Hayri Eren SUNA, Mahmut ÖZER, Bilgen KERKEZ, Mehmet Salih CANBAL, Kemal Varın NUMANOĞLU

Mesleki ve Teknik Ortaöğretimde Paradigma Değişimi için Yeni Bir Adım: Eğitim Programlarının Güncellenmesi

Mesleki ve teknik eğitim iş piyasasının talep ettiği becerilere sahip insan kaynağı yetiştirmektedir. Bu nedenle mezunların istihdam imkânları her şeyden önce eğitim ve iş piyasası ilişki boyutu ile doğrudan ilişkilidir. Sosyoekonomik ihtiyaçlara duyarlı ve iş piyasasının taleplerini karşılayabilen güçlü bir mesleki ve teknik eğitim sisteminin kalıcı olması sürekli değişen ihtiyaçlara uyum sağlama kabiliyetine bağlıdır. Türkiye’de 2023 Eğitim Vizyonu sonrasında önemli bir iyileştirme sürecine giren mesleki ve teknik eğitimde eğitim programlarının ihtiyaçlara göre sürekli güncellenmesi mesleki eğitimin dinamizminin önemli bir boyutunu oluşturmaktadır. Özellikle otomasyon ve yapay zeka teknolojilerinin yaygınlaşması, mesleğe özgü spesifik eğitimden ziyade akademik ve genel becerilere ağırlık veren ve mesleğe daha genel yaklaşan meslek eğitimi gündeme getirmiştir. Milli Eğitim Bakanlığı bu kapsamda önemli bir dönüşümü gündemine almıştır. Akademik ve genel becerileri odağına alan program güncelleme çalışması kapsamında mesleki ve teknik Anadolu liselerinin haftalık ders çizelgeleri ve çerçeve öğretim programlarında geniş bir revizyon çalışması gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada mesleki ve teknik ortaöğretimde güncellenen eğitim programları detaylı olarak incelenmekte ve geliştirilen yeni programın üst politika belgelerinde ifade edilen hedeflerle uyumu değerlendirilmektedir. Çalışma nitel araştırma deseninde tasarlanmıştır ve verilerin analizinde doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen bulgular, yapılan revizyon çalışmasının 2023 Eğitim Vizyonu ve 11. Kalkınma Planı olmak üzere üst politika belgelerindeki hedeflerle uyumlu olduğu ve 2014 yılında yürürlüğe giren mesleki ve teknik Anadolu lisesi eğitim programlarında birçok yapısal değişikliği beraberinde getirdiğini göstermektedir. Bu değişimler iş dünyası ile güçlü bağlara sahip, bireysel ve bölgesel ihtiyaçlara duyarlı, öğrencilerin hem akademik ve genel hem de mesleki becerilerinin gelişimine odaklanan bir mesleki ve teknik ortaöğretim sisteminin oluşmasına destek olacak niteliktedir. Bulgular doğrultusunda mesleki ve teknik eğitimde yapılan iyileştirme çalışmalarının kalıcı olabilmesi için öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

mesleki ve teknik eğitim, program geliştirme, eğitim programı

Paradigm Shift in the Vocational and Technical Secondary Education in Turkey

PDF

___

Acemoğlu, D. ve Restrepo, P. (2018). Artificial intelligence, automation and work. NBER Working Paper No. 24196. Cambridge: National Bureau of Economic Research.
Ackerman, D. S. ve Hu, J. (2011). Effect of type of curriculum on educational outcomes and motivation among marketing students with different learning styles. Journal of Marketing Education, 33(3), 273–284.
Bagale, S. (2015). Technical education and vocational training for sustainable development. Journal of Training and Development, 1, 15-20.
Chalupa, M. R. (1992). Critical thinking: Getting minds to work. Business Education Forum, 47, 1, 21-24.
Cong, S. ve Wang, X. (2012). A perspective on technical and vocational education and training. In: Zeng D. (eds) Advances in computer science and engineering. Advances in intelligent and soft computing, vol 141. Berlin: Heidelberg.
CSCENPA (2007). Developing a twenty-first century school curriculum for all Australian students. http://www.acsa.edu.au/pages/images/CSCNEPA_paper_June087.pdf sayfasından Mayıs 2020 tarihinde alınmıştır.
Demirel, Ö. (2014). Eğitimde program geliştirme. (21.Baskı). Ankara: Pegem A.
Doll, R. C. (1986). Curriculum Improvement: Decision making and process.(6th Ed.). Boston: Allyn and Bacon.
DPT (2019). On birinci kalkınma planı (2019-2023). Ankara: DPT.
Hanushek, E. A., Woessmann, L. ve & Zhang, L. (2011). General education, vocational education, and labor-market outcomes over the life-cycle. NBER Working Paper 17504. Cambridge, Mass: National Bureau of Economic Research.
Hanushek, E. A. (2012). Dual education: Europe’s secret recipe? CESifo Forum, 13(3), 29–34.
Hanushek, E.A., Schwerdt, G., Woessman, L. ve Zhang, L. (2017). General education, vocational education, and labormarket outcomes over the life-cycle. The Journal of Human Resources, 52(1), 48–87.
Kerkez, B. (2020). Temel Becerileri Odağında Program Geliştirme. Program Geliştirme Çalıştayı Sunumu.
Kesici Çalışkan, H. (2015). Technological change and economic growth. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 195, 649-654.
Manpower Group (2012). Yetenek Açığı Araştırması: Türkiye. http://www.manpower.com.tr/ icerik.asp?z=49.
MEB (2018a). 2023 eğitim vizyonu. Ankara: MEB.
MEB (2018b). Türkiye’de mesleki ve teknik eğitimin görünümü. Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi No:1. Ankara: MEB.
MEGEP (2006). Öğretim programları ve modüller öğretim uygulama kılavuzu. Mayıs 2020 tarihinde http://atakentasml.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/34/15/745951/dosyalar/2017_06/16002131_ogretmen_kitap.pdf adresinden erişildi.
MEGEP (2017). Adalet Alanı Çerçeve Öğretim Programı. http://www.megep.meb.gov.tr/dokumanlar/10.SINIF%20(2015- 2016)/10%20%C3%87%C3%96P/ADALET_%C3%87%C3%96P_10.pdf. adresinden erişildi.
METEK (2015). Mesleki teknik eğitimde iş ve meslek analizine dayalı modüler yapıda program geliştirme kılavuzu. Mayıs 2020 tarihinde http://metek.meb.gov.tr/index.php/en/component-s/training adresinden erişildi.
Mouzakitis, G. S. (2010). The role of vocational education and training curricula in economic development. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 3914–3920.
MTEGM (2020). Temel beceriler odağında program geliştirme. MTEGM Programlar ve Öğretim Materyalleri Daire Başkanlığı Arşivi. Yayınlanmamış Rapor.
MTEGM (2014). Strateji belgesi: Türkiye mesleki ve teknik eğitim strateji belgesi ve eylem planı 2014-2018. Mayıs 2020 tarihinde http://abdigm.meb.gov.tr/ projeler/ois/017.pdf adresinden erişildi.
North Central Regional Educational Laboratory, North Central Regional Technology in Education Consortium & The Metiri Group (NCEL) (2003). Gauge 21st century skills for 21st century learners. http://www.ncrel.org/engauge adresinden erişilmiştir.
OECD (2009). 21st century skills and competences for new millennium learners in OECD countries. Education Working Papers, 41.
Özer, M., Çavuşoğlu, A., Gür, B. S. (2011). Restorasyon ve toparlanma dönemi: Mesleki ve teknik eğitimde 2000’li yıllar. In B. S. Gür (Ed.), 2000’li Yıllar: Türkiye’de Eğitim (pp. 163- 192). İstanbul: Meydan.
Özer, M. (2018). The 2023 Education Vision and new goals in vocational and technical education. Journal of Higher Education and Science, 8(3), 425–435.
Özer, M. (2019a). Reconsidering the fundamental problems of vocational education and training in Turkey and proposed solutions for restructuring. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 39(2), 1–19.
Özer, M. (2019b). Background of problems in vocational education and training and its road map to solution in Turkey’s Education Vision 2023. Journal of Higher Education and Science, 9(1), 1–11.
Özer, M. (2020a). Vocational education and training as “a friend in need” during coronavirus pandemic in Turkey. Bartın University Journal of Faculty of Education, 9(2), 1-7.
Özer, M. (2020b). The Contribution of the Strengthened Capacity of Vocational Education and Training System in Turkey to the Fight against Covid-19. Journal of Higher Education, doi:/10.2399/yod.20.726951.
Özer, M. (2020c). Educational policy actions by the Ministry of National Education in the times of COVID-19 pandemic in Turkey. Kastamonu Education Journal, 28(3), 1124–1129.
Özer, M. ve Perc, M. (2020). Dreams and realities of school tracking and vocational education. Palgrave Communications, 6, 34.
Özer, M. ve Suna, H. E. (2019). Future of vocational and technical education in Turkey: Solid steps taken after Education Vision 2023. Journal of Education and Humanities, 10(20), 165–192.
Özer, M. ve Suna, H. E. (2020). The linkage between vocational education and labor market in Turkey: Employability and skill mismatch. Kastamonu Education Journal, 28(2), 558–569.
Özkan, U. B. (2019). Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemi. Ankara: Pegem A.
Park, M. G. (2005). Building human resource highways through vocational training. Vocational Content in Mass Higher Education? Responses to the Challenges of the Labour Market and the Work-Place. Retrieved from https://unevoc.unesco.org/fileadmin/user_upload/docs/8-Park.pdf
Partnership for 21st Century Skills (P21) (2009). Framework for 21st century learning. www.p21.org. adresinden erişilmiştir.
Perc, M., Ozer, M. ve Hojnik, J. (2019). Social and juristic challenges of artificial intelligence. Palgrave Communication, 5, 61.
Sahlberg, P. (2007). Secondary education in OECD countries: Common challenges, differing solutions. Torino, Italy: European Training Foundation.
Solga, H., Protsch, P., Ebner, C. ve Brzinsky-Fay, C. (2014). The German vocational education and training system: Its institutional configuration, strength, and challenges. WZB Discussion Paper SP-I-2014-502.
Stratton, L. S., Reimer, D., Gupta, N. D. ve Holm, A. (2017). Modeling enrollment in and completion of vocational education: The role of cognitive and non-cognitive skills by program type. IZA Institute of Labor Economics, Discussion Paper Series No: 10741.
Taba, H. (1962). Curriculum development: Theory and practice. New York: Harcourt, Brace & World.
Tabbron, G. ve Yang, J. (1998): The ınteraction between technical and vocational education and training (tvet) and economic development in advanced countries. International Journal of Educational Development, 17(3), 323-334.
Tan-Şişman, G. ve Karsantık, Y. (2017). An investigation of the curriculum development process in Singapore and Turkey regarding administrative structure and reforms [Singapur ve Türkiye’de program geliştirme süreçlerinin yönetsel yapı ve reformlar açısından incelenmesi]. Thomas, R. G. (1992). Cognitive theory-based teaching and learning in vocational education. Information Series No. 349. Columbus: ERIC Clearinghouse on Adult, Career, and Vocational Education (ED 345 109).
Tutkun, Ö. F. ve Aksoyalp, Y. (2010). 21. yüzyılda eğitimde program geliştirmede yönelim, kavram ve anlayışlar. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19,156-169.
Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi-TYÇ (2016). Türkiye yeterlilikler çerçevesi. https://myk.gov.tr/images/articles/editor/130116/TYC_teblig_2.pdf adresinden erişilmiştir.
Tyler, W. R. (1993). Basic principles of curriculum and instruction. USA: The University of Chicago Press.
UNESCO & ILO (2002). Technical and vocational education and training for the twenty-first century: UNESCO and ILO Recommendations. Paris: UNESCO.
UNESCO (2012). Youth and skills: Putting education to work. EFA Global Monitoring Report. http://unesdoc.unesco.org/images/0021/002180/218003e.pdf sayfasından erişilmiştir.