Zeytinyağı Endüstrisi Yan Ürünlerinin Hayvan Besleme Alanında Değerlendirilme Olanakları

Zeytinyağı endüstrisinde zeytin yaprakları, prina (zeytin küspesi) ve karasu yan ürün olarak elde edilmektedir. Bu atık ürünlerin hayvan beslemede kullanımı ile alternatif yem kaynağı olarak yem hammadde açığına katkı sağlanacağı gibi Ülke ekonomisine de önemli katkı sağlanacağı aşikârdır. Antimikrobiyel ve antioksidan etkili fenolik bileşiklerce zengin Karasu daha çok saman gibi kaba yemlerle karıştırılarak besleyici değerinin arttırılmasında kullanıldığı gibi silaj hazırlanmasında yemlere zenginlik katmak amacıyla kullanılabilmektedir. Zeytin yaprakları sindirilebilirliği düşüktür ve ruminantlarda kaba yem olarak kullanılabilmektedir. Zeytin tanesinden zeytinyağı eldesinden sonra geriye kalan kabuk, posa ve çekirdeğinden oluşan zeytin küspesinin içerdiği yüksek selüloz, tanen ve fenolik bileşikler nedeniyle rumende selülolitik mikroorganizmalara olası zararı olsa da performansa zarar vermeden sınırlı düzeylerde rahatlıkla alternatif yem olarak kullanılabilmektedir. Ruminant hayvanlarda rasyonun %15’ine kadar performansa zarar vermeden rahatlıkla kullanılabileceği bildirilmektedir. Yine süt rasyonlarında kullanıldığında sütte yağ oranı miktarı ve kalitesini arttırdığı bildirilmektedir. Zeytinyağı yan ürünlerin kullanımı ile rasyon maliyeti düştüğü gibi atık bir ürünün geri kazanımı ile de ülke ekonomisine katkı sağlanmaktadır. Bu derlemede zeytinyağı endüstrisi yan ürünlerinin hayvan beslemede alternatif yem kaynağı olarak kullanılabilirliği araştırılarak, bu konuda yapılan araştırma sonuçlarına değinilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Hayvan besleme, alternatif yem, karasu, zeytinyağı, zeytin küspesi

PDF

___

1. Grasser, L.A., Fadel, J.G., Garnett, I., Depeters, E. 1995. Quantity and economic importance of 9 selected by-products used in California dairy rations. J. Dairy Sci. 78: 962-971.
2. Kutlu, H.R., Serbester, U. 2014. Ruminant beslemede son gelişmeler. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2(1): 18-37.
3. Tunalıoğlu R. 2010. Türkiye zeytinciliğindeki gelişmeler. Mardin 7.ortak akıl ve güç birliği toplantısı. 9 Nisan 2010.
4. Görgülü M. 2002. Büyük ve küçükbaş hayvan besleme. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü. Ders Kitabı. Genel Yayın No: 244. Yayın No: A-78.
5. FAO, 2013. Food and Agriculture Organizations of the United Nations. http://faostat.fao.org/site/567/default.aspx#ancor.
6. TÜİK 2018. Zeytin Üretim Miktarları, Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1001 Erişim Tarihi: 29.05.2018.
7. Ghanbari, R., Anwar, F., Alkharfy, K.M., Gilani, A.-H., Saari, N., 2012. Valuable nutrients and functional bioactives in different parts of olive (Olea europaea L.) – a review. Int. J. Mol. Sci. 13, 3291–3340.
8. Keser, O., Bilal, T. 2010. Zeytin Sanayi Yan Ürünlerinin Hayvan Beslemede Kullanım Olanakları. Derleme. Hayvansal Üretim 51(1): 64-72.
9. Basmacıoğlu-Malayoğlu, H. ve Aktaş, B. (2011). Zeytin Yağı İşleme Yan Ürünlerinden Zeytin Yaprağı ile Zeytin Karasuyunun Antimikrobiyal ve Antioksidan Etkileri. Derleme. Hayvansal Üretim 52(1): 49-58.
10. Arous F., Azabou S., Jaouani A., Zouari-Mechichi H., Nasri M., Mechichi T. (2016). Biosynthesis of single-cell biomass from olive mill wastewater by newly isolated yeasts. Environ Sci Pollut Res, 23: 6783–6792.
11. Asfi M., Ouzounidou G., Moustakas M. 2012. Evaluation of olive oil mill wastewater toxicity on spinach. Environ Sci Pollut Res, 19: 2363–2371.
12. Çelik G., Seven Ü., Güçer Ş. 2008. Zeytin Karasuyunun Değerlendirilmesi. I.Ulusal Zeytin Öğrenci Kongresi, 17-18 Mayıs 2008, Edremit-Balıkesir, pp: 162-167.
13. El Hassani FZ, Zinedine A, Mdaghri Alaoui S, Merzouki M, Benlemlih M. 2010. Use of olive mill wastewater as an organic amendment for Mentha spicata L. Ind Crop Prod 2:343–348.
14. Sansoucy, R. 1985. Olive by-products for animal feed. FAO Animal Production and Health Paper 43.pp 32.
15. Amici, A., Verna, M., Martillotti, F. 1991. Olive byproducts in animal feeding: Improvement and utilization. Options Mediterraneennes- Serie Seminaires, 16: 149-152.
16. Molina-Alcaide, E., Yanez-Ruiz, D. R. 2008. Potential use of olive by-products in ruminant feeding: A review. Anim. Feed Sci. Technol. 147:247-264.
17. Sadeghi, H., Yansari, A. T., Ansari-Pirsarai, Z. 2009. Effects of different olive cake by products on dry matter intake, nutrient digestibility and performance of Zel sheep. Int. J. Agric. Biol. 11: 39-43.
18. El-Hachemi A., El-Mecherfi K.E., Benzineb K., Saidi D., Kheroua O. 2007. Supplementation of olive mill wastes in broiler chicken feeding. African Journal of Biotechnology 6(15):1848-1853.
19. Anonim, 2012. Çekirdek Prina. Erişim adresi: http://www.aydinprina.com/urun/Cekirdek-Prina.html Erişim Tarihi: 31.05.2018.
20. Verna, M., Martillotti, F., Puppo, S. 1988. Compozisione e valore nutritivo del residuo concentrato dele acque di vegetazione dei frantoi oleari. Ann. Ist. Sper. Zoot., 21: 147-156.
21. Durgut G. ve Akşit M. 2008. Etlik Piliç Yemlerine Karıştırılan Zeytin Karasuyunun Piliçlerin Bazı Verim Özellikleri İle Et Kalite Özelliklerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
22. Visioli, F., Caruso, D., Plasmati, E., Patelli, R., Mulinacci, N., Romani, A., Galli, G., Galli, C. 2001. Hydroxytyrosol, as a component of olive mill waste water, is dose-dependently absorbed and increases the antioxidant capacity of rat plasma. Free Radic. Res. 34:301-305.
23. Rodriguesa F., Pimentela F.B., Oliveiraa M.B. (2015). Olive by-products: Challenge application in cosmetic industry. Industrial Crops and Products, 70: 116–124.
24. Martin-Garcia A.I. ve Molina-Alcaide E. (2008).Effect of different drying procedures on the nutritive value of olive (Olea europaea var. europaea) leaves for ruminants. Animal Feed Science and Technology, 142: 317–329.
25. Parellada, G., Gomez Cabrera, A., Ocana, F., Garrido, A., 1982. Utilizacion del ramon de olivo en la alimentacion animal: efectos de diversos tratamientos fisicos y de la forma de conservacion. Avances en Alimentacion y Mejora Animal, 15: 15–19.
26. Fayed, A. M., El Ashry, M. A., Hend, A. A. 2009. Effect of feeding olive tree pruning by-products on sheep performance in Sinai. World J. Agric. Sci. 5(4): 436-445.
27. Singh, K., Rai, S. N., Singh, G. P., Gupta, B. N. 1998. Solid state fermentation of urea-ammonia treated wheat straw and rice straw with Comprinus fimetarius. Indian J. Microbiol. 29: 371-376.
28. Khorchani, T., Hammadi, M., Hammami, H., Ben-Rouina, B. 1997. Use of olive by-products in the nutrition of lambs in Southern Tunisia. In: Lindberg J.E., Gonda H.L., Ledin I. (eds). Recent. Adv. Small Rumin. Nutr. Zaragoza: CIHEAM-IAMZ, 99-102.
29. Fegeros, K., Zervas, G., Apsokardos, F., Vastardis, J., Apostolaki, E. 1995. Nutritive evaluation of ammonia treated olive tree leaves for lactating sheep. Small Rumin. Res. 17: 9-15.
30. Tsiplakou, E., Zervas, G. 2008. The effect of dietary inclusion of olive tree leaves and grape marc on the content of conjugated linoleic acid and vaccenic acid in the milk of dairy sheep and goats. J. Dairy Res. 75: 270-278.
31. Govaris, A., Botsoglou, E., Moulas, A., Botsoglou, N. 2010. Effect of dietary olive leaves and rosemary on microbial growth and lipid oxidation of turkey breast during refrigerated storage. South African Journal of Animal Science 40(2): 145-155.
32. Weinberg Z.G., Chen Y., Weinberg P. (2008). Ensiling olive cake with and without molasses for ruminant feding. Bioresource Technology, 99: 1526–1529.
33. Hadjipanayiotou M. 1999. Feeding ensiled crude olive cake to lactating Chios ewes, Damascus goats and Friesian cows. Livestock Production Science, 59: 61–66.
34. Cibik M. ve Keles G. 2016. Effect of stoned olive cake on milk yield and composition of dairy cows Revue Méd. Vét., 167 (5-6): 154-158.
35. Lanzani, A., Bondioli, P., Folegatti, L., Fedeli, E., Bontempo, V., Chiofalo, V., Panichi, G., Dell’Orto, V. 1993. Impiego di sanse di olive integrate nell’alimentazione della pecora da latte: effetti sulle produzioni quali-quantitative di latte (integrated olive husks applied to the sheep feeding: influences on the quali-quantitative production of milk). Riv. Ital. Sost. Grasse.70, 375–383.
36. Chiofalo B., Liotta L., Zumbo A., Chiofalo V. 2004. Administration of olive cake for ewe feeding: effect on milk yield and composition. Small Ruminant Research, 55: 169–176.
37. Vargas-Bello-Pérez E., Vera R.R., Aguilar C., Lira R., Pena I., Fernández J. 2013. Feeding olive cake to ewes improves fatty acid profile of milk and cheese. Animal Feed Science and Technology 184: 94– 99.
38. Vera R, Aguilar C., Lira R, Toro P, Barrales L., Pena I., Squella F., Pérez P., Quenaya J., Yutronic H., Briones I. (2009). Feeding Dry Olive Cake Modifies Subcutaneous Fat Composition in Lambs, Noting Cake Resistance to Degradation and Peroxidation. Chilean J. Agric. Res. , 69 (4): 548-559.
39. Luciano G., Pauselli M., Servili M., Mourvaki E., Serra A, Monahan F.J., Lanza M., Priolo A., Zinnai A., Mele M. 2013. Dietary olive cake reduces the oxidation of lipids, including cholesterol, in lamb meat enriched in polyunsaturated fatty acids. Meat Science, 93: 703–714.
40. Tüzün A.E. ve Ünlü H.B. (2016). Farklı Düzeylerde Zeytin Pulpu İlave Edilmiş Karmalarla Yemlenen Etlik Piliçlerin Besi Performansı ve But Eti Yağ Asitleri Kompozisyonu. Hayvansal Üretim 57(2): 15-21.