Şerif CANBAY

11762

TÜRKİYE’DE ELEKTRİK ÜRETİMİ İÇİN KULLANILAN PETROL TÜKETİMİ, YENİLENEBİLİR ENERJİ KULLANIMI İLE İKTİSADİ BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN ANALİZİ

Bu çalışmanın amacı 1985-2017 yılları arası Türkiye’de elektrik üretiminde kullanılan petrol tüketimi, yenilenebilir enerji kullanımı ve iktisadi büyüme arasındaki ilişkileri analiz etmektir. Değişkenler arasındaki ilişkiler Johansen eşbütünleşme ve Granger nedensellik testleri kullanılarak analiz edilmiştir. Analizlerde değişkenlerde tespit edilen yapısal kırılmaların da dâhil edildiği analizler neticesinde değişkenler arasında eşbütünleşme ilişkisinin olduğu tespit edilmiştir. Nedensellik ve etki tepki test sonuçlarına göre iktisadi büyüme petrol tüketimini, petrol tüketimi ise iktisadi büyümeyi negatif yönde etkilemektedir. Ayrıca yenilenebilir enerji kullanımı iktisadi büyümeyi pozitif yönde etkilerken,petrol tüketimini negatif yönde etkilemektedir.
Anahtar Kelimeler:

Petrol Tüketimi, Yenilenebilir Enerji, İktisadi Büyüme, Johansen Eşbütünleşme Testi, Granger Nedensellik Testi

PDF

___

  • Akarca, A. T., ve Long, T. V. (1980). On the relationship between energy and GNP: a reexamination. The Journal of Energy and Development, 5, 326-331.
  • Akpolat, A. G., ve Altıntaş, N. (2013). Enerji tüketimi ile reel gsyih arasındaki eşbütünleşme ve nedensellik ilişkisi: 1961-2010 Dönemi. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 8(2), 115-127.
  • Aktaş, C., ve Yılmaz, V. (2008). Türkiye’de petrol tüketimi ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 45-55.
  • Alam, M. S., ve Paramati, S. R. (2015). Do oil consumption and economic growth inten- sify environmental degradation? Evidence from developing economies. Applied Economics, 47(48), 5186-5203.
  • Allen, R. C. (2009). The British industrial revolution in global perspective. Cambridge University Press. Cambridge.
  • Al-Mulali, U. (2011). Oil consumption, co2 emission and economic growth in MENA countries. Energy, 36(10), 6165-6171.
  • Alper, F. Ö. (2018). Yenilenebilir enerji ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: 1990-2017 Türkiye örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(2), 223-242.
  • Altıntaş, H. (2013). Türkiye’de petrol fiyatları, ihracat ve reel döviz kuru ilişkisi: ARDL sınır testi yaklaşımı ve dinamik nedensellik analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(19), 1-30.
  • Amano, R. A. ve Van Norden, S. (1998). Oil prices and the rise and fall of the us real exchange rate. Journal of International Money and Finance, 17, 299-316.
  • Apergis, N., ve Payne,J.E. (2010). Renewable energy consumption and economic growth: evidence from a panel of OECD countries. Energy Policy, 38(1), 656-660.
  • Apergis, N., ve Payne, J.E. (2011). The renewable energy consumption–growth nexus in Central America. Applied Energy, 88(1),343-347.
  • Aqeel, A., ve Butt, M.S. (2001). The relationship between energy consumption and economic growth in Pakistan. Asia-Pacific Development Journal, 8(2), 101– 109.
  • Arrow, K. J. (1962). The Economic implications of learning by doing. The Review of Economic Studies, 29(3), 155-173.
  • Asafu-Adjaye, J. (2000). The relationship between energy consumption, energy prices and economic growth: Time series evidence from Asian developing countries. Energy Economics, 22, 615-625.
  • Ayres, R. U. ve Warr, B. (2005). Accounting for growth: The role of physical work. Structural Change and Economic Dynamics, 16. 181-209.
  • Bai, J., ve Perron, P. (1998). Estimating and testing linear models with multiple structural changes. Econometrica, 66(1), 47-78.
  • Bai, J., ve Perron, P. (2003). Computation and analysis of multiple structural change models. Journal of applied econometrics, 18(1), 1-22.
  • Bakırtaş, İ., ve Çetin, M. (2016). Yenilenebilir enerji tüketimi ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki: G-20 ülkeleri. Sosyoekonomi,24(28), 131-146.
  • Barro, R J., ve Sala-i Martin, X. (2004). Economic growth, The MIT Press, ABD.
  • Behmiri, N. B., ve Manso, J. R. P. (2012). Crude oil conservation policy hypothesis in OECD (organisation for economic cooperation and development) countries: A multivariate panel Granger causality test. Energy, 43(1), 253-260.
  • Behmiri, N. B., ve Manso, J. R. P. (2013). How crude oil consumption impacts on economic growth of Sub-Saharan Africa?. Energy, 54, 74-83.
  • Bhattacharya, M., Parmati, S. R., Öztürk, İ., ve Bhattacharya, S. (2016). The effect of renewable energy consumption on economic growth: Evidence from top 38 countries. Applied Energy, 162, 733-741.
  • Bildirici, M. E., ve Kayıkçı, F. (2013). Effects of oil production on economic growth in Eurasian countries: Panel ARDL approach. Energy, 49, 156-161.
  • Bildirici, M. E., ve Bakırtas, T. (2014). The relationship among oil, natural gas and coal consumption and economic growth in BRICTS (Brazil, Russian, India, China, Turkey and South Africa) countries. Energy, 65, 134-144.
  • BP (2019), http://www.bp.com/statisticalreview, (Erişim Tarihi: 10.11.2018).
  • Bulut, U., ve Muratoğlu, G. (2018). Renewable energy in Turkey: great potential, low but increasing utilization, and an empirical analysis on renewable energy-growth nexus. Energy Policy, 123, 240-250.
  • Canbay, Ş. (2019). Türkiye'de iktisadi büyüme ile yenilenebilir enerji tüketiminin çevre kirliliği üzerindeki etkileri. Maliye Dergisi,176, 140-151.
  • Canbay, S., ve Pirali, K. (2019). Türkiye'de savunma harcamalari ile yenilenebilir en- erji tüketiminin enerji ithalatı üzerindeki etkileri. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 11(21), 398-410.
  • Ceylan, R., ve Başer, S. (2014). Türkiye’de petrol tüketimi ile reel gsyih arasındaki uzun dönem ilişkinin Johansen eşbütünleşme yöntemi ile analiz edilmesi. Business and Economics Research Journal, 5(2), 47-60.
  • Cheng, B. ve Lai, T. (1997). An investigation of cointegration and causality between energy comsumption and economic activity in Taiwan province of China. Energy Economics, 19, 435-444.
  • Cheng, B.S. (1999) Causality between energy consumption and economic growth in India: An application of cointegration and error-correction modelin. Indian Economic Review, 34(1), 39-49.
  • Chien, T. ve J. Hu (2008). Renewable energy: An efficient mechanism to improve GDP. Energy Policy, 36, 3045-3052.
  • Chow, G. C. (1960). Tests of equality between sets of coefficientsin two linear regressions. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 28(3), 591-605.
  • Chu, H. P. (2012). Oil consumption and output: What causes what? Bootstrap panel causality for 49 countries. Energy policy, 51, 907-915.
  • Chu, H. P., ve Chang, T. (2012). Nuclear energy consumption, oil consumption and economic growth in G-6 countries: bootstrap panel causality test. Energy Policy, 48, 762-769.
  • Doğan, E. (2016). Analyzing the linkage between renewable and non-renewable energy consumption and economic growth by considering structural break in time-series data. Renewable Energy, 99, 1126-1136.
  • Durğun, B., ve Durğun, F. (2018). Yenilenebilir enerji tüketimi ile ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. International Review of Economics and Management, 6(1), 1-27.
  • Ebohon, O. J. (1996) Energy, economic growth and causality in developing countries: A case study of Tanzania and Nigeria. Energy Policy, 24, 447-453.
  • Engle, R. F., ve Granger, C. W. (1987). Cointegration and error correction: representation. Econometria, 55(2), 271-276.
  • Erdoğan, S., Dücan, E., Şentürk, M., ve Şentürk, A. (2018). Türkiye’de yenilenebilir enerji üretimi ve ekonomik büyüme ilişkisi üzerine ampirik bulgular. Ömer Halis- demir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(2), 233-246.
  • Erol, U. ve Yu, E.S.H. (1987). Time series analysis of the causal relationships between US energy and employment. Resources Energy, 9, 75-89.
  • Fang, Y. (2011). Economic welfare impacts from renewable energy consumption: The China experience. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 15(9), 5120- 5128.
  • Ghosh, S. (2002). Electricity consumption and economic growth in India. Energy Policy, 30, 125–129.
  • Gövdeli, T., ve Direkçi, T. (2018). Petrol tüketimi ve büyüme: OECD ülkelerine ilişkin panel veri analizi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17(4), 1574- 1585.
  • Hepaktan, E., ve Sertkaya, Y. (2016). Türkiye’de elektrik tüketimi, kişi başına gsyih, co2 emisyonu ve petrol tüketimi ilişkisi. Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(12), 163-182.
  • Hwang, D. ve Gum, B. (1992). The casual relationship between energy and GNP: The cse of Taiwan. Journal of Energy and Development, 16(2), 219-226.
  • Ibrahiem, D. M. (2015) Renewable electricity consumption, foreign direct investment and economic growth in Egypt: An ARDL approach. Procedia Economics and Finance, 30, 313-323.
  • Ito, K. (2017). Co2 emissions, renewable and non-renewable energy consumption, and economic growth: evidence from panel data for developing countries. Interna- tional Economics, 151, 1-6.
  • İşcan, E. (2010). Petrol fiyatının hisse senedi piyasası üzerindeki etkisi. Maliye Dergisi, 158, 607-617.
  • Jobert, T., ve Karanfil, F. (2007). Sectoral energy consumption by source and economic growth in Turkey. Energy policy,35(11),5447-5456.
  • Johansen, S. (1988). Statistical analysis of cointegration vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12(2-3), 231-254.
  • Johansen, S., ve Juselius, K. (1990). Maximum likelihood estimation and inference on cointegration-with applications to the demand for Money.Oxford Bulletin of Economics and Statistics,52(2),169-210.
  • Johansen, S. (1991). Estimation and hypothesis testing of cointegration vectors in Gaussian vector autoregressive model. Econometrica, 59(6), 1551-1580.
  • Jumbe, C. B. (2004). Cointegration and causality between electricity consumption and GDP: empirical evidence from Malawi. Energy Economics, 26(1), 61-68.
  • Kahia, M., Aïssa, M. S. B., ve Lanouar, C. (2017). Renewable and non-renewable energy use-economic growth nexus: The case of MENA Net Oil Importing Countries. Renewable and Sustainable Energy Reviews,71, 127-140.
  • Kaldor, N. (1957). A model of economic growth. The Economic Journal, 67(268), 591- 624.
  • Kaldor, N. (1966). Causes of the slow rate of growth in the United Kingdom. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Kaldor, N.(1968). Productivity and growth in manufacturing industry: a reply. Economica, 35(140), 385-391.
  • Keskin, R. (2017). Yapısal kırılmalar altında Türkiye’de ekonomik büyüme ve petrol tüketimi arasındaki ilişki. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(3), 877-892.
  • Kesgingöz, H. (2016). OECD ülkelerinde petrol tüketiminin ekonomik büyüme üzerine etkisi: panel veri analizi. Journal of International Social Research, 9(42), 1564- 1572.
  • Kılıç, R., ve Aslan, V. (2017). Yenilenebilen ve yenilenemeyen enerjinin iktisadi büyüme üzerindeki etkisi: 28 OECD ülkesi üzerine ampirik bir çalışma. Eskişehir Os- mangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 12(1), 1-12.
  • Koçak, E., ve Şarkgüneşi, A. (2017). The renewable energy and economic growth nexus in Black Sea and Balkan countries. Energy Policy, 100, 51-57.
  • Kraft, J. ve Kraft, A. (1978). On the relationship between energy and GNP. The Journal of Energy and Development, 3, 401-403.
  • Kula, F. (2014). The long-run relationship between renewable electricity consumption and GDP: evidence from panel data. Energy Sources, Part B: Economics, Planning, and Policy, 9(2), 156-160.
  • Lin, B., ve Moubarak, M. (2014). Renewable energy consumption – Economic growth nexus for China. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 40, 111-117.
  • Marques, A. C., ve Fuinhas, J. A. (2012). Is renewable energy effective in promoting growth?. Energy Policy, 46, 434-442.
  • Marx, K. (2015). Kapital. Birinci Cilt. 11. Baskı. Alaattin Bilgi (çev.), Ankara: Sol Yayınları.
  • Masih, A. M. M. ve Masih, R. (1996). Electricity consumption, real income and temporal causality: Results from a multi-country study based on cointegration and error correction modeling techniques. Energy Economics, 18, 165-183.
  • Menegaki, A.N. (2011). Growth and renewable energy in Europe: A random effect model with evidence for neutrality hypothesis. Energy Economics, 33, 257-263.
  • Naser, H. (2014). Oil market, nuclear energy consumption and economic growth: evidence from emerging economies. International Journal of Energy Economics and Policy, 4(2), 288-296.
  • OECD (2019), https://data.oecd.org/energy/renewable-energy.htm, (Erişim Tarihi: 15.11.2018).
  • Öcal, O. ve A. Aslan (2013). Renewable energy consumption–economic growth nexus in Turkey. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 28, 494-499.
  • Pao, H.-T., ve Fu, H.-C. (2013). Renewable energy, non-renewable energy and economic growth in Brazil. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 25, 381-392.
  • Park, S. Y., ve Yoo, S. H. (2014). The dynamics of oil consumption and economic growth in Malaysia. Energy Policy, 66, 218–223.
  • Rafindadi, A. A., ve Özturk, İ. (2017). Impacts of renewable energy consumption on the German economic growth: Evidence from combined cointegration test. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 75, 1130-1141.
  • Romer, P. M. (1986). Increasing returns and long-run growth. Journal of Political Economy, 94(5), 1002–37.
  • Romer, Paul M. (1990). Endogenous technological change. Journal of Political Economy, 98 (5), 71–102.
  • Saad, W., ve Taleb, A. (2018). The causal relationship between renewable energy consumption and economic growth: Evidence from Europe. Clean Technologies and Environmental Policy,20(1),127-136.
  • Sadorsky, P. (2009). Renewable energy consumption and income in emerging economies. Energy Policy, 37(10), 4021-4028.
  • Salim, R. A., Hassan, K., ve Shafiei, S. (2014). Renewable and non-renewable energy consumption and economic activities: Further evidence from OECD countries. Energy Economics, 44, 350-360.
  • Schumpeter,J.A.(1939). Business cycles: A theoretical, historical, and statistical analysis of the capitalist process. New York ve London: McGraw-Hill.
  • Shahbaz, M., Loganathan, N., Zeshan, M., ve Zaman, K. (2015). Does renewable energy consumption add in economic growth? An application of auto-regressive distributed lagmodel in Pakistan.Renewable and Sustainable Energy Reviews,44, 576-585.
  • Shiu, A.L. ve Lam, P.L (2004). Electricity consumption and economic growth in China. Energy Policy, 32, 47-54.
  • Sims, C. A. (1980). Macroeconomics and reality. Econometrica: journal of the Econometric Society, 48(1), 1-48.
  • Smile, V. (1994). Energy in world history. Boulder, Colarado, USA: Westview Press Inc.
  • Solow, R. M. (1956). A contribution to the theory of economic growth. The Quarterly Journal of Economics, 70 (1), 65-94.
  • Stern, D. I. (1993). Energy use and economic growth in the USA,Amultivariate approach. Energy Economics, 15(2), 137-150.
  • Şanlı, F.B. veTuna, K.(2014).Türkiye’de petrol tüketimi ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin analizi. Maliye Finans Yazıları, 102, 47-62.
  • Şimşek, T., ve Yiğit, E. (2017). BRICT ülkelerinde yenilenebilir enerji tüketimi, petrol fiyatları, co2 emisyonu, kentleşme ve ekonomik büyüme üzerine nedensellik an- alizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 12(3), 117-136.
  • Templet, P. H. (1999). Energy, diversity and development in economic systems: An empirical analysis. Energy Policy, 30, 223-233.
  • The World Bank, (2019). https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.KD, (Erişim Tarihi: 12.11.2018).
  • Uçak, S. ve Usupbeyli, A. (2015). Türkiye'de petrol tüketimi ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 70(3), 769-787.
  • Uzawa, H. (1965). Optimum technical change in an aggregative model of economic growth. International Economic Review, 6 (1), 18-31.
  • Yalta, A. T. (2011). Analyzing energy consumption and GDP nexus using maximum entropy bootstrap: the case of Turkey Energy Economics, 33(3), 453-460.
  • Yang, H. Y. (2000). A note on the causal relationship between energy and GDP in Taiwan. Energy Economics, 22(3), 309-317.
  • Yazdan, G. F., ve Hossein, S. S. M. (2012). Causality between oil consumption and eco- nomic growth in Iran: An ARDL testing approach. Asian Economic and Finan- cial Review, 2(6), 678-686.
  • Yenilmez, F., ve Erdem, M. S. (2018). Türkiye ve Avrupa Birliği’nde ekonomik büyüme ile enerji tüketimi arasındaki ilişki: Toda-Yamamoto nedensellik testi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 71-95.
  • Yıldırım, E., Saraç, Ş., ve Aslan, A. (2012). Energy consumption and economic growth in the USA: Evidence from renewable energy. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 16(9), 6770-6774.
  • Yoo, S. H. (2006). Oil consumption and economic growth: evidence from Korea. Energy Sources, 1(3), 235-243.
  • Yu, E.S.H. ve Hwang, B.K. (1984). The relationship between energy and GNP: further results. Energy Economic, 6(3), 186-190.
  • Yu, E.S.H. ve Choi, J.Y. (1985). The causal relationship between energy and GNP: An international comparison. Journal of Energy and Development, 10(2), 249–272.
  • Wrigley, E. A. (1988). Continuity, chance, and change: The character of the industrial revolution in England. Cambridge University Press. Cambridge.
  • Zou, G., ve Chau, K. W. (2006). Short-and long-run effects between oil consumption and economic growth in China. Energy Policy, 34(18), 3644-3655.
EKEV Akademi Dergisi-Cover
  • ISSN: 1301-6229
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 1996
  • Yayıncı: ERZURUM KÜLTÜR VE EĞİTİM VAKFI
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

CUMHURİYET DÖNEMİ İLKOKUL TÜRKÇE DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMLARININ SÖZLÜK KULLANIMI AÇISINDAN İNCELENMESİ

Aslı MADEN, Recep DEMİR

ÖZEL EĞİTİM DERSİ ALAN ÖĞRETMEN ADAYLARININ “ÖZEL EĞİTİM” VE “ÖZEL EĞİTİME İHTİYAÇ DUYAN BİREY” KAVRAMLARINA İLİŞKİN ALGILARI

Ata PESEN, Hasan PESEN

MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞININ MÜLTECİ ÖĞRENCİLERE YÖNELİK EĞİTİM POLİTİKALARI İLE İLGİLİ EĞİTİMCİ GÖRÜŞLERİ

Süleyman GÖKSOY

BAĞIMSIZ ANAOKULLARINDA GÖREV YAPAN YÖNETİCİLERİN İLETİŞİM BECERİLERİNİN ÖRGÜT İKLİMİNE ETKİSİ

Ömer ERGENEKON, Cemal AKÜZÜM

BİLİŞİM SEKTÖRÜNDE KADıNıN YERİ: LİTERATÜR TARAMASı

Seda TEKELİ, Didem PAŞAOĞLU BAŞ

MÜZİK KAVRAMINA İLİŞKİN ÇOCUKLARIN GÖRSELLERİNİN İNCELENMESİ: BİR GÖRSEL SUNU DEĞERLENDİRMESİ

Ayça AVCI

İLKOKUL 4. SINIF ÖĞRENCİLERİNE YARDIMLAŞMA VE SAYGI DEĞERLERİNİN KAZANDIRILMASINDA DRAMA ETKİNLİKLERİNİN ETKİLİLİĞİ

Mehmet Ali ER, A. Halim ULAŞ

LEHCETÜ’L-LÜGAT’TE TIBBİ İSİMLER III (P-Z)

H. Ahmet KIRKKILIÇ

AKILLI TAHTA KULLANIMININ KALICILIĞA VE DERSE YÖNELİK TUTUMA ETKİSİ

Hüseyin AKAR, Osman Tayyar ÇELİK

ALEVÎLERİN TEMEL İSLÂMÎ İBADETLERE YAKLAŞIMLARI: SORGUN ÖRNEĞİ

Recep YÜNER