ARAPÇA SÖZLÜKLERDE ( ق ل خ) H-L-K KÖKÜ TÜREVLERİ VE VERİLEN KUR'AN AYETİ ÖRNEKLERİNİN MUKAYESESİ

Bu çalışmanın amacı sözlüklerde geçen bir kelimenin Kur'an'da ne kadarının kul-- lanıldığını bir örnekle tesbit etmektir. "alg" h--l-k kökü ve bundan türeyen kelimelerin Arapça sözlüklerde hangi manalara geldiği ve dilbilimcilerin Kur'an'da yer alan bu ke-- limelere hangi yorumları yaptıkları bu makalemizin konusunu oluşturmaktadır. Böylece sözlüklerde Kur'ân-ı Kerîm 'deki bir köke ait hangi kelimelerin yer aldığı ve hangi an-- lamlarda kullanıldığı ortaya çıkacaktır. "335" H--l-k kökünden türeyen kelimeler Kur'ân-ı Kerîm'de 26] yerde geçer Araştırmalarımız neticesinde bu kökten türeyen yedi fiilden yalnizca birinin, yirmi beş isimden ise sadece yedisinin Kur'ân-ı Kerîm'de yer aldığını tesbit ettik. Bu makale bu sahayı yeni tanıyanlara Kur 'ân--ı Kerim ile Arapça sözlükler arasında nasıl bir bağlantı olduğu bilgisini de sağlayacaktır. Ayrıca çok meşhur ve bili-- nen bir kelimenin ne kadarfarklı anlamları olabileceğini de gösterecektir.

Derivatives of h-l-k Stem in Arabic Dictionaries and Comparison of the Given Qur'an Verses

The aim of this study is to determine a sample word which is in the dictionary, and find how much of this word used in Qur’an. In the content of this article, there are h-l-k stem and the words that derived from this stem, what are these words mean in the Qur’an and what linguists have commented on this words. Thus, in dictionaries the words which have their meanings in Qur’an will be understood that which words have a place and what is it stem and what do they means in Qur’an. Words that derived from the h-l-k stem, pass in 261 places in the Qur'an. According to our research results only one of the seven verb derived from this stem, we have identified only seven from twenty-five names that involved in the Quran. This article describes how this course will provide the knowledge that there is a connection between the Qur’an and Arabic dictionaries. It will also show how many different meanings of a very famous and known word exist

___

Arif, Erkan, Arapça-Türkçe Büyük Sözlük, Huzur Yay., İstanbul, 2006.

Çağrıcı, Mustafa, Yaratma, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 2013, C. 43.

Ebü Dâvüd, Süleymân b. Eş“as, es-Sünen, İstanbul, 1992.

el—Cevherî, İsmâil b. Hammâd, es-Sıhâh Tâcü'l—Luğa ve Sıhâhü'l-Arabiyye, (Thk.: Ah— med Abdül gafür Attâr), Beyrut, 1979.

el-Ezherî, Ebü Mansür Muhammed b. Ahmed, Tehzîbu'l-Lııga, (Thk.: Abdüsselam Ha— run), ys., trs.

er—Râzî, Muhammed b. Ebîbekr b. Abdilkâdir, Mühtârıı's-Sıhâh, (Thk.: Mahmüd Hâtır), Beyrut, 1995.

er—Râgıb el—İsfehânî, el-Mı'ifredâtfî Garîbi'l-Kur'ân, Tahrân, trs.

ez—Zebîdî, es—Seyyid Muhammed Murtaza, Tâcıı'l-Arıîs, ys., trs.

Halîl b. Ahmed el—Ferâhîdî, Kitâbü'l-Ayn, (Thk.; Mehdî el—Mahzümî, İbrâhîm es—Sâ— mirânî), (I—VIII), Beyrut, 1988.

İbn Düreyd, Cemheretü'l—Lııga, ys. trs.

İbn Fâris, Ebu'l-Hüseyn Ahmed, Mu ‘cemu Mekâyisi'l—Luğa, (Thk.: Abdüsselam Muham— med Hârün), (I—VI), Beyrut, 1991.

İbn Mâce, Ebü Abdullâh Mahmüd b. Yezîd, es-Sünen, İstanbul, 1992.

İbn Manzür el-İfrîkî, Ebu'l-Fadl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem, Lisânü'l-Arab, (I-XV), Beyrut, trs.

İbn Sîde, Ebü’l-Hasen Alî b. İsmâîl ed—Darîr el—Mürsî, el-Muhkem ve'l-Muhîtu'l-A'zâm, (I- XII), ys. trs.

İbnu'l—Esîr, Ebu's—Saâdât el—Mübârek b. Muhammed el—Cezerî, en-Nihâyefî Garîbi'l-Ha— dis, (Thk.: Mahmüd Muhammed Tenâhî, Tâhir Ahmed ez—Zâvî), (I—V), Beyrut, 1979.

İbrâhîm Mustafa, Ahmed ez-Ziyâd, Hâmit Abdülkadir, Muhammed en—Neccâr, el— Mu’cemn’l—Vasiyt, (Thk; Mecmeu'l—Lugati'l—Arabiyye), ys. trs.

Karaman, Hüseyin Ebübekir er—Râzi'ye Gore Yaratma, Atatürk Üniversitesi İlâhiyat Fa— kültesi Dergisi, Erzurum, 2005. S. 23.

Kaşar Veysel, “Yaratma Sıfatı Bağlamında Tabiat Kanunları”, Harran Üniversitesi İlahi— yat Fakültesi, Kelam Araştırmaları, 2010, 8:1 SS.211—236.

Mu'cemu EUâzı'l—Kur'âni'l-Kerîm, Mecmeu‘l—Lugati‘l—Arabiyye, Mısır, 1988.

Muhammed Fuâd Abdulbâkî, el—Mu’cemii ’l-Miifehres, Kâhire, 1364.

Roger Amaldez, Kur'an'da Yaratma Kavramıyla İlgili Ayetler Hakkında Semantik bir Tahlil, (Çev. Prof. Dr. Sadık Kılıç), Atatürk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Der— gisi, sayı: 28, Erzurum, 2007