19928

ARAŞTIRMA SORGULAMAYA DAYALI ÖĞRENME YAKLAŞIMININ ÖĞRENCİLERİN AKADEMİK BAŞARILARINA ETKİSİ: BİR METASENTEZ ÇALIŞMASI

Bu araştırma, Türkiye’de Türk araştırmacıları tarafından yürütülmüş Araştırma.ve sorgulama eğitimi ile ilgili tez ve makalelerin meta-sentez yöntemi kullanılarak incelenmesi ve araştırma.ve sorgulama eğitimi konusunda nasıl bir eğilimin olduğunun ortaya konulması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada nicel, nitel ve karma araştırma bulgularını sentezlemek için nitel araştırma deseni olan meta-sentez araştırma yöntemi kullanılmıştır. Meta-sentez çalışmanın amacına hizmet edebilecek nitel, nicel ve karma araştırma yöntemleri kullanılarak 2010-2022 yıllarında hazırlanmış 29 Yüksek Lisans Tezi, 17 Doktora Tezi ve 30 Makale olmak üzere toplam 76 çalışma araştırma kapsamına alınmıştır. Örneklemin belirlenmesinde araştırmacı tarafından dâhil edilme kriterlerine uygun olarak hazırlanmış kodlama formu kullanılmıştır. Araştırmaya dâhil edilen çalışmalar YÖK-Tez, Google Akademik ve Dergi Park Akademik veri tabanları taranarak elde edilmiştir. Çalışmada ulaşılan sonuçlar ışığında ASDÖ yaklaşımı ile ilgili öğretmenlere, program geliştiricilere ve araştırmacılara çeşitli öneriler sunulmuştur. Fen bilgisi eğitiminde araştırmaya dayalı öğrenme ve öğretmen merkezli (açıklamalı) yöntemlere göre öğrenim gören öğrencilerin akademik başarıları ve tutumları arasında anlamlı düzeyde bir farklılık olup olmadığının ortaya konulmasını amaçlayan çalışmalar incelenmiştir. Bulgulara bakıldığında 2010-2022 yılları arasında Türkiye’de ASDÖ yaklaşımın üzerine yapılan çalışmaların genellikle bilimsel süreç becerilerini, fen bilimlerine yönelik tutumlarını, kavramsal anlamalarını, akademik başarıları ve öğrenmelerini, ASDÖ yöntemi ve uygulamalarını, öz yeterlilik inancını, farkındalığı, eleştirel ve yaratıcı düşünmesini amaçlayan çalışmalar üzerine yoğunlaştığı belirlenmiştir. Bu durum yeni eğitim programlarının eğitim öğretim sürecinde MEB tarafından uygulanan ASDÖ yaklaşımı tarafından desteklenmesi ve uygulama sonuçlarının etkisini gösterme ihtiyacından kaynaklanabilir.Buna karşı ASDÖ yaklaşımı üzerine yürütülen çalışmalarda ders materyalleri geliştirme, bilişsel ve duyuşsal beceri ile ilgili daha az sayıda çalışma yapıldığı görülmektedir.Yine bulgular incelendiğinde araştırma yöntemi olarak en az seçilen yöntem nitel araştırmadır. Fen bilimleri eğitiminde ASDÖ’ye yönelik olan araştırmaların tüm boyutlarının ve nedenlerinin incelenmesi amacıyla yapılacak çalışmalar nitel araştırma yöntemleri kullanılarak oluşturulabilir.Ülkemizin eğitim niteliğinin yükselmesi için okulöncesinden başlayarak öğrencilere araştırma sorgulamaya dayalı öğrenme yetenekleri kazandırılmaya çalışılabilir.

Anahtar Kelimeler:

metasentez, araştırma sorgulama, akademik başarı

RESEARCH A METASYTHESIS STUDY ON INVESTIGATIONS ON INVESTIGATION-BASED LEARNING APPROACH

This research was carried out in order to examine the theses and articles related to inquiry education conducted in our country by using meta-synthesis method and to reveal tendency in research inquiry education. In the study, meta-synthesis research method, which is a qualitative research design, was used. A total of 76 studies, prepared in 2010-2022 which could serve the purpose of the meta-synthesis study, were included in the scope of the research. In determining the sample, a coding form prepared by the researcher in accordance with the inclusion criteria was used. The studies included in the research were obtained by scanning YÖK-Tez, Google Akademic and DergiPark Academic databases. When the findings are examined, it is determined that the studies on the ASDÖ approach in Türkiye between 2010-2022 generally focus on studies aiming at scientific process skills, attitudes towards natural sciences, conceptual understanding, academic achievements and learning, ASDÖ methods and applications, self-efficacy belief, awareness, critical and creative thinking. This may be due to the need for new education programs to be supported by the ASDÖ approach applied by the Ministry of National Education in the educational process and to show the impact of the results of implementation. Against this, it is seen that in the studies carried out on the ASDÖ approach, there are fewer studies on course material development, cognitive and affective skills. In order for the education system of our country to be come more qualified, it may be useful to try to gain learning skills based on research questioning in order for students to be individuals who research, question and have developed scientific thinking skills.

PDF

___

Akgöz, S., Ercan, İ. ve Kan, İ. (2004). Meta-analizi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30 (2), 107-112.
Akpullukçu, S. (2011). Fen ve Teknoloji Dersinde Araştırmaya Dayalı Öğrenme Ortamının Öğrencilerin Akademik Başarı, Hatırda Tutma Düzeyi ve Tutumlarına Etkisi.(Yüksek Lisans tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi.
Arslan, A. (2007). Fen Eğitiminde Araştırmaya Dayalı Öğretim Yönteminin Kavramsal Öğrenmeye Etkisi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış), İstanbul.
Arslan, A., Ogan Bekiroğlu, F., Süzük, E. ve Gürel, C. (2014). Fizik Laboratuar Derslerinin Araştırma-Sorgulama Açısından İncelenmesi ve Öğretmen Adaylarının Görüşlerinin Belirlenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 11(2), 3-36.
Aspfors, J. and Fransson, G. (2015), Research on mentor education for mentors of newly qualified teachers: A qualitative meta-synthesis, Teaching and Teacher Education, 48, 75-86.
Aydoğdu, B. ve Ergin, Ö. (2010). Fen ve Teknoloji Dersinde Kullanılan Farklı Deney Tekniklerinin Öğrencilerin Öğrenme Yaklaşımına Etkileri. Paper presented at the International Conference on New Trends in Education and Their Implications, AntalyaTürkiye, 11-12
Babadoğan, C. ve Gürkan, T. (2002). Sorgulayıcı Öğretim Stratejisinin Akademik BaşarıyaEtkisi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1, 147-160.
Batı, K. (2018). Türkiye’de Fen Eğitimi ve Kimya Eğitimi Laboratuar Uygulamalarına Genel Bir Bakış. Doğu Anadolu Sosyal Bilimlerde Eğilimler Dergisi, 2(1), 45- 55.
Bondas, T. and Hall, E. O. (2007). Challenges in approaching metasynthesis research. Qualitative Health Research, 17 (1), 113-121.
Bozkurt, E. (2014). Mühendislik Tasarım Temelli Fen Eğitiminin Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Karar Verme Becerisi, Bilimsel Süreç Becerileri ve Sürece Yönelik Algılarına Etkisi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Cohen, L.,Manion, L. and Morrison, K. (2007). Research Methods İn Education (6th Ed.).New York: Routledge.
Çakar, E. (2013). Fen ve Teknoloji Dersinde Araştırmaya Dayalı Öğrenmenin Öğrencilerin Erişilerine, Kavram Öğrenmelerine, Üstbiliş Farkındalıklarına ve Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Tutumlarına Etkisi. İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çalık, M. ve Sözbilir, M. (2014). İçerik Analizinin Parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39 (174), 33-38.
Çeliksöz, M. (2012). Farklı Düzeylerdeki Sorgulayıcı-Araştırmaya Dayalı Öğretim Yöntemlerinin İlköğretim Öğrencilerinin Başarı, Tutum, Bilimsel Süreç Becerisi ve Bilgi Kalıcılıklarına Etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
Coşkun, Ü. (2018). Bilim Uygulamaları Dersinin Öğrencilerin Fen Okuryazarlığı-Fene Yönelik Tutumlarına Etkisi Ve Öğretmenlerin Ders Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Demir, S., Böyük, U.ve Koç, A. (2012). Fen ve Teknoloji Dersi Öğretmenlerinin Laboratuvar Şartları ve Kullanımına İlişkin Görüşleri ile Teknolojik Yenilikleri İzleme Eğilimleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 66-79.
DeWitt-Brinks, D. and Rhodes, S. C. (1992).Listening instruction: A qualitative meta-analysis of twenty-four selected studies (Rep. No. Clearinghouse: CS507954). US: Michigan.
Erciyeş, G. (2012), “Öğretim Yöntem ve Teknikleri”, Tan.(Ed.), Öğretim İlke ve Yöntemleri, Pegem Yayıncılık, Ankara, Türkiye, 176-177.
Göktaş, Y., Küçük, S., Aydemir, M., Telli, E., Arpacık, Ö., Yıldırım, G. ve Reisoğlu, İ. (2012). Türkiye’ de Eğitim Teknolojileri Araştırmalarındaki Eğilimler: 2000-2009 Dönemi makalelerinin İçerik Analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(1), 406-443.
Gündoğdu, C. (2021). Dijital Oyun Kavramına Yönelik Bir Metasentez Betimleme. Yüksek Lisans Tezi, Yozgat Bozok Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü,Yozgat.
İlter, İ. (2013). Sosyal bilgiler dersinde sorgulayıcı-araştırma tabanlı öğrenme modeli: Başarı ve öğrenmede kalıcılığın etkisi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(12), 591-605.
Kaplan Parsa, M. (2016). İşbirlikli Sorgulamaya Dayalı Öğrenme Ortamının Yaratıcı Düşünmeye, Sorgulayıcı Öğrenme Becerilerine, Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Tutuma Etkisi. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Kaya, H. ve Böyük, U. (2011). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin fen ve teknoloji dersine ve fen deneylerine karşı tutumları. TUBAV Bilim Dergisi, 4(2), 120 - 130.
Keçeci, G. (2014). Araştırma ve Sorgulamaya Dayalı Fen Öğretiminin Öğrencilerin Bilimsel Süreç Becerilerine Ve Tutumlarına Etkisi. Doktora Tezi Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
Kırılmazkaya, G. (2014). Web Tabanlı Araştırma-Sorgulamaya Dayalı Fen Öğretiminin Öğretmen Adaylarının Kavram Öğrenmeleri ve Bilimsel Süreç Becerilerinin Geliştirilmesi Üzerine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
Koç, E. S. (2016). Türkiye’de İlköğretim Programlarının Değerlendirilmesine Yönelik Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 16 (1), 198-216.
Kula, Ş. G. (2009). Araştırmaya Dayalı Fen Öğrenmenin Öğrencilerin Bilimsel Süreç Becerileri, Başarıları, Kavram Öğrenmeleri Ve Tutumlarına Etkisi (Yüksek Lisans tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Lee, H. and Songer, N. (2003). Making authentic science accessible to students. International Journal of Science Education, 25(8), 923-948. McDermott, E.,Graham, H. and Hamilton, V. (2004). Experiences of being a teenage mother in the UK: A report of a systematic review of qualitative studies. Lancaster University, Lancaster.
MEB, 2006. İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi (6.,7. ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
MEB, 2013. İlköğretim Fen Bilimleri Dersi (6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Ankara.
MEB, 2017. İlköğretim Fen Bilimleri Dersi (6, 7 ve 8. Sınıflar) Taslak Öğretim Programı. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Ankara.
MEB, 2018. İlköğretim Fen Bilimleri Dersi (6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Ankara
Paterson, B. L. ve Canam, C. (2001). Meta-study of Qualitative Health Research: A practical Guide to MetaAnalysis and Meta-synthesis (Vol. 3). Sage.
Patton, M. Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri (1. Basım). M. Bütün ve S. Beşir Demir (Çev. Edt.). Anakara: Pegem Akademi
Polat,S. ve Ay, O. (2016). Meta-sentez: kavramsal bir çözümleme. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi. 4(2), 52-64.
Salter, K.,Hellings, C., Foley, N., Teasell, R. (2008). TheExperience Of LivingWithStroke: A Qualitative Meta-Synthesis. J RehabilMed, 40, 595-602.
Sarı, K. (2018). Fen Eğitiminde Araştırmaya Dayalı Öğrenme Stratejisinin Öğrencilerin Akademik Başarılarına ve Tutumlarına Etkisi: Bir Meta Analiz Çalışması. Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
Tatar, N.,ve Kuru, M. (2009). Açıklamalı Yöntemlere Karşı Araştırmaya Dayalı Öğrenme Yaklaşımı: İlköğretim Öğrencilerinin Fen Bilgisi Dersine Yönelik Tutumlarına Etkileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 142-152.
Uludağ, Ö. (2003). İlköğretim Beşinci Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Araştırma – İnceleme Yoluyla Öğretim Ve Geleneksel Öğretimin Akademik Başarıya Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Xu, Y. (2008). Methodological Issues and Challenges in Data Collection and Analysis of Qualitative Meta-Synthesis. Asian Nursing Research, 2 (3): 173-18.
Yıldırım, A. Ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yenilmez, K. ve Sölpük, N. (2014). Matematik Dersi Öğretim Programı İle İlgili Tezlerin İncelenmesi (2004-2013). Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi Journal of Research in Education and Teaching, 3(2), 33-42.