Dünya ve Türkiye - Gıda güvencesi durumu
Uluslararası fınans kurumları aracılığıyla ve Dünya Ticaret Örgütü Anlaşmaları ile uygulatılan 'yapısal uyum programları' ve serbestleşme politikaları yanında gelişmiş ülkelerce uygulanan piyasayı bozucu desteklemeler gelişmekte olan ülkelerin tarımsal üretiminin sürdürülebilirliği ve piyasalarının istikrarı açısından olumsuzluklar doğurmuştur. 2007-2008 döneminde dünya tarım piyasalarındaki istikrarsızlık ve arz veya talep yönlü dışsal şoklarla yaşanan gıda krizi ve sonrasındaki fınans krizi birçok ülkenin gıda güvencesini olumsuz etkilemiştir. Bu çalışmada, dünya ve ülkemizdeki gıda güvencesi koşulları incelenip karşılaştırılmış ve ülkemiz için bazı politika önerileri geliştirilmeye çalışılmıştır. Türkiye 'de 2001 yılında uygulanmaya başlanan yapısal uyum programları yoluyla benimsenen tarım politikaları sonrasında tarımda süregelen arz yönlü sorunlar artmıştır. Gıda yoksulluğu Türkiye 'de küçük bir nüfus için geçerli olsa da, özellikle hayvansal gıdalardaki yetersiz arz, gıda güvencesizliği veya beslenme yetersizlikleri ortaya çıkartmaktadır. Bu bağlamda, tarımsal desteklemenin bölge bazında ele alınmasına yönelik çabaların artırılması, altyapı yatırımlarına öncelik verilmesi ve tarıma girdi veren ve tarımdan girdi alan sektörlerde kamunun piyasaları düzenleme rolünün dikkate alınması önemli görülmektedir.
Food security situation- the world and Turkey
Structural adjustment programs' implemented through international finance institutions and liberalization policies adopted via World Trade Organization accompanied by the market distructing policies of developed countries have adversely affected sustainability of agricultural production and market stability in developing countries. Market disturbances and supply or demand sided exogenous shocks, known as food crisis in 2007-2008 period, followed by a global finance crisis, have disrupted global food security. In this study, the food security conditions in the world and in Turkey are searched and compared in order to make policy recommendations for Turkey. By 2001, the structural adjustment programs implemented in Turkey raised supply sided problems in agriculture. Although food insecure population is low in Turkey, supply deficit in animal originated products is likely to create food insecurity or nutritional problems in the society. In this context, region-specific support of agriculture should be accepted as a new approach, the infrastructure investments should be prioritised and the regulatory role of the government should be recognized in upstream and downstream sectors of agriculture.
___
- AKDER, H., ERAKTAN G., ŞAHİNÖZ A. (1997) AB ve GATT Karşısında Türk Gıda Sektörü, SETBİR, İstanbul.
- ALTERNATIVES ECONOMIQUES (2003) "Comment le Senegal a aggrave sa dependance alimentaire", Aralık.
- ALTERNATIVES INTERNATIONALES (2003) "La fin des subventions agricoles n'est pas la solution", Ekim.
- BLEIN, Roger (2007) "Souverainete alimentaire: des principes aux realties", Grain de Sel, No: 37, Aralık 2006-Şubat 2007, 13.
- BM (2004) "Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar-Gıda Hakkı", Ekonomik ve Sosyal Konsey Raporu, no: E/CN.4/2004/10, 9 Şubat 2004, Roma, http://daccess-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/G04/107/77/PDF/G0410777.pdf (Erişim Tarihi: 10.06.2010)
- CIAA (2010) "Data & Trends of the European Food and Drink Industry 2009", Belçika, http://www.ciaa.be/documents/brochures/ciaa-data%20trend-updated.pdf, (Erişim Tarihi: 11.2010)
- DANAU, A., STEEN, Van Der D., POZNANSKI, M. (1999) L'organisation Mondial du Commerce et L'agriculture: Le Souverainete Alimentaire Menacee par les accords Commerciaux, Collectif Strategies Alimentaires, C.S.A., Brüksel.
- DE SCHUTTER, Olivier (2008) "Building resilience: a human rights framework for world food and nutrition security", BM İnsan Hakları Konseyi Raporu, no: A/HRC/9/23, Roma, http://www2.ohchr.org/english/issues/food/docs/ A.HRC9.23.pdf (Erişim Tarihi: 10.06.2010)
- DPT (2010) Temel Ekonomik Göstergeler, Haziran-Temmuz 2010", www.dpt.gov.tr, (Erişim Tarihi: 19.09.2010)
- DTÖ (1994) "Uruguay Round Final Act", Marrakesh, 15 April 1994.
- DTÖ (2005a) "Product-Specific AMS", no: TN/AG/S/15, www.wto.org (Erişim Tarihi: 20.09.2010)
- DTÖ (2005b) "De minimis Support", no: TN/AG/S/16, www.wto.org (Erişim Tarihi: 20.09.2010)
- DTÖ (2005c) "Export Subsidy Commitments", no: TN/AG/S/8, www.wto.org (Erişim Tarihi: 20.09.2010)
- FAO (2005) The State of Food and Agriculture, Roma, ftp://ftp.fao.org/docrep/fao/008/a0Q50e/a0050e full.pdf (Erişim Tarihi: 17.09.2010)
- FAO (2006) "Trade Reforms and Food Security, Country Case Studies and Synthesis", der. H. Thomas, Roma, ftp://ftp.fao.org/docrep/fao/009/a0581 e/ a0581e00.pdf (Erişim Tarihi: 10.09.2010)
- FAO (2008) Growing Demand on Agriculture and Rising Prices of Commodities IF AD Yönetim Konseyine hazırlanan rapor, Roma, ss. 10-12, http://www.fao.org/es/esc/common/ecg/538/en/RisingPricesIFAD.pdf(Erişim Tarihi: 17.03.2008)
- FAO (2009) http://www.fao.org/wfd, (Erişim Tarihi: 09.12.2010)
- FAO (2010) http://faostat.fao.org, (Erişim Tarihi: 17.09.2010)
- GRAIN DE SEL (2003) "Commerce des produits agricoles entre l'economie locale et Cancun", No: 24, Ekim, 27.
- GEORGE, Susan (1981) Les strategies de la faim, Ed. Grounauer, Cenevre.
- HERMELIN, Benedicte, TAVERNIER, Karine (2003) "Les negotiations agricoles â l'OMC : Etat des lieux en 2003", Solagral, Paris, ss. 1-25, http://agri-alim.redev.info/Doc/doc.php (Erişim Tarihi: 19.09.2010)
- KLATZMANN, Joseph (1975) Nourrir dix milliards d'hommes, puf, Paris.
- OECD (2009) OECD-FAO Agricultural Outlook, 2009-2018, Paris.
- SOUTH CENTRE (1997) Universal Food Security: Issues for the South, Cenevre.
- ŞAHİNÖZ, Ahmet (1989) ABD-AET-Türkiye Tarım Politikaları, T. Sınai Kalkınma Bankası, İstanbul.
- ŞAHÎNÖZ, A., ÇAĞATAY, S., TEOMAN, Ö., KIYMAZ, T. (2005) Tarımda Yeni Politika Arayışları-Fark Ödeme, T. Ziraat Odaları Birliği, Ankara.
- TÜİK (2010a) İşgücü İstatistikleri, www.tuik.gov.tr, (Erişim Tarihi: 09.2010)
- TÜİK (2010b) Bitkisel Ürün Denge Tabloları, http://www.tuik.gov.tr/ bitkiselapp/ tarimdenge.zul, (Erişim Tarihi: 09.2010)
- TÜÎK (2010c) 2008 Yoksulluk Çalışması Sonuçları, www.tuik.gov.tr, (Erişim Tarihi: 16.09.2010)
- TÜİK (201 Od) Tüketim Harcamaları İstatistikleri, www.tuik.gov.tr, (Erişim Tarihi: 10.2010)
- TÜİK (2010e) Çeşitli Tarım ve Fiyat İstatistikleri, www.tuik.gov.tr, (Erişim Tarihi: 09.2010)
- VON BRAUN, Joachim (2009) "Addressing The Food Crisis: Governance, Market Functioning, and Investment in Public Goods", Food Security, C. 1, S. 1, 9-15.
- WHO (2001) The First Action Plan for Food and Nutrition Policy-WHO European Region 2000-2005, Roma.
- ISSN: 1300-1868
- Yayın Aralığı: 3
- Yayıncı: Ekonomik Yaklaşım Derneği
Sayıdaki Diğer Makaleler
Hüseyin ALKIŞ, Volkan TEMİZKAN
İMKB'de işlem gören reel sektör işletmelerinde ssermaye yapısının belirleyicileri
H. Aydın OKUYAN, H. Mehmet TAŞÇI
Dünya ve Türkiye - Gıda güvencesi durumu
Kriz ve para politikaları: Para politikalarının başarısızlığı üzerine
Etkin ücret teorisi ve Türkiye imalat sanayii üzerine uygulama