Opinions of primary school classroom teachers about distribution process of values in social science course curriculum / Sınıf öğretmenlerinin hayat bilgisi dersi öğretim programındaki değerlerin kazandırılma sürecine yönelik görüşleri

Bireylerin kişiliğinin en önemli kısmının eğitiminin ilk yıllarında oluştuğunu varsayarsak değer ve ahlak eğitiminin ilkokul çağında öneminin büyük olduğunu söyleyebiliriz. Bireylerin ilkokul hayat bilgisi programıyla kazanmaları gereken değerlerin ne kadarını kazanabildikleri ve öğretmenlerin bu konuda öğrencilere ne kadar rehberlik edebildiklerinin bilinmesi çocuklarımıza daha üst düzey değerlerin kazandırılarak iyi yetişmiş bireyler olarak geleceğimize yön verebilmeleri adına önem taşımaktadır. Bu bağlamda çalışmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin programdaki değerler ve bunların eğitimine yönelik kullandıkları yöntemler, karşılaştıkları güçlükler ve “saygı -sevgi” değerlerinin kazandırılmasına yönelik görüşlerini belirlemektir. Çalışma, nitel araştırma deseni olan olgu bilim deseninde yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini, Trabzon İli Of İlçesi’nde iki farklı okulda görev yapan 5 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışmada 5 sınıf öğretmeniyle yarı yapılandırılmış mülakatlar yürütülmüştür. Verilerin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada, değerler eğitiminde öğretmenin bilgi ve becerilerinin yanı sıra davranışlarının da son derece önemli olduğu, öğrencilerin öğretmenleri rol modeller olarak gördükleri, öğretmenlerin değer öğretim sürecinde, programın uygulamaya dönük olmaması, değerlerin çok soyut kavramlar olması, zamanın yetersiz olması, değer kazanımlarının okul dışı ortamlara aktarılamaması ve davranışa dönüştürülememesi ile ilgili zorluklar yaşadıkları belirlenmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda, değerler eğitimi ile ilgili okullardaki çalışmalar, ders kitapları ve öğretim programındaki kazanım ilişkilendirmeleri gözden geçirilerek öğrenci merkezli yaklaşımlarla yeniden düzenlenmesi, değerler eğitiminin hem teorik hem de uygulama boyutunu içeren öğrencilerin dikkatini çekecek öğretmenlere yol gösterecek kaynaklar hazırlanması gibi öneriler yapılabilir.

Anahtar Kelimeler:

Değerler Eğitimi, saygı, sevgi, sınıf öğretmeni

-

Assuming that the most significant segment of personality of individuals is shaped in the initial years of education, we can assert that the value and moral education is of critical importance. Being aware of to what extend students can attain the values indicated by the primary school social science course curriculum and how effective teachers can guide students is important in terms of rendering students well-educated personalities with high rank values who are prone to shape the future of society. In this context, the aim of the present study is to determine opinions of teachers about values in the curriculum, methods teachers use to teach these values, difficulties they face and acquaintance of “respect - affection” values. The study was conducted with phenomenology design, which is one of the qualitative research designs.The sample of the study was composed of 5 primary school classroom teachers working for two different schools in Of in Trabzon province. Semi-structured interviews were conducted with 5 classroom teachers. The data were analyzed with content analysis method. At the end of the study it can be said that not only knowledge and skills but also behavior of teacher is important in value education and students perceive teachers as role models and the teachers encounter difficulties in value teaching process, that curriculum is not practical, in terms of abstract nature of the concepts, lack of time, lack of transfer of the obtained values into real life and behavior. In the light of the findings following recommendations can be given; value education studies at schools should be reorganized with a student’s centered approach by revising the associations between course books and attainments in the curriculum. Resources including theoretical and practical aspects can be prepared to guide teachers

Keywords:

The value education, respect, affection, primary school classroom teachers,

PDF

___

Akbaş, O. (2004). Türk Milli Eğitim Sisteminin Duyuşsal Amaçlarının İlköğretim II. Kademedeki Gerçekleşme Derecesinin Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Akyol, Ş. (2010). İlköğretim 6. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Sevgi Temasının Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
Aslan, R. (2007). Öğretmen Görüşlerine Göre İlköğretim Birinci Basamaktaki Öğrencilerin Temel Bilgi, Beceri ve Değerleri Kazanma Düzeyleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Ateş, F. (2014). İlkokul ve Ortaokul Öğretmenlerinin Değerler Eğitimi ve Uygulamalarına Yönelik Görüşleri Üzerine Nitel Bir Araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi /Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Balcı, F.A., & Yanpar Yelken, T. (2013). İlköğretim sosyal bilgiler programında yer alan değerler ve değer eğitimi uygulamaları konusunda öğretmen görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 14(1), 195-213.
Baysal, N. (2013). Ortaokul Sosyal Bilgiler Derslerinde Değerler Eğitimi Uygulamalarının Öğretmenler Yönüyle Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Niğde Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde.
Budak, S. (2009). Psikoloji sözlüğü (4.Baskı). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö., E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F.(2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara, Pegem Akademi Yayınları.
Can, Ö. (2008). Dördüncü ve Beşinci Sınıf Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi Uygulamalarına İlişkin Görüşleri. (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Cihan, N. (2014). Okullarda değerler eğitimi ve Türkiye’deki uygulamaya bir bakış. Turkısh Studies, 9(2), 429-436.
Çengelci, T. (2010). İlköğretim Beşinci Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitiminin (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir. İlişkin Bir Durum Çalışması.
Çepni, S. (2012). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. (Genişletilmiş 6. Baskı). Trabzon: Celepler Matbaacılık.
Demir, Ö., & Acar, M. (1992), Sosyal bilimler sözlüğü. İstanbul: Ağaç Yayınları.
Dilmaç, B., & Ulusoy, K. (2014). Değerler eğitimi. (2. Baskı). Ankara, Pegem Akademi.
Elbir, B., & Bağcı, C. (2013). Değerler eğitimi üzerine yapılmış lisansüstü düzeyindeki çalışmaların değerlendirilmesi. Turkish Studies, 8(1), 1321- 1333.
Ertürk, S. (1993). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Meteksan Matbaacılık.
Fidan, N. K. (2009). Öğretmen adaylarının değer öğretimine ilişkin görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 2(2), 1-18.
Günay, M. (2003). Hermeneutik Felsefe Açısından Bilgi-Değer İlişkisi. Ş. Yalçın(Ed.), Bilgi ve Değer Sempozyumu, Ankara: Vadi Yayınları.
Güngör, E. (2000). Ahlak psikolojisi ve sosyal ahlak. İstanbul: Ötüken Yayınları.
İşcan, C.D. (2007). İlköğretim Düzeyinde Değerler Eğitimi Programının Etkililiği. (Doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Keskin, Y. (2012). İlköğretim programlarındaki bazı ortak değerlerin kazanılma düzeylerinin bazı değişkenler açısından karşılaştırılması (Samsun ili örneği). The Social http://dx.doi.org/10.9761/JASSS_352. Academic Science Studies, 5(8), 12,
Kılıç, A. (2012). İlköğretim 4. sınıf sosyal bilgiler ders programındaki değerlerin kazanımla ilişkisi ve öğrenci çalışma kitaplarında yer alma düzeyleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(2), 1593-1612.
Meydan, A., & Bahçe, A. (2010). Hayat bilgisi öğretiminde değerlerin kazandırılma düzeylerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 20-37.
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2013). Değerler Eğitimi Yönergesi. http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/10/05/743046/dosyalar/2013_02 /24015229_değerlereğitimiyönergesi.pdf adresinden 13.11.2013 tarihinde edinilmiştir.
Milli Eğitim Bakanlığı, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, 2010/53 sayılı Genelge, Ankara, 2010.
Kuş, Z, Merey, Z. & Karatekin, K. (2013). İlköğretim 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25),183- 214.
Özkan, R., & Soylu, A. (2014). Eğitim fakültesi öğrencilerinin benimsedikleri temel insani değerler (Niğde il örneği). Turkish Studies , 9(2), 1253-1265.
Şimşek, N. (2013). Hayat bilgisinde kişisel nitelik (değer) öğretimi. The Journal of Academic Social Science Studies,6(1), 1325-1346.
Tay, B., & Yıldırım, K. (2009). Sosyal bilgiler dersinde kazandırılması amaçlanan değerlere ilişkin veli görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(3), 1499-1542.
Yaşaroğlu, C. (2013). Hayat bilgisi dersi kazanımlarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. Turkish Studies, 8(7), 849-858.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.