ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN BAKIŞ AÇISIYLA DİJİTAL VATANDAŞLIK GÖSTERGELERİNİN İNCELENMESİ

Bu çalışmanın temel amacı üniversite öğrencilerinin bakış açısıyla dijital vatandaşlık göstergelerini ortaya çıkarmaktır. Bu genel amaç çerçevesinde üniversite öğrencilerinin dijital vatandaşlık düzeylerini ortaya çıkaracak özgün bir ölçek geliştirilmiş, dijital vatandaşlığa ve alt faktörlere ilişkin ortalamalar arasındaki ilişkiler ortaya çıkartılmıştır. Buna ek olarak dijital vatandaşlığa ve alt faktörlere ilişkin ortalamaların öğrencilerin cinsiyetleri, üniversiteleri, fakülteleri, sınıfları, internet kullanım sıklıkları ve aylık gelir durumları ile olan ilişkileri incelenmiştir. Ölçeğin geliştirilme aşamasının katılımcıları 2015-2016 Güz ve Bahar döneminde Anadolu Üniversitesi’nin çeşitli fakültelerinde öğrenim gören 625 öğrenciden oluşmaktadır. Ölçeğin Türkiye geneline uygulanması aşamasında ise katılımcılar 2015-2016 Bahar döneminde altı farklı devlet üniversitesinde öğrenim gören 2148 öğrenciden oluşmuştur. Üniversite öğrencilerinin dijital vatandaşlığa ilişkin ortalamaları cinsiyetleri bağlamında incelendiğinde kadın üniversite öğrencilerin lehine anlamlı bir farklılık görülmüştür. Araştırmada üniversiteler arasında anlamlı farklılıklar gözlenmesine rağmen fakültelerin dijital vatandaşlık ortalamaları bağlamında anlamlı düzeyde farklılaşmadığı gözlenmiştir. Sınıf düzeylerine göre gerçekleştirilen karşılaştırmada ise dijital vatandaşlık ortalamalarının sınıf düzeyi arttıkça arttığı, internet kullanım sıklıkları ve aylık gelirleriyle genel ortalamaları arasındaki bağıntıların ise anlamlı olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Dijital vatandaşlık, Dijital vatandaşlık boyutları

PDF

___

A Common Sense White Paper (2011). Digital literacy and citizenship in the 21st century. 21 Şubat 2017 tarihinde https://www.commonsensemedia.org/sites/default/files/uploads/pdfs/DigitalLiteracyandCitizenshipWhitePaper-Mar2011.pdfadresinden edinilmiştir.
Akbulut, Y. (2010). Sosyal bilimlerde SPSS uygulamaları. İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.
Akdağ, M. (2011). SPSS’de istatistiksel analizler. 18 Kasım 2015 tarihinde https://www.iys.inonu.edu.tr/webpanel/dosyalar/669/file/SPSS%20testleri.doc adresinden edinilmiştir.
Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (13.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Check, J. ve Schutt, R. K. (2012). Research methods in education. Boston: Sage Publications.
Creswell, J. W. (2012). Educational research: Planning, conducting and evaluating quantitative and qualitative research. Boston: Pearson Education.
Çepni, O., Oğuz, S. ve Kılcan, B. (2014). İlköğretim öğrencilerinin dijital vatandaşlığa yönelik görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18(3), 251-266.
Çubukçu, A. ve Bayzan, Ş. (2013). Türkiye’de dijital vatandaşlık algısı ve bu algıyı internetin bilinçli, güvenli ve etkin kullanımı ile artırma yöntemleri.Middle Eastern and African Journal of Educational Research, 5, 148-174.
Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., ve Hyun, H. H. (2011). How to design and evaluate research in science education (8th ed.). Boston, MA: McGraw-Hill.
Friedman, T. L. (2000), Lexus ve zeytin ağacı küreselleşmenin geleceği (Çev: Özsayar Elif), İstanbul: Boyner Holding Yayınları.
Georgia Virtual School (2013). Technology and digital communities. 27 Eylül 2014 tarihinde http://cms.gavirtualschool.org/Shared/Digital%20Citizenship/DigCitIntro/index.htmladresinden edinilmiştir.
Haznedar, Ö. (2012).Üniversite öğrencilerinin bilgi ve iletişim teknolojileri becerilerinin ve e-öğrenmeye yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
Huck, S., W. (2012). Reading statistic and research (6th ed.).Boston, MA: Pearson.
ISTE, (2007). Digital citizenship in schools. 12 Şubat 2017 tarihinde http://www.iste.org/images/excerpts/digcit-excerpt.pdf adresinden edinilmiştir.
ISTE, (2013). About ISTE. 03.08.2016 tarihindehttps://www.iste.org/about-isteadresinden edinilmiştir.
Karaduman, H. (2011). 6. sınıf Sosyal Bilgiler dersinde dijital vatandaşlığa dayalı etkinliklerin öğrencilerin dijital ortamdaki tutumlarına etkisi ve öğrenme öğretme sürecine yansımaları. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi (15. Baskı).Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kaya, A., ve Kaya, B. (2014). Öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık algısı. International Journal of Human Sciences, 11(2), 346-361.
Kline R.B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling. New York: Guilford Press.
Kocadağ, T. (2012). Öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık düzeylerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi.
Lyons, R. (2012). Investigating student gender and grade level differences in digital citizenship behavior.Yayımlanmamış Doktora Tezi. USA: Walden University.
Mercimek, B., Yaman, N. D., Kelek, A ve Odabaşı, H. F. (2016). Dijital dünyanın yeni gerçeği: Troller. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1). 67-77.
Orhan, D., Kurt, A. A., Ozan, Ş.,Vural, S. S. ve Türkan, F. (2014).Ulusal eğitim teknolojisi standartlarına genel bir bakış. Karaelmas Journal of Educational Sciences 2, 65-79.
Oyedemi, T. D. (2012). The partially digital: internet, citizenship, social inequalities, and digital citizenship in South Africa. Yayımlanmamış Dooktora Tezi. Nigeria: Obafemı Awolowo University.
Özmen, A. (2003). Uygulamalı araştırmalarda örnekleme yöntemleri.Eskişehir: Fen Fakültesi Yayınları.
Öztürk, M. (2015). Ortaokul öğrencilerinin dijital vatandaşlık düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kastamonu: Kastamonu Üniversitesi.
Ribble, M. (2007). Digital citizenship in schools. Eugene, OR: International Society for Technology in Education.
Ribble, M. (2015). Digital citizenship in schools (3rd ed.). Eugene, OR: International Society for Technology in Education.
Ribble, M. ve Bailey, G. (2007). Digital citizenship in schools. Washington, DC: International Society for Technology in Education.
TDK, (2014). Dijital, etik, hukuk, sorumluluk.10 Ağustos 2014 tarihinde http://www.tdk.gov.tr adresinden edinilmiştir.
Vizenor, K. V. (2013). Binary lives: Digital citizenship and disability participation in a user content created virtual World. Yayımlanmamış Doktora Tezi.New York:University at Buffalo.
Worthington, R. L., ve Whittaker, T. A. (2006). Scale development research a content analysis and recommendations for best practices. The Counseling Psychologist, 34(6), 806-838.