Eğitim Programları ve Öğretim Alanında Yapılan Doktora Tezlerinin İçerik Analizi (2009-2014)
Bu araştırmanın amacı, 2009-2014 yılları arasında Eğitim Programları ve Öğretim alanında yapılan doktora tezlerini çeşitli açılardan incelemektir. Ulaşılan 165 doktora tezinden, 44'ünün içeriğine erişim izni olmadığı için toplamda 121 doktora tezi araştırmaya dâhil edilmiştir. Bu araştırmada doküman incelemesi yoluyla doktora tezleri üniversite, yıl, araştırma konusu, yöntem, desen, örneklem türü, örneklem büyüklüğü, veri toplama araçları, veri analiz teknikleri vb. değişkenler açısından incelenmiştir. Araştırma kullanılarak frekans, yüzde gibi betimsel istatistiklerden yararlanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, 2009-2014 yılları arasında Eğitim Programları ve Öğretim alanında yapılan doktora tezlerinde en çok; öğretme-öğrenme yaklaşımları/modelleri/ yöntem değerlendirilmesi, öğretimi, öğretmen eğitimi programlarının değerlendirilmesi ve öğretmen yetiştirme uygulamaları gibi konuların çalışıldığı ortaya çıkmıştır. çalışmalarının daha çok öğretmen, öğrenci, öğretim elemanları vb. kişilerin görüşleri alınarak yapılan betimsel çalışmalar olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, doktora tezlerinin çoğunda tarama deseninin tercih edildiği, en çok karma yöntemin kullanıldığı, daha çok öğretmen ve lisans öğrencileriyle tez çalışmalarının yürütüldüğü, en çok kullanılan veri toplama araçlarının ise ölçek ve görüşme formu olduğu ortaya çıkmıştır. Eğitim Programları ve Öğretim alanının mevcut durumu değerlendirildiğinde, doktora tezlerinin alanın teorisine katkı sağlayacak biçimde olması gerektiği öneri olarak verilebilir.
___
- Akarsu, B. (1988). Felsefe terimleri sözlüğü. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
- Altınkurt, Y., Yılmaz, K. ve Oğuz, A. (2012). İlköğretim ve ortaöğretim okulu öğretmenlerinin eğitim inançları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 1-19.
- Aydın, H. (2012). Felsefi temelleri ışığında yapılandırmacılık (2. bs.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Aypay, A. (2011). Öğretme ve öğrenme anlayışları ölçeği'nin Türkçe uyarlaması ve epistemolojik inançlar ile öğretme ve öğrenme anlayışları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(1), 7-29.
- Bakır, K. (2012). Demokratik eğitim: John Dewey'in eğitim felsefesi üzerine (2. bs.). Ankara: Pegem Akademi.
- Baş, G. (2014). İlköğretim öğretmenlerinin öğretme-öğrenme anlayışlarının bazı değişkenler açısından değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 18-30.
- Baş, G. ve Beyhan, Ö. (2013). Öğretmen adaylarının öğretme-öğrenme anlayışları ile öğrenci kontrol ideolojileri arasındaki ilişki [Özel Sayı]. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (1), 14-26.
- Bıkmaz, F. H. (2011, Ekim). Öğretmen adaylarının öğretme-öğrenme anlayışları ve bilimsel epistemolojik inançları. I. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi'nde sunulmuş sözlü bildiri, Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Eskişehir.
- Biggs, J. (1996). Enhancing teaching throught constuctive alignment. Higher Education, 32, 347-364.
- Bilhan, S. (1991). Eğitim felsefesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları. Brown, T. H. (2006). Beyond constructivism: Exploring future learning paradigms. Horizon, 14(3), 108- 120.
- Brown, D. F. ve Rose, T. J. (1995). Self-reported classroom impact of teachers' theories about learning and obstacles to implementation. Action in Teacher Education,17(1), 20-29.
- Brooks, J. G. ve Brooks, M. G. (1999). In search of understanding: The case for constructivist classrooms (Düzenlenmiş bs.). Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development. Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. ve Köklü, N. (2011). Sosyal bilimler için istatistik (7. bs.). Ankara: Pegem Akademi.
- Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (12. bs.). Ankara: Pegem Akademi.
- Cevizci, A. (2012). Felsefe. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
- Cevizci, A. (2011). Eğitim felsefesi. İstanbul: Say Yayınları.
- Cevizci, A. (2009). Felsefeye giriş (3. bs.). Bursa: Sentez Yayıncılık.
- Chan, K. W. ve Elliott, R. G. (2004). Relational analysis of personal epistemology and conceptions about teaching and learning. Teaching and Teacher Education, 20, 817-831.
- Chan, K. W. (2003). Hong Kong teacher education students' epistemological beliefs and approaches to learning. Research in Education, 69, 36-50.
- Cheng, M. M. H., Chan, K-W., Tang, S. Y. F. ve Cheng, A. Y. N. (2009). Pre-service teacher education students' epistemological beliefs and their conceptions of teaching. Teaching and Teacher Education, 25(2), 319-327.
- Chai, C. S. ve Khine, M. S. (2008). Assessing the epistemological and pedagogical beliefs among preservice teachers in Singapore. Khine, M. S. (Ed.). Knowing, knowledge and beliefs: Epistemological studies across diverse cultures içinde (s. 287-299). Amsterdam: Springer.
- Cohen, J., Cohen, P., West, S. G. ve Alken, L. S. (2003). Applied multiple regression/correlation analysis for the behavioural sciences (3. bs.). Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
- Çetin, B., İlhan, M. ve Arslan, S. (2012). Öğretmen adaylarının benimsedikleri eğitim felsefelerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(5), 149- 170.
- Çoban, A. (2002). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının eğitim sürecine ilişkin felsefesi tercihlerinin değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(2), 311-318.
- Demirel, Ö. (2012). Eğitimde program geliştirme: Kuramdan uygulamaya (19. bs.). Ankara: Pegem Akademi.
- Doğanay, A. (2011). Hizmet öncesi öğretmen eğitiminin öğretmen adaylarının felsefi bakış açılarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 36(161), 332-348.
- Doğanay A. ve Sarı, M. (2003). İlköğretim öğretmenlerinin sahip oldukları eğitim felsefelerine ilişkin algıların değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(3), 321-337.
- Driscoll, M. P. (2000). Psychology of learning for instruction. Boston, MA: Allyn and Bacon. Duffy, G. ve Roehler, L. (1986). Constraints on teacher change. Journal of Teacher Education, 35, 55-58.
- Duman, B. (2008). Öğrencilerin benimsedikleri eğitim felsefeleriyle kullanıldıkları öğrenme strateji ve öğrenme stillerinin karşılaştırılması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 203-224.
- Duman, B. ve Ulubey, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının benimsedikleri eğitim felsefelerinin öğretim teknolojilerini ve interneti kullanma düzeylerine etkisi ile ilgili görüşleri. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 95-114.
- Dunlop, J. C. ve Grabinger, R. S. (1996). Rich environments for the active learning in higher education.
- Wilson, G. B. (Ed.). Constructing learning environments: Case studies in instructional design içinde (s. 65-82). Englewood Cliffs, New Jersey: Educational Technology Publications.
- Ediger, M. (2000). Philosophy perspectives in teaching social studies. Journal of Instructional Psychology, 27, 28-36.
- Ekiz, D. (2007). Öğretmen adaylarının eğitim felsefesi akımları hakkında görüşlerinin farklı programlar açısından incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 1-12.
- Ekiz, D. (2005). Sınıf öğretmeni adaylarının eğitim felsefesi akımlarına ilişkin eğilimlerinin karşılaştırılması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 1-11. Erkılıç, T. A. (2011). Eğitim felsefesi akımları. Boyacı, A. (Ed.). Eğitim felsefesi içinde (s. 49-70).
- Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
- Fer, S. ve Cırık, I. (2007). Yapılandırmacı öğrenme: Kuramdan uygulamaya. İstanbul: Morpa Yayınları.
- Fosnot, C. T. (1996). Constuctivism: A psychological theory of learning. Fosnot, C. T. (Ed.).
- Constructivism: Theory, perspectives, and practice içinde (s. 8-33). New York: Teachers College Press.
- Fraenkel, J. R. ve Wallen, N. E. (2009). How to design and evaluate research in education (7. bs.). New York: McGraw-Hill.
- Fullan, M. (2001). The new meaning of educational change (3. bs.). New York: Teachers College Press.
- Gagnon, G. W. ve Collay, M. (2001). Designing for learning: Six elements in constructivist classrooms. Thousand Oaks, CA: Corwin Press, Inc.
- Geçici, S. ve Yapıcı, Ş. (2008). İlköğretim öğretmenlerinin eğitim felsefesiyle ilgili görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim, 1(2), 57-64.
- Gutek, G. L. (1988). Philosophical and ideological perspectives on education. Needham Heights, MA: Allyn and Bacon.
- Hayes, W. (2007). The future of progressive education. Hayes, W. (Ed.).
- The progressive education movement: Is it stil a factor in today's schools? içinde (s. 153-160). London: Rowman & Littlefield Education.
- Hook, S., Kurtz, P. ve Todorovich, M. (1975). The philosopgy of the curriculum: The need for the general education. New York: Prometheus Books.
- Jones, L. P. ve Blankenship, J. W. (1972). The relationship of pupil control ideology and innovative classroom practices. Journal of Research in Science Teaching, 9(3), 281-285.
- Karadağ, E., Baloğlu, N. ve Kaya, S. (2009). Okul yöneticilerinin eğitim felsefesi akımlarını benimseme düzeylerine ilişkin ampirik bir çalışma. Kaygı: Uludağ Üniversitesi Felsefe Dergisi, 12, 181-200.
- Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi (15. bs.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Kaya, S. (2007). İlk ve ortaöğretim okulu yöneticilerinin eğitim felsefesi akımlarına karşı eğilimlerinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Kelly, A. V. (2004). The curriculum: Theory and practice (5. bs.). Thousand Oaks, California: Sage Publications.
- Küçüktepe, C. (2010). İlköğretim ve temel özellikleri. Oktay, A. (Ed.). İlköğretime hazırlık ve ilköğretim programları içinde (s. 85-140). Ankara: Pegem Akademi.
- Levin, T. ve Waldmany, R. (2005). Changes in educational beliefs and classroom practices of teachers and students in rich technology-based classrooms. Technology, Pedagogy and Education, 14(3), 281- 308.
- Livingston, M. J., McClain, B. R. ve Despain, B. C. (1995). Assessing the consistency between teachers' philosophies and educational goals. Education, 116(1), 124-129.
- McMillan, J. H. ve Schumacher, S. (2006). Research in education: Evidence-based inquiry (6. bs.). Boston: Pearson Education Ltd.
- Newman, D., Griffin, P. ve Cole, M. (1989). The construction zone: Working for cognitive change in school. New York: Cambridge University Press.
- Noddings, N. (1995). Philosophy of education. London: Westview Press.
- Oğuz, A. (2011, Eylül). Öğretmen adaylarının demokratik değerleri ile öğretme ve öğrenme anlayışlarının incelenmesi. XX. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı'nda sunulmuş sözlü bildiri, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Burdur.
- Oliva, P. F. (2005). Developing the curriculum (6. bs.). Boston, MA: Pearson. Ornstein, A. C. ve Hunkins, F. P. (2013). Curriculum: Foundations, principles and issues (6. bs.). Needham Heights, MA: Allyn and Bacon. Özden, Y. (2003). Öğrenme ve öğretme (5. bs.). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Pajares, M. F. (1992). Teachers' beliefs and educational research: Cleaning up a messy construct. Review of Educational Research, 62, 307-332.
- Phillips, D. C. ve Soltis, J. F. (2004). Perspectives on learning. New York: Teachers College Press.
- Phillips, D. C. (2003). Theories of teaching and learning. Curren, R. (Ed.). A companion to the philosophy of education içinde (s. 232-245). London: Blackwell Publishing.
- Phillips, D. C. (2000). An opinionated account of the constructivist landscape. Phillips, D. C. (Ed.). Constructivism in education: Opinions and second opinions on contoversial issues içinde (s. 1-16).
- Chicago, Illionis: The University of Chicago Press.
- Polat, S. ve Çalışkan, M. (2013, Kasım). 21. yüzyıl öğrenme becerileri. Uluslararası Eğitimde Değişim ve Yeni Yönelimler Sempozyumu'nda sunulmuş sözlü bilidiri, Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi, Konya.
- Posner, G. J. (1995). Analyzing the curriculum (2. bs.). New York: McGraw-Hill, Inc.
- Saban, A. (2004). Öğrenme-öğretme süreci: Yeni teori ve yaklaşımlar (3. bs.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Schunk, D. H. (2008). Learning theories: An educational perspective (5. bs.). Upper Saddle River, New Jersey: Pearson Education, Inc.
- Senemoğlu, N. (2009). Gelişim, öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya (15. bs.). Ankara: Pegem Akademi.
- Sönmez, V. (2011). Türk eğitim sisteminin felsefi temelleri. Boyacı, A. (Ed.). Eğitim felsefesi içinde (s. 93- 112). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları