astların motivasyonları üzerinde etkisi: ÇOMÜ öğretim elemanları ve öğrencileri örneği. Yönetim Bilimleri Dergisi, 14 (27), 605-642.
Deci, E. & Ryan, R. M. (1985). Intrinsic motivation and self-determination in human behavior. Springer Science & Business, New York: Media.Plenum Press.
Deutschendorf, H. (2009). The other kind of smart: Simple ways to boost your emotional intelligence for greater personal effectiveness and success. NY: Amacom.Doğan, S. & Demiral, Ö. (2007). Kurumların başarısında duygusal zekânın rolü ve önemi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), 209-230.
Doğan, S. & Şahin, F. (2007). Duygusal zekâ: tarihsel gelişimi ve örgütler için önemine kavramsal bir bakış. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 231-252.
Dündar, S., Özutku, H. & Taşpınar, F. (2007). İçsel ve dışsal motivasyon araçlarının iş görenlerin motivasyonu üzerindeki etkisi: Ampirik bir inceleme. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 105-119.
Eisenberg, N., Strayer, J. (Eds.). (1990). Empathy and its development. NY: Cambridge University Press.
Emmerling, R. J., Shanwal, V. K., & Mandal, M. K. (Eds.). (2008). Emotional intelligence: Theoretical and cultural perspectives. New York: Nova Publishers.
Feyerherm, A. E., & Rice, C. L. (2002). Emotional intelligence and team performance: The good, the bad and the ugly. The International Journal of Organizational Analysis, 10(4), 343-362.
Gagné, M. & Deci, E. L. (2005). Self‐determination theory and work motivation. Journal of Organizational behavior, 26(4), 331-362.
Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J. & Anderson, R.E. (2009). Multivariate Data Analysis A Global Perspective. (7th edt.), Upper Saddle River, NJ: Prentice-Hall.
Hırlak, B., Taşlıyan, M., Fidan, E. & Gül, H. (2017). Duygusal zekânın iş performansı ve bazı demografik özellikler ile ilişkisi: Kahramanmaraş’ta üretim sektöründe bir uygulama. Kesit Akademi Dergisi, 3 (9), 108-130.
Kandemir, M. & Dündar, H. (2008). Duygusal okuryazarlık ve duygusal okuryazar öğrenme ortamları. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (16), 83-89.
Kotler, P., Bowen, J.T. & Makens, J.C.(2006). Marketing for hospitality and Tourism, New Jersey: Pearson Education International.
Kozak, N., Kozak, M.A. & Kozak, M. (2008). Genel Turizm İlkeler-Kavramlar, Ankara: Detay Yayıncılık.
Mandell, B. & Pherwani, S. (2003). Relationship between emotional intelligence and transformational leadership style: A gender comparison. Journal of Business and Psychology, 17(3), 387-404.
Mayer, J. D., Caruso, D. R. & Salovey, P. (1999). Emotional intelligence meets traditional standards for an intelligence. Intelligence, 27(4), 267-298.
Mayer, J. D., Salovey, P. & Caruso, D. R. (2004). Emotional intelligence: Theory, findings, and implications". Psychological inquiry, 15(3), 197-215.
Mayer, J. D., Salovey, P. & Caruso, D. R. (2008). Emotional intelligence: New ability or eclectic traits?. American psychologist, 63(6), 503-517.
Mersin Üniversitesi (2018). Öğrenci sayıları. Erişim tarihi 20.03.2018, http://www.mersin.edu.tr/idari/ogrenci-isleri-daire-baskanligi/pano.
Nelis, D., Quoidbach, J., Mikolajczak, M. & Hansenne, M. (2009). Increasing emotional intelligence:(How) is it possible?. Personality and individual differences, 47(1), 36-41.
Jöreskog, K.G. & Sörbom, D. (1996). LISREL 8: User’s Reference Guide. Chicago: Scientific Software International.
Özdaşlı, K. & Akman, H. (2012). İçsel ve dışsal motivasyonda cinsiyet ve örgütsel statü farklılaşması: Türk telekomünikasyon aş çalışanları üzerinde bir araştırma. Visionary E-Journal/Vizyoner Dergisi, 4(7), 73-81.
Özdemir, A. Y. & Özdemir, A. (2007). Duygusal zekâ ve çatışma yönetimi stratejileri arasındaki ilişkilerin incelenmesi: üniversitede çalışan akademik ve idari personel üzerine uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (18), 393-410.
Pelletier, L. G., Tuson, K. M., Fortier, M. S., Vallerand, R. J., Briere, N. M., & Blais, M. R. (1995). Toward a new measure of intrinsic motivation, extrinsic motivation, and amotivation in sports: The Sport Motivation Scale (SMS). Journal of sport and Exercise Psychology, 17(1), 35-53.
Polat, S. (2010). Okul öncesi yöneticilerinin kullandıkları yönetsel güç kaynaklarına ilişkin öğretmen algıları ile öğretmen motivasyonu arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Raykov, T., Marcoulides, G.A. (2006). A First Course In Structural Equation Modeling, Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Reiss, S. (2012). Intrinsic and extrinsic motivation. Teaching of Psychology, 39(2), 152-156. Robbins, S. P. & Butler, M. C. (1998). Organizational behavior: concepts, controversies, applications. Grundwerk: Prentice-Hall.
Ryan, R. M. & Deci, E. L. (2000). Intrinsic and extrinsic motivations: Classic definitions and new directions. Contemporary Educational Psychology, 25(1), 54-67.
Sarı, E. (2017). Zeka Kavramı: Zekânın gelişmesi, beynin ve sinir sisteminin olgunlaşmasına dayanır . Antalya: Noktaekitap.
Singh, J. (1998). Striking a balance in boundary-spanning positions: An investigation of some unconventional influences of role stressors and job characteristics on job outcomes of salespeople. Journal of Marketing, 62( 3), 69-86.
Schermelleh-Engel, K. & Moosbrugger, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8 (2), 23-74.
Sekaran, U. (2003). Research methods for business. New York: John Wiley High Education Press.
Seker, S. E. (2015). Motivasyon teorisi (Motivation Theory). YBS Ansiklopedi, 2(1), 22-26.Şit, M. (2016). Türkiye’de Turizm Sektörünün İstihdama Katkısı, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 7 (1), 101-117.
Töremen, F. & Çankaya, İ. (2008). Yönetimde etkili bir yaklaşım: Duygu yönetimi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 1(1), 33-47.
Tuğrul, C. (1999). Duygusal zeka. Klinik Psikiyatri, 1, 12-20.
Tutar, E. & Tutar, F. (2004). Turizm, Ekonomi, Türkiye ve OECD. Eskişehir: Seçkin Yayıncılık.
Türsab (2018). Turist sayısı ve turizm geliri. Erişim Tarihi: 20.04.2018, https://www.tursab.org.tr/tr/turizm-verileri/istatistikler/turist-sayisi-ve-turizm geliri/2003-2017-gelirsayi-ve-ortalama-harcama_68.html.
Uslu, E., Kartal, C. & Durukan, T. (2018). Doğrudan pazarlamada duygusal zeka, performans algısı, motivasyon ilişkisi. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 4(1), 412-426.
Verma, A., Das, D. K. & Abraham, M. (Eds.). (2012). Global community policing: problems and challenges. Florida: CRC Press.
Wong, C. S. & Law, K. S. (2002). the effects of leader and follower emotional ıntelligence on performance and attitude: An exploratory study, Leadership Quarterly, 13, 243-274.Yazıcıoğlu, Y. & Erdoğan, S.(2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara: Detay Yayıncılık.
Zeidner, M., Matthews, G. & Roberts, R. D. (2004). Emotional intelligence in the workplace: A critical review. Applied Psychology, 53(3), 371-399.