Dizilerle Kelime Öğretimi Gülse Birsel’in Jet Sosyete Dizisi Örneği

Kelime, bir ya da birkaç heceden oluşan anlamlı söz, sözcük şeklinde tanımlanabilir. Kelime, aynı dili konuşan insanların bütün mazilerine ait tecrübelerinin hafızalarında depolanmış hâlidir. Dinleme ve okuma yoluyla öğrenilen kelimeler, konuşma ve yazma yoluyla da pekiştirilir, zihinde kalıcı duruma gelir. Kişinin sahip olduğu kelime varlığı onun anlama ve anlatma yeterliliğini etkilemektedir. Düşüncelerin gelişmesini sağlayan esas unsur kelimelerdir. Her kelimenin insan zihninde bir kavram olarak karşılığı olduğuna göre ve insan da kavramlarla düşünebildiğine göre diyebiliriz ki kelime hazinesinin zenginliği insanın düşünce gücünü artırır. Okullarda dil becerilerinin kazandırılmasına kelime bilgisi geliştirilerek başlanır. Kişinin kendini ifade edebilmesinde ve iletişimde bulunduğu kişileri anlayabilmesinde sahip olduğu kelime bilgisinin önemi büyüktür. Günümüzde gençlerin kitap okumaktan uzak kalması bile kelime hazinelerinin zayıflığı ile ilişkilendirilmektedir. Kelime bilgisi sadece kitaplardan kazanılmaz. Kişi görsel, işitsel tüm izlenimlerinden kelime hazinesine aktarım yapabilir. Ülkemizde televizyon eğlence kültürünün önemli bir parçasıdır. Kişilerin kelime hazinelerini zenginleştirmede bu kültürden faydalanılabilir. Bu çalışmanın amacı Gülse Birsel’in Jet Sosyete dizisinde karşılaşılan, günlük konuşmalarda sık kullanılmayan kelimeleri belirlemektir. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden tarama modelinde bir çalışmadır. Veriler doküman incelemesi tekniğinden faydalanılarak elde edilmiştir. Yazdığı dizi senaryolarında atasözlerini, yöresel deyişleri sıkça kullanan Gülse Birsel, daha çok eskimiş kelimeleri okumuş, kültürlü, belirli bir yaşın üzerindeki karakterlere kullandırırken, plaza dili diye tabir edilen, daha çok teknik, teknolojik terimlerden oluşan, dildeki dejenerasyonu ortaya koyan kelimeleri de eğitim görmemiş ya da eğitim görse de kültürlenmemiş karakterlere kullandırır. Gerek atasözleri, deyimler, vecizeler ve yöresel deyişlerin kullanımı olsun gerekse unutulmaya yüz tutmuş eski kelimelerin yahut teknolojiyle dilimize yeni girmiş kelimelerin kullanımı olsun izleyiciye zengin kelime çeşitliği sunularak dilin aktif kelime hazinesine katkı sağlanmış olur.

Anahtar Kelimeler:

Kelime öğretimi, Kelime hazinesi, Gülse Birsel, Jet Sosyete dizisi, Televizyon kültürü

Word Teaching With Series Gulse Birsel’s Jet Sosyete Example

The word can be defined as a meaningful word, consisting of one or several syllables. The word is stored in the memories of the experiences of all the people who speak the same language. Words learned through listening and reading are reinforced through speech and writing, and become permanent in the mind. The presence of the word that the person has affects his / her ability to understand and explain. The main element that enables the development of thoughts is words. Since every word has a concept in the human mind as a concept, and we can think with the concepts, we can say that the richness of the vocabulary increases the power of thinking. The acquisition of language skills in schools begins with the development of vocabulary. The vocabulary that the person has in expressing himself and understanding the people with whom he communicates is of great importance. Today, even young people's absence from reading is associated with the weakness of their vocabulary. Vocabulary is not only gained from books. One can transfer from all his visual and auditory impressions to the vocabulary. In our country, television is an important part of entertainment culture. This culture can be used to enrich people's vocabulary. The aim of this study is to identify the words that are encountered in Gülse Birsel's Jet Society series, which are not used frequently in daily conversations. The study is a study in the screening model, one of the qualitative research methods. The data were obtained by making use of the document review technique. Gülse Birsel, who frequently uses proverbs and local sayings in the series scenarios he writes, has read more worn words, cultured, characters over a certain age, and has not been trained in the language, which is called the language of plaza, consists of more technical and technological terms. But also makes use of uncultured characters. Whether it is the use of proverbs, idioms, phrases and local idioms, or the use of old words that have been forgotten or the words that have just entered our language with technology, the audience is provided with a rich variety of words, thus contributing to the active vocabulary of the language.

Keywords:

Word teaching, Vocabulary, Gülse Birsel, Jet Sosyete Series, Television culture,

PDF

___

Alperen, N. (2001). Türkçe okuma ve yazma eğitim rehberi, 7. Baskı, Ankara: Alperen Yayınları.
Budak, Y. (2000). Sözcük öğretimi ve sözlüğün işlevi. Dil Dergisi. S. 92.
Can, Y. (2019). Televizyon dizilerindeki şiddet kültürünün ortaöğretim öğrencileri üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
Çotuksöken, Y. (2000). Türkçe ve edebiyat ders kitapları nasıl olmalı? Milliyet Sanat Dergisi. 487, 9, 7-10.
Demir, C. (2016). Türkçe eğitim-öğretim programları ve kişisel söz varlığı, Milli Eğitim Dergisi, S.210, 141-161.
Haşim, A. (1981). Gurebahâne-i laklakan ve Frankfurt seyahâtnâmesi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Karakuş, İ. (2005). Türkçe Türk dili ve edebiyatı öğretimi. Ankara: Can Matbaa
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Karatay, H. (2007). Kelime öğretimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27/1: 141-153
Kırtepe, S. (2015). Dizi karakterlerinden etkilenme hakkında izleyici değerlendirmeleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3/1: 115-130
Korkmaz, Z. (1992). Gramer terimleri sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları
Lüle Mert, E. (2013). İlköğretim Türkçe programı ile Türkçe çalışma kitaplarındaki kazanım ve etkinliklerin sözcük öğretimi açısından değerlendirilmesi. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 2(5), 13-31.
Memiş, M. R. (2018). Kelime hazinesi ve yabancı dilde kelime öğretimi üzerine, Turkish Studies, V.13/19, p.1273-1289
Misalli büyük Türkçe sözlük, 3. Baskı, Kubbealtı Neşriyat, Haziran 2008, s.2857 https://www.memurlar.net/haber/470471/dizilere-takip-emniyet-kemeri-takma-oranini-yukseltti.html Pehlivan, A. (2003). Türkçe ders kitaplarında sözcük dağarcığını geliştirme sorunu ve çözüm yolları. Dil Dergisi. 122, 84-91.
Tosunoğlu, M. (1998). İlköğretim okullarına başlayan öğrencilerin okuma yazmayı öğrenmeden önceki kelime serveti üzerine bir araştırma. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
Yağlı, A. (2013). Çocuğun eğitiminde ve sosyal gelişiminde çizgi filmlerin rolü: caıllou ve pepee, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/10 Fall, p. 707-719.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (8. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldız, C. ve Okur, A. (2010). İlköğretim okullarındaki okuma etkinliklerinde göz ardı edilen bir konu: sözcük öğretimi. Türklük Bilimi Araştırmaları, Sayı 27: 753-773.