Ufuk SERDAROĞLU

3945

Feminist İktisat "Bilim"i sorguluyor!

Feminist iktisat diğer anlamlı kimlik kategorileri ile birlikte eril toplum cinsiyetçi tarafgirliğin farklı biçimlerde şekillendiği ekonomik yaşam ile ilgilenmektedir. Amacı mevcut iktisadi analizlerin eril toplumsal cinsiyetçi yanlılığını görünür kılmaktır. Feminist iktisatçılar, toplumsal cinsiyet rolleri ve benzer biçimde ırk, sınıf, etnisite ve milliyet temelli hiyerarşilere ilişkin örtük varsayımları sorgulayarak ve böylece iktisadın eril bakış açısındaki yanlı ve çarpıtılmış anlayışı görünür kılarak, daha anlamlı bir iktisat hedeflemektedirler. İktisat kuramlarında toplumsal cinsiyet ve diğer kimlik kategorilerine ilişkin analizlerin yokluğunun bilimin eril kavranışından kaynaklandığının fark edilmesi ile feminist iktisatçılar, disiplinin bilim anlayışında temellerini bulan sorun ve çelişkileri sorgulamaya başladılar. Ve artık amaç bilimsel bilgi üretiminin feminist kaygıları dışlayan pratiklerinin tespiti ve değiştirilmesi idi. Bilimin doğasına ilişkin görüşlerin yeniden değerlendirilmesi ve bilimin pratikler kümesi olarak alınması ile -bilim felsefesinin odağının bilgiden, bilginin üretildiği pratiklere kayması ile- söz konusu pratiklerin amaç, bu amaçların belirli etik ve/veya politik standartlar temelinde istenilirliği ve erişilebilirliği bağlamında sorgulanması mümkün olacaktı. Bu amaç temelinde günümüz iktisat felsefesinde absolutist (epistemik rasyonalist) bakış yerine realist, eleştirel realist, rölativist ya da retoriksel yaklaşımın benimsenmesi halinde feminist iktisadın ilgilendiği konuları içermenin mümkün olacağı iddiası ile yapılan çalışmalar, feminist iktisadın ihtiyaçlarını karşılama bağlamında yetersiz kalmışlardır. Zira bilim felsefesinde odağın bilgiden, bilginin üretildiği pratiklere kayması, bilmenin varlıktan ayrılamayacağı vurgulanmaktadır. Bu durumda günümüz iktisat anlayışından kopuş, ontolojik düzeyde olacaktır. Süreç bakışında iktisadi yaşamı da içeren dünya, bitmemiş değişen bir şey olarak görülmekte; bilgi dünyayı, gerçekliği iyi ya da kötü yönde değiştirmekte; bu ise bilginin sonuçlarının önemine işaret etmektedir; bu bağlamda da feminist iktisadın ihtiyaçlarına cevap verecek bir özellik taşımaktadır.

Feminist Economics Interrogating "Sscience"!

Feminist economics is concerned with the many ways in which economic life is shaped by gender as well as other significant categories of identity. Its goal is to reveal the gender- blindness of existing economic analysis. Feminist economists seek to the better by questioning implicit assumptions about traditional gender roles and about appropriate race, class, ethnicity and national hierarchies thus revealing the biases and distortions in masculinist view of economics. It has been noticed that absent gender and other markers of identity as categories of analysis, economic theories were, and linked to masculinist notions of sciences. So, feminist economists interrogate the problems and paradoxes associated with the scientific aspirations of the discipline. Their goal becomes to identify and change the practices that lead to exclusion of feminist concerns from the production of scientific knowledge. By reconsidering the nature of science and focusing on science as set of practices – by an approach that switches the focus in philosophy of science from knowledge to practices by which knowledge is produced- one can always ask of practices what is their goal, and then judge the adequacy of the practice in terms of the desirability of the goal according to specified ethical and/or political standard and the effectiveness of the practice in reaching it. In this context attempts in contemporary philosophy of economics to replace absolutist (epistemic rationalist) understanding of science by realism, critical realism, relativism or rhetoric to accommodate the issues feminist economists concerned with were not satisfactory; none can fully meet the exigencies of feminist economics. The switch of focus in philosophy of science from knowledge to practices knowledge gets produced underlines the inseparability of knowing from being. So, a break must be made from contemporary understanding (of economics) at the level of ontology. Since the process view sees the world, including the economic world, as unfinished and evolving, and sees the knowledge as adding to the world for better or for worse; points the importance of the consequences of knowledge, then meet the exigencies of feminist economics.
PDF

___

  • AYTAR, Volkan, ÇELİK, Ayşe Betül (2007), “Toplumsal Cinsiyet: Feminizm ve Kadın Araştırmaları”, İki Kültürü Aşmak: Modern Dünya Sisteminde Fen Bilimleri ile Beşeri Bilimler Ayrılığı içinde(der. Richard E. Lee, Immanuel Wallerstein), Metis, İstanbul, ss. 186-206.
  • BARKER, Duricilla K. (2003), “Emancipatory for Whom? A Comment on Critical Realism”, Feminist Economics, V. 9, N. 1, ss. 103-108.
  • BARKER, Duricilla K., KUIPER, Edith (2003), “Introduction: sketching the contours of a feminist philosophy of economics”, toward a feminist philosophy of economics içinde (der. Duricilla K. Barker, Edith Kuiper), Routledge, London, ss. 1-8.
  • BUĞRA, Ayşe (1989), İktisatçılar ve İnsanlar (Bir Yöntem Çalışması), Remzi Kitapevi, İstanbul.
  • COYNER, Sandra (1983), “Bir Akademik Disiplin Olarak Kadın Araştırmaları”, (Farklı Feminizmler Açısından) Kadın Araştırmalarında Yöntem (1995) içinde (der. Serpil Çakır, Necla Akgökçe), Sel Yayıncılık, İstanbul, ss. 15-33.
  • ÇAKIR, Serpil, AKGÖKÇE, Necla (1996), “Kadın Araştırmaları Bilimde Neleri, Nasıl Sorguluyor, Neleri Değiştirmek İstiyor?”, İnsan, Toplum, Bilim içinde (der. Kuvvet Lordoğlu), Kavram Yayınları, İstanbul, ss. 305-316.
  • ÇAKIR, Serpil, AKGÖKÇE, Necla (1995), (Farklı Feminizmler Açısından) Kadın Araştırmalarında Yöntem, Sel Yayıncılık, İstanbul.
  • DOW, Sheila (2001), “Modernism and Postmodernism: A Dialectical Analysis”, Postmodernism, Economics and Knowledge içinde (der. Stephen Cullenberg, Jack Ameriglio, David F. Ruccio), Routledge, London, ss. 61-75.
  • ENGLAND, Paula (1993), “The Seperative Self: Androcentric Bias in Neoclassical Assumptions”, Beyond Economic Man içinde (der. Marianne A. Ferber, Julie A. Nelson), University of Chicago Press, Chicago, ss. 37-53.
  • ENGLAND, Paula (2003), “Separative and Soluble Selves: Dichotomous Thinking in Economics”, Feminist Economics Today - Beyond Economic Man içinde (der. Marianne A. Ferber, Julia A. Nelson), The University of Chicago Press, Chicago, ss. 33-59.
  • FELSEFE SÖZLÜĞÜ (2003), (Hazırlayanlar: Abdülbaki Güçlü, Erkan Uzun, Serkan Uzun, Ümit Hüsrev Yolsal), Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
  • FERBER, Marianne A., NELSON, Julie A. (1993), Beyond Economic Man, University of Chicago Press, Chicago.
  • FULLBORK, Edward (2004), A Guide to What’s Wrong With Economics, Cromwell Press, Great Britain.
  • GRAPPARD, Ulla (1995), “Robinson Crusoe: The Quintessential Economic Man”, Feminist Economics, V. 1, N. 1, ss. 33-52.
  • HARDING, Sandra (1986), The Science Question in Feminism, Cornell University Press, Ithaca, New York.
  • HARDING, Sandra (1991), Whose Science, Whose Knowledge? Thinking From Women’s Lives, Cornell University Press, Ithaca, New York.
  • HARDING, Sandra (2003), “After objectivism vs. relativism”, toward a feminist philosophy of economics içinde (der. Duricilla K. Barker, Edith Kuiper), Routledge, London, ss. 122-133.
  • HARDING, Sandra (2003a), “Representing Reality: The Critical Realism Project”, Feminist Economics, V. 9, N. 1, ss. 151-159.
  • JENNINGS, Ann L. (1993), “Public or Private? Institutional Economics and Feminism”, Beyond Economic Man içinde (der. Marianne A. Ferber, Julie A. Nelson), University of Chicago Press, Chicago, ss. 111-126.
  • KELLER, Evelyn Fox (1985), Reflections on Gender and Science, Yale University Press, New Haven and London.
  • KELLER, Evelyn Fox (1989), “The Gender/Science System: Or is Sex to Gender as Nature Is to Science?”, Feminism and Science içinde (der. Nancy Tuana), Indiana University Press, Bloomington, ss. 33-44.
  • KLAMMER, Arjo (1990), “The Textbook Presentation of Economic Discourse”, Economics as Discourse içinde (der. Warren J. Samuels), Kluwer Academic Publishers, Boston, ss. 129-154.
  • KUIPER, Edith (1993), “The construction of masculine identity in Adam Smith’s Theory of Moral Sentiments”, toward a feminist philosophy of economics içinde (der. Duricilla K. Barker, Edith Kuiper), Routledge, London, ss. 145-160.
  • KUIPER, Edith , SAP, Jolande (1995), Out of the Margin: feminist perspectives on economics, Routledge, London.
  • LAWSON, Tony (1997), Economics & Reality, Routledge, London.
  • LAWSON, Tony (1999), “Feminism, Realism and Universalism”, Feminist Economics, V. 5, N. 2, ss. 25-59.
  • LAWSON, Tony (2003), reorienting economics, Routledge, London.
  • LAWSON, Tony (2003a), “Ontology and Feminist Theorizing”, Feminist Economics, V. 9, N. 1, ss. 119-150.
  • LAWSON, Tony (2003b), “Theorizing Ontology”, Feminist Economics, V. 9, N. 1, ss. 161-169.
  • LONGINO, Helen E. (1993), “Economics for Whom?”, Beyond Economic Man içinde (der. Marianne A. Ferber, Julie A. Nelson), University of Chicago Press, Chicago, ss. 158-168.
  • MCCLOSKEY, Donald (1993), “Some Consequences of a Conjective Economics”, Beyond Economic Man içinde (der. Marianne A. Ferber, Julie A. Nelson), University of Chicago Press, Chicago, ss. 69-93.
  • MCCLOSKEY, Donald (1998), The Rhetoric of Economics, University of Wisconsin Press, Madison.
  • MCCLOSKEY, Deirdre (2001), “The Genealogy of postmodernism: An economist’s guide”, Postmodernism, Economics and Knowledge içinde (der. Stephen Cullenberg, Jack Ameriglio, David F. Ruccio), Routledge, London, ss. 102-128.
  • MCGRAW, Betty R. (1992), “Jean-François Lyotard’s Postmodernism: Feminism, History and Question of Justice”, Women Studies, N. 20, ss. 259-272.
  • NELSON, Julie A. (1996), Feminism, Objectivity and Economics, Routledge, New York.
  • NELSON, Julie A. (1996a), “The Masculine Mindset of Economic Analysis”, The Chronicle of Higher Education, V. 42, No. 42, s. B3.
  • NELSON, Julie A. (2003), “How did “the moral” get split from “the economic”?”, toward a feminist philosophy of economics içinde (der. Duricilla K. Barker, Edith Kuiper), Routledge, London, ss. 134-141.
  • NELSON, Julie A. (2003a), “Confronting thescience/value split: notes on feminist economics, institutionalism, pragmatism and process thought”, Cambridge Journal of Economics, N. 27, ss. 49-64.
  • NELSON, Julie A. (2003b), “Once More, With Feeling: Feminist Economics and the Ontological Question”, Feminist Economics, V. 9, N. 1, ss. 109-118.
  • NELSON, Julie A. (2004), “Clocks, Creation and Clarity: Insights on Ethics and Economics from Feminist Perspective”, Ethical Theory and Moral Practice 7, Kluwer Academic Publishers, Netherlands, ss. 381-398.
  • NELSON, Robert H. (2001), Economics as Religion: from Samuelson to Chicago and Beyond , Pennsylvania State University Press, USA.
  • O’DONNEL, Rory (1992), “Economics and Policy: Beyond Science and Ideology”, The Economic Social Review, V. 24, N. 1, ss. 75-98.
  • PETER, Fabienne (2003), “Foregrounding practices: feminist philosophy of economics beyond rhetoric and realism”, toward a feminist philosophy of economics içinde (der. Duricilla K. Barker, Edith Kuiper), Routledge, London, ss. 105-121.
  • PETER, Fabienne (2003a), “Critical Realism, Feminist Epistemology and the Emancipatory Potential of Science”, Feminist Economics, V. 9, N. 1, ss. 93-101.
  • PUJOL, Michèle A. (1995), “Into the Margin”, Out of the Margin: Feminist Perspectives on Economics, içinde (der. Edith Kuiper, Jolande Sap), Routledge, New York, ss. 17-34.
  • PUJOL, Michèle A. (1998), Feminism and Anti-Feminism in Early Economic Thought, Edward Elgar Publishing, UK.
  • RAMAZANOĞLU, Caroline (1989), Feminism and Contradiction of Oppression, Routledge, London.
  • ROSETTI, Jane (1990), “Deconstructing Robert Lucas”, Economics as Discourse içinde (der. Warren J. Samuels), Kluwer Academic Publishers, Boston, ss. 225-243.
  • ROSETTI, Jane (2001), “Postmodernism and feminist economics”, Postmodernism, Economics and Knowledge içinde (der. Stephen Cullenberg, Jack Ameriglio, David F. Ruccio), Routledge, London, ss. 305-326.
  • SAMUELS, Warren, J. (1990), Economics as Discourse, Kluwer Academic Publishers, Boston.
  • SERDAROĞLU, Ufuk (1997), Feminist İktisat’ın Bakışı (Postmodernist mi?), Sarmal Yayınevi, İstanbul.
  • SERDAROĞLU, Ufuk, ÖZKAPLAN, Nurcan (1998), “İktisat ve Toplumsal Cinsiyet, İktisatta Kadın Kimliği”, İktisat Dergisi, s. 377, ss. 8-15.
  • STANLEY, Liz, WISE, Sue (1990), “Feminist araştırma sürecinde metot, metodoloji ve epistemoloji”, (Farklı Feminizmler Açısından) Kadın Araştırmalarında Yöntem içinde (der. Serpil Çakır, Necla Akgökçe), Sel Yayıncılık, İstanbul, ss. 67-98.
  • STRASSMANN, Diane L. (1993), “Not a Free Market: The Rhetoric of a Disciplinary Authority in Economics”, Beyond Economic Man içinde (der. Marianne A. Ferber, Julie A. Nelson), University of Chicago Press, Chicago, ss. 54-68.
  • STRASSMANN, Diane L. (1996), “How Economists Shape Their Tales”, Challenge, N. 39, ss. 1-13.
  • STRASSMANN, Diane L., POLANYI, Livia (1995), “The Economist as Storyteller”, Out of the Margin: Feminist Perspectives on Economics, içinde (der. Edith Kuiper, Jolande Sap), Routledge, London, ss. 129-145.
  • WILLIAMS, Rhonda M. (1993), “Race, Deconstruction and the Emergent Agenda of Feminist Economic Theory”, Beyond Economic Man içinde (der. Marianne A. Ferber, Julie A. Nelson), University of Chicago Press, Chicago, ss. 144-153.
Ekonomik Yaklaşım-Cover
  • ISSN: 1300-1868
  • Yayın Aralığı: 3
  • Yayıncı: Ekonomik Yaklaşım Derneği
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Yeni Neo-Klasik Sentez: Makro İktisatta Yeni Bir Uzlaşmaya Doğru

Metin ÖZDEMİR

Ekonomi Biliminde Dönüşümün Nobel Ekonomi Ödüllerine Yansıması

Emre AKSOY, Mustafa ALTINTAŞ, Deniz GÜVERCİN, Cüneyt SEVİM, İbrahim GÜNAYDIN, Baki DEMİREL

Feminist İktisat "Bilim"i sorguluyor!

Ufuk SERDAROĞLU

1950-1980 Yılları Arasındaki Dönemde Türkiye'de Uygulanan Para ve Maliye Politikalarının Etkinliği

İbrahim TOKATLIOĞLU, Fahriye ÖZTÜRK

Görünmeyen El Metaforu

Metin SARFATİ

"Keynes Bir Marjinalist midir?" Genel Teori'nin Mikro Temelleri

Zafer Barış GÜL