Bir Politika Değişkeni Olarak İşsizliğin Ölçülmesi Sorunu ve Türkiye'de Gerçek İşsizlik Oranı

Bu çalışmada, ekonomik ve sosyal gelişmenin temel göstergelerinden biri olan ve işgücü piyasasına yönelik politika oluşturulmasında kritik bir öneme sahip işsizlik oranının ölçülmesi ve değerlendirilmesi konusu incelenmektedir. Türkiye’ de işgücü piyasasına yönelik olarak esas kaynak kabul edilen, DİE’ nin Hane halkı İşgücü Anketleri, DPT’ nin çalışmaları ve İŞKUR’ un yayınları işsizliğin miktar ve oran olarak tespit edilmesinde yetersiz kalmaktadır. Çalışma bu noktadan yola çıkarak, Türkiye’ de gerçek işsizlik oranının hesaplanması konusunda üzerinde durulması gereken temel kavramları analiz etmektedir. Bu bağlamda ele alınan başlıca konular eksik istihdam, işgücü dışındakiler, kayıt dışı istihdam ve tarımsal istihdamdır. Tüm bu unsurlar işsizliğin ölçülmesi analizine dahil edildiğinde, işsizlik değişkeni miktar ve oran olarak değişmekte ve Türkiye’ de işgücü piyasası alanındaki politikaların yeniden gözden geçirilmesi gündeme gelmektedir.

The Problem of Measurement of Unemployment as a Policy Variable and the Real Rate of Unemployment In Turkey

In this study, the measurement and evaluation of unemployment rate which is one of the basic indicator of economic and social development and which has a critical role on making policy for the labor market is analyzed. The Survey of Labor Market of SIS (State Institute of Statistics), the studies of SPO (State Planning Organization) and the publications of ISKUR (Labor Organization of Turkey) taken as the main sources concerning the labor market in Turkey are insufficient for determining the amount and the rate of unemployment. Taking this result as a base, the study attempts to analyze the main subjects in measuring the real rate of unemployment in Turkey. In this respect, the main subjects considered are, underemployment, not in labor force, unregistered employment and agricultural employment. When all these issues are taken into consideration in the analysis of measurement of unemployment, the amount and rate of this instrument change and the revision of the policies concerning labor market in Turkey becomes necessary.

___

  • Beatty, Christina – Fothergil, Stephen, “Hidden Unemployment In East Midlands”, Centre For Regional Economic and Social Research, Sheffield Hallam University, www.eastmidlandsobservatory.org.uk/loosefiles/hu_index.pdf, 2002, Er.Tar.: 23.04.2003. Biçerli, M.Kemal, Çalışma Ekonomisi, Beta Yayınları, İstanbul-2000. Bircan, İsmail, Beşinci Plan Öncesinde İstihdam Yaklaşımları (1963-1984), DPT, Ankara-1987. Byrene, David – Strobl, Eric, “Defining Unemployment In Developing Countries: The Case of Trinidad and Tobago”, CREDIT Research Papers, No: 01/09, www.nottingham.ac.uk/economics/credit/ research/papers/cp.01.09.pdf, 2000, Erişim Tarihi: 12.06.2003. Bulutay, Tuncer, Employment, Unemployment and Wages in Turkey, International Labour Office, State Instıtute Of Statistics, Ankara-1995. Çetik, Mete - Akkaya, Yüksel, Türkiye’de Endüstri İlişkileri, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, İstanbul-1999. DİE, Çalışma İstatistikleri 1997, Ankara-1999. DİE, Hanehalkı İşgücü Anketi (Nisan-1999), Ankara-1999. DİE , Türkiye Ekonomisi İstatistik ve Yorumlar, Nisan-Mayıs, Ankara-1999. DİE, Türkiye İstatistik Yıllığı, 2001, Ankara-2002. DİE, Türkiye Ekonomisi, İstatistik ve Yorumlar, Şubat-Mart, Ankara-2003. DİE, 2000 Genel Nüfus Sayımı: Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri, Ankara-2003. DPT, Türkiye’de İşgücünün Arzı Talebi ve İşgücü Fazlası Tahminleri, Ankara-1970. DPT, İşgücü Piyasası, İstihdam ve İşsizlik, Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara-1994. DPT, VII. Beş yıllık Kalkınma Planı Stratejisi, Ankara-1995. DPT, Kayıtdışı Ekonomi, SBYKP, Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara-2001. Gürsel, Seyfettin. – Ulusoy, Veysel, Türkiye’ de İşsizlik ve İstihdam, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul-1999. ILO, The Key Indicators of the Labor Market: Time Related Underemployment, http://www.ilo.org/public/english/employment/strat/kilm/kilm12.htm, 2002, Erişim Tarihi: 20.04.2003. ILO “Thirteenth International Labor Conference of Labour Statisticans, Resolution Cocerning Statistics of the Economically Active Population, Employment, Underemployment, Underemployment” Bulletion Of Labor Statistics, ILO, Cenava-1983, 1983-3, pp.xi-xv. İİBK, Cumhuriyetimizin 75. Yılında Türkiye’de İstihdam Sorunları, İş ve İşçi Bulma Kurumu, Yayın No.303, Ankara-1999. Jones, Stephen R. GS. – Riddell, W. Craig, “The Measurement of Unemployment: An Emrical Approach”, Canadian International Labor Network, McMaster University, www.arts.ubc.ca/cresp/measpap.pdf, 1996, Erişim Tarihi: 12.05.2003. Karadeniz, Oğuz, “Türkiye'de Kayıt Dışı İşçilik ve Nedenleri”, Ekonomide Durum (Güz):245-270, Ankara-1999. Kepenek, Yakup, “Kullanıcı Gözüyle Türkiye’nin İşgücü Piyasası Verileri”, ODTÜ Gelişme Dergisi 23 (1): 35-57, Ankara-1996. Liu, Eva – Wu, Jackie, The Measurement of Unemployment and Underemployment, Research and Library Services Division Legistlative Council Secreteriat, Hong Kong, www.legco.gov.hk/yr98-99/english/sec/library/989rp05.pdf, 1999, Er.Tar.:12.05.2003. OECD OBSERVER, “For The Record: The OECD Employment Outlook”, No.208, October/Novamber, Paris-1997. OECD Employment Outlook, June, Paris-1997. TİSK, Küresel Eğilimler ve Türkiye Çalışma Hayatı, Türk İşveren Sendikaları Konfedarasyonu, Yayın No: 164, Ankara-1997.