Nermin KARABACAK, Mehmet KÜÇÜK, İsa KORKMAZ

Yükseköğretimde Performansa Dayalı Akademik Teşvik Uygulamasının İncelenmesi

Yükseköğretimde performansa dayalı akademik teşvik uygulaması akademisyenlerin ekonomik olarak durumlarını iyileştirmek ve aynı zamanda bilimsel çalışmalarında motivasyonlarını artırmak için planlanmış bir uygulamadır. Fakat uygulamının yeni olmasından dolayı performansa dayalı akademik teşvik değerlendirilmesinde komisyonların karar verme süreçlerinde sorunlar yaşanmaktadır. Bu araştırmanın amacı, Karadeniz Bölge Üniversitelerinde akademik teşvik komisyonlarında görev yapan akademisyenlerin deneyimleri temelinde akademik teşvik uygulamasını incelemektir. Araştırma, durum çalışması deseninde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada Devlet Üniversiteleri Sıralamasında Karadeniz Bölge Üniversiteleri arasında üst, orta ve alt sıralamada yer alan üniversitelerden biri seçilmiştir. Bu kurumların akademik teşvik alt-üst komisyonlarında görev yapan üyeleri de araştırmanın katılımcıları olarak belirlenmiştir. Araştırma verileri yarı-yapılandırılmış görüşmelerle toplanmıştır. Araştırma sonucu, teşvik yönetmeliğinde değerlendirme ölçütlerinin açık olmayışına bağlı teşvik komisyonlarında çatışmalar yaşandığını ve teşvik başvurusunda bulunanların komisyon üyelerine etik dışı davranışlarda bulunulduğunu, akademik faaliyet türlerinin değerlendirilmesinde farklı sorunlar yaşandığını ortaya koymaktadır. Bu bağlamda uygulamasının amacına ulaşması için teşvik yönetmeliğinin güncelleştirilerek değerlendirme ölçütlerinin netleştirilmesi oldukça önemlidir.

Anahtar Kelimeler:

Yükseköğretim, , akademik teşvik, performans

Investigation of Performance Based Academic Incentive Practice in Higher Education

The purpose of academicians' performances based on academicians’ scientific research and production are to improve academicians’ income and increase their motivation to do more research and publication. However, since this application is a new for the evaluation of academicians in higher education, the commissions of academicians’ performance evaluation have some difficulties in the process of decision making. The aim of this research is to examine the academic incentive practice on the basis of the experience of academicians working in the academic incentive sub-upper commissions at the universities in the Black Sea region. The research was carried out in the case study model and in qualitative research design. Criteria sampling method was used in the research. In order to carry out the research, each institution was selected from the universities on the top, in middle and lower ranking among the Black Sea Region Universities according to the determined criteria. In the research, data were collected conducting semi-structured interviews. The members of these institutions working in the sub-upper academic incentive commissions were determined as the participants of the research. The results of the research reveal that there are conflicts in incentive commissions due to the criteria that are not clear in the regulation on incentive, academicians who apply for incentives act unethical behaviors towards the commission members, and there are different problems in the evaluation of the types of academic activities. For this reason, the research is important in terms of reflecting the issues to be considered in updating the incentive practice by revealing the problems arising from the incentive practice and faced by commissions.

Keywords:

Higher Education, academic incentive performance, university,

PDF

___

Ağın, E. ve Göktürk, E. (2017). Yükseköğretimde akademik teşvik ödeneği uygulamasının yapısı, işleyişi ve sorunları. 12. Uluslararası Eğitim Yönetimi Kongresi, 11-13 Mayıs. Ankara: Başkent Üniversitesi.
Akar, H. (2016). Durum çalışması. A. Saban ve A. Ersoy (Edt.), Eğitimde nitel araştırma desenleri içinde (111-149). Ankara: Anı Yayıncılık.
Arreola, R. A. (2006). Developing a comprehensive faculty evaluation system: A Guide to designing, building, and operating large-scale faculty evaluation systems (3rd ed.). San Francisco: Jossey Bass.
Aydın-Turan, Ş, Dil, E. ve Memiş-Sağır, P. (2019). Performans odaklı bir üniversitede akademisyenlerin çalışma deneyimleri. Yönetim Bilimleri Dergisi, 17(33), 59-84.
Başbuğ, G. ve Ünsal, P. (2010). Kurulacak bir performans değerlendirme sistemi hakkında akademik personelin görüşleri: Bir kamu üniversitesinde yürütülen anket çalışması. İstanbul Üniversitesi Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 29(1), 1-24.
Bobat, A. ve Çakılcı, E. (2017). Performans aracı olarak akademik teşvik yönetmeliği: Sorun içinde sorular. Çalışma ve Toplum, 55(4), 1945-1965.
Brock, C. M., Chrestman, C., & Armstrong, L. (1999). Administrative evaluation for faculty retention. Itawamba Community College. Erıc (e-journal), 2-14, Erişim adresi: http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED432344.pdf
Camgöz, S. M. ve Alperten, N. (2006). 360 Derece performans değerlendirme ve geri bildirim: Bir üniversite mediko-sosyal merkezi birim amirlerinin yönetsel yetkinliklerinin değerlendirilmesi üzerine pilot uygulama örneği. Yönetim ve Ekonomi, 13(2), 191-210.
Cave, M., Hanney, L., & Kogan, M. (1991). The use of performance indicators in higher education. London: Jesica Kingsley Publishers.
Central Oregon Community College. (2020). Faculty evaluation official practices. Erişim adresi: http://www.cocc.edu/instruction/faculty-resources/faculty-evaluation- standards/faculty-evaluation-official-practices/
Chen, S., Yang, C., & Shiau, J. (2006). The application of balanced scorecard in the performance evaluation of higher education. The TQM Magazine, 18(2), 190-205.
Creswell, J. W. (2015). Nitel araştırma yöntemleri. Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (2. Baskı). M. Bütün ve S. B. Demir (Çev. Edt.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
Creswell, J. W., & Miller, D. L. (2000). Determining validity in qualitative inquiry. Theory Into Practice, 39(3), 124-130.
Corbin, J., & Strauss, A. (2015). Basics of qualitative research: techniques and procedures for developing grounded theory. Thousand Oaks, CA: Sage.
Cowen, R. (1996). Performativity, post-modernity and the university. Comparative Education, 32(2), 245-258.
Esen, M. ve Esen, D. (2015). Öğretim üyelerinin performans değerlendirme sistemine yönelik tutumlarının araştırılması. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 5(1), 52-67. doi: 10.5961/jhes.2015.109
Flick, U. (2009). An introduction to qualitative research (4th ed.). London: Sage.
Glesne, C. (2013). Nitel araştırmaya giriş (2. Baskı). A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu (Çev. Edt.). Ankara: Anı Yayıncılık.
Gül, İ. ve Arabacı, İ. B. (2018). Öğretim elemanlarının akademik teşvik ödeneğine ilişkin görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(66), 675-687. doi:10.17755/esosder.349216
Hamurcu, M. ve Eren, T. (2019). Akademik teşvik tabanlı yeni bir performans değerlendirme önerisi ve uygulama. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 2(2), 82-100.
Huber, M. T. (2002). Faculty evaluation and the development of academic careers. New Directions for Institutional Research, 114, 73-83.
Johnson, J. L. (1997). Generalizability in qualitative research: Excavating the discourse. In Morse, J.M. (Ed.). Completing a qualitative project: Details and dialogue. Thousand Oaks, CA: Sage.
Karadağ, E. ve Yücel, C. (2017). Devlet üniversiteleri ve fakülteleri sıralaması [DÜS] 2017. Erişim adresi: http://www.enginkaradag.net/#!blank/whkme
Kaptanoğlu, D. ve Özok, A. F. (2006). Akademik performans değerlendirmesi için bir bulanık model. İstanbul Teknik Üniversitesi Dergisi, 5(1), 193-204.
Küçük, M. ve Karabacak, N. (2017). Türk Yüksek Öğretiminde akademik teşvik uygulaması üzerine bir değerlendirme. Turkish Journal of Teacher Education, 6(2), 124- 157.
Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Thousand Oaks, CA: Sage.
Manolova-Yalçın, O. ve Kılıç, H. (2018). Akademisyenlerin öğretim performansları ile motivasyonları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 4(3), 122-135.
Maxwell, J. (2013). Qualitative research design: An interactive approach. Thousand Oaks, CA: Sage.
Merriam, S. B. (1998). Qualitative research and case study applications in education: Revised and expanded from case study research in education (2nd Edition). San Francisco: Jossey-Bass Publishers.
Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA: Sage.
Miles, M. B., Huberman, A. M., & Saldana, J. (2013). Qualitative data analysis: A methods sourcebook. Thousand Oaks, CA: Sage.
Moustakas, C. (1994). Phenomenological research methods. Thousand Oaks, CA: Sage.
Neuman, L. V. (2013). Toplumsal araştırma yöntemleri. Nitel ve nicel yaklaşımlar (2 Cilt). S. Özge (Çev.). İstanbul: Yayınodası Yayıncılık.
Okumuş, K. ve Yurdakal, İ. H. (2017). Akademisyenlerin akademik teşviğe ilişkin görüş ve düşünceleri. Journal of Academic Social Science Studies, 58, 145-156.
Özdaşlı, K. ve Çelikkol, Ö. (2012). Psikolojik sözleşme: Kavramsal çerçeve ve bir içerik analizi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(7), 141-154.
Özdemir, M. Ç. ve Akın, F. (2018). Türkiye’de uygulanan akademik teşvik sisteminin karşılaştırmalı analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(56), 834-850, doi: 10.17719/jisr.20185639052
Patton, M. Q. (2002). Qualitative research & evaluation methods (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
Resmi Gazete. (2015). Akademik teşvik ödeneği yönetmeliği. Erişim adresi: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/12/20151218-4.pdf
Resmi Gazete. (2016). Akademik teşvik ödeneği yönetmeliği. Erişim adresi: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/12/20151218-4.pdf adresinden 08/04/2017
Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 55, 459-496.
Shenton, A. K. (2004). Strategies for ensuring trustworthiness in qualitative research projects. Education for information, 22(2), 63-75.
Siew, Renard Y. J. (2015). Case study of an Australian residential college. Journal of Facilities Management, 13(4), 391-398.
Stake, R. E. (2005). Qualitative Case Studies. In N. K. Denzin & Y. Lincoln (Eds.), The handbook of qualitative research (3rd ed.) (pp. 443-466). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Şahin, F., Yavuz-Tabak, B. ve Tabak, H. (2017). Motivasyon kuramları bağlamında akademik teşvik ödeneği uygulamasının değerlendirilmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 7(2), 403-410, doi: 10.5961/jhes.2017.217
Tonta, Y. (2017). TÜBİTAK Türkiye adresli uluslararası bilimsel yayınları teşvik programının değerlendirilmesi. TÜBİTAK Ulakbim, Ankara. Erişim adresi: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta
Turhan, M. ve Erol, Y. C. (2017). Akademisyenlerin akademik teşvik ödeneğine ilişkin görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 281-296. doi: 10.17679/inuefd.341708
Tuzcu, M. A. (2016). Ankara Üniversitesi TÖMER'de çalışan akademik ve idari personelin iş tatmin düzeyinin ve iş tatmin düzeyine etki eden faktörlerin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 71(1), 161-197.
Uslu, A. ve Şenol, Z. (2018). Geliştirme ödeneğinin üniversitelerin gelişimine etkisi. Muhasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi, 1(1), 9-26
Ültay, E. ve Ültay, N. (2018). Akademik teşvik ödeneğinin bilimsel faaliyetlere etkisi hakkındaki akademisyen görüşleri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 8(1), 162-171, doi: 10.5961/jhes.2018.258
Yalçın Balçık, P., Yenilmez, K. ve Şahin, S. P. (2016). Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri’nde bireysel performans değerlendirme süreci. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 19(1), 87-99.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınları.
Yıldız, C. (2017). An examining the academic incentive outcomes of teaching staff in faculties of education. International Conference on New Horizons in Education, 13-15 July, Proceedings Book, Vol. 6, p. 251. Vienna: Vienna University of Technology.
Yılmaz, Ö. ve Memişoğlu S. P. (2019). Yükseköğretim kurumlarında akademik performans değerlendirmeye ilişkin akademisyen görüşleri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 9(3), 542- 554, doi: 10.5961/jhes.2019.353
Yin R. K. (2014). Case study research: Desing and methods (5th ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
Yokuş, G., Ayçiçek, B. ve Kanadlı, S. (2018). Akademisyen görüşleri doğrultusunda yükseköğretimde performansa dayalı akademik teşvik sisteminin incelenmesi. Yükseköğretim Dergisi, 8(2), 140-149, doi:10.2399/yod.18.007
Yu-Jen, T. (2013). An exploratory analysis in the construction of college performance indices. International Journal of Organizational Innovation, 5(3), 98-132.
Yücel, A. G., & Demir, S. B. (2018). Academic incentive allowance: scientific productivity, threats, expectations. International Online Journal of Educational Sciences, 10(1), 39-55.
Tonbul, Y. (2008). Öğretim üyelerinin performansının değerlendirilmesine ilişkin öğretim üyesi ve öğrenci görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 56(56), 633-662.