ÜÇ ÖYKÜ ÜZERİNDEN “OKUL TERKİ”: EĞİTİMSİZLİK, YOKSULLUK, ATAERKİLLİK
Bu araştırmanın amacı, meslek lisesinde okumakta iken okulu terk eden öğrenci ve aileleriyleayrıntılı görüşmeler gerçekleştirerek her bir öğrenci için okul terkine yol açan nedenlerinneler olduğunu belirlemektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim yöntemikullanılmıştır. Çalışma grubu, 2013-2016 yılları arasında Tokat ili merkez ilçesindeki meslekliselerinde okumakta iken okulu terk etmiş üç çocuk ve onların ebeveynlerinden oluşmaktadır.Veriler, yarı yapılandırılmış görüşme formuyla yüz yüze görüşmeler yapılarak toplanmıştır.Elde edilen veriler, anlatı analizi tekniği kullanılarak analiz edilmiş ve raporlaştırılmıştır. Analizsonuçları, görüşme yapılan terklere kod adı (Bıçkın, Garip, Ceylan) verilerek sunulmuştur.Analiz sonucunda elde edilen bulgulara göre; öğrencilerin okulu terk etme nedenlerinin tek birnedene bağlı olmadığı, ailenin sosyo-ekonomik durumu, sağlık, arkadaş çevresi ve kültür-çevreetkisinin ana faktörlerin başında geldiği görülmüştür. Okul terkinin önlenmesinde okul yönetimitarafından devamsızlığın yakından izlenmesi; terk riski olan her öğrencinin okul terkine nedenolan durumlarının rehberlik servislerince belirlenmesi ve ilgili kurumlarla birlikte her öğrenciiçin özel önlemlerin geliştirilmesi önerilmektedir.
“School Drop-Out” Through Three Stories: Uneducated, Poverty, Patriarchy
The purpose of this study is to make detailed interviews with students and their families who leave school while they are studying in vocational high schools and to determine the reasons for each student to drop out. In the study, phenomenology method is used. The study group consists of three children and their parents who were enrolled in vocational high schools in the central district of Tokat province between 2013-2016. Data were collected by face-to-face interviews with semi-structured interview form. The data obtained were analyzed and reported by using narrative analysis technique. The results of the analysis are presented with the code name (Bıçkın, Garip, Ceylan) for the interviews. According to the results of the analysis; it was observed that the reasons for leaving the school were not due to a single reason, the socio-economic status of the family, health, friendship and culture-environment effect were the main factors. Close monitoring of absenteeism by the school administration in preventing school drop-out. It is recommended that each student who is at risk of abandonment should be identified by the guidance services and that special measures should be developed for each student together with the relevant institutions.
___
- Adıgüzel, A. (2013). Kız çocuklarının okullaşma engelleri ve çözüm önerileri (Şanlıurfa örneği). EKEV Akademi Dergisi, 17(56), 325-344.
- Aküzüm, C., Yavaş, T., Tan, Ç. ve Uçar, M. B. (2015). İlköğretim kurumu öğrencilerinin devamsızlık ve okul terki nedenleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 167-191.
- Alpaydın, Y. (2008). Türkiye’de yoksulluk ve eğitim ilişkileri. İLEM Yıllık, 3(3), 49-64.
- Aslan, G. (2015). Öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet algılarına ilişkin metaforik bir çözümleme. Eğitim ve Bilim, 40(181), 363-384.
- Astone, N. M. ve McLanahan, S. S. (1991). Family structure, parental practices and high school completion. American Sociological Review, 56, 309-320.
- Barr, R. D. ve Parrett, W. H. (1997). Reading/alternative schools: Keys to safer communities. National School Safety Center News Journal, spring, 20-24.
- Bayhan, G. ve Dalgıç, G. (2012). Liseyi terk eden öğrencilerin tecrübelerine göre okul terki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 107- 130.
- Bora, V. (2012). Kız çocuklarının zorunlu eğitim sonrası ortaöğretime devam etmeme nedenleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Burdur.
- Buyankara, M. (2015). Zorunlu ortaöğretimin kız çocuklarının eğitime katılımı açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bingöl Üniversitesi, Bingöl.
- Carlos, P. ve Pastor, M. (2000). The primary school dropout in Spain: The influence of family background and labor market conditions. Education Economics, 8(2), 157-161.
- Cullen, B. (2000). Evaluating integrated responses to educational disadvantage. Dublin, Ireland: Combat Poverty Agency.
- Çalışkan, Ş. (2007). Eğitim - işsizlik ve yoksulluk ilişkisi. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 7(13), 284-308.
- Deschamps, A. B. (1992). An integrative review of research on characteristics of dropouts. Doctoral dissertation, The George Washington University, Washington, USA.
- Dilli, C. (2006). Zorunlu eğitim çağında bulunan kız çocuklarının okula gitmeme nedenleri (Şırnak ili örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
- Eğitim Reformu Girişimi. (2010). Eğitim izleme raporu. 15.12.2018 tarihinde http://erg.sabanciuniv.edu adresinden erişilmiştir.
- Eğitim Reformu Girişimi. (2014). Türkiye’de sosyo ekonomik durumun geç kayıt ve okul terkleri ile ilişkisi. İstanbul: ERG.
- Ekşi, H., Arıcan, T. ve Yaman, K. G. (2016). Meslek lisesi öğrencilerinin riskli davranışlarının yordayıcısı olarak sosyal görünüş kaygısı ve mükemmeliyetçilik. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 527-545.
- Fobih, D. K. (1987). Social-psychological factors associated with school dropout in the eastern region of Ghana. Journal of Negro Education, 56(2), 229-239.
- Gatto, J. T. (2018). Aptallaştıran eğitim (Çev. E. Erbatur). İstanbul: Pedagoji Yayınları.
- Gökşen, F., Cemalcılar, Z. ve Gürlesel, F. (2006). Türkiye’de ilköğretim okullarında okulu terk ve izlenmesi ile önlenmesine yönelik politikalar. 15.12.2018 tarihinde https://tr.scribd.com veri tabanından erişilmiştir.
- Hanushek, E. A. (1995). Moving beyond spending fetishes. Educational Leadership, 53(3), 60-64.
- Illich, I. (2005). Okulsuz toplum. (Çev. M. Özay). İstanbul: Şule Yayınları
- Janosz, M., LeBlanc, M., Boulerice, B. ve Tremblay, R. E. (1997). Disentangling the weight of school dropout predictors: A test on two longitudinal samples. Journal of Youth and Adolescence, 26(6), 733-762.
- Kadı, Z. (2000). Adana ili merkezindeki ilköğretim okulu öğrencilerinin sürekli devamsızlık nedenleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
- Keçeli-Kaysılı, B. (2008). Akademik başarının arttırılmasında aile katılımı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 9(1), 69-83.
- Köse, N. (2014). Acarlar beldesinde okul terkleri ve devamsızlık sorunu. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
- Kutsal, D. ve Bilge, F. (2012). Lise öğrencilerinin tükenmişlik ve sosyal destek düzeyleri. Eğitim ve Bilim, 37(164), 283-297.
- Küçüker, E. (2018). Kırsal kesimde yaşayan kız çocukların örgün ortaöğretimi terk etme nedenleri. Eğitim ve Bilim, 43(195), 97-117.
- Külahoğlu, Ş. Ö. (2001). Öğrenci davranışlarını etkileyen sosyal ve psikolojik faktörler. İçinde Küçükahmet, L. (Ed.), Sınıf yönetiminde yeni yaklaşımlar (ss. 1-22). Ankara: Nobel Yayınları.
- Lan, W. ve Lanthier, R. (2003). Changes in students’ academic performance and perceptions of school and self before dropping out of schools. Journal of Education for Students Placed at Risk, 8(3), 309-332.
- Lundetre, K. (2011). Does parental education al level predict drop-out from upper secondary school for 16 to 24 year olds when basic skills are accounted for? Across country comparison. Scandinavian Journal of Educational Research, 55(6), 625–637.
- Milli Eğitim Bakanlığı ve UNICEF. (2009). Devamsızlık ve okulu terk riski durum saptaması ve ihtiyaç analizi araştırma raporu (Taslak). Ankara: MEB.
- Öğülmüş, S., Aypay, A., Taşpınar, M., Çabuk Kaya, N., Varçın, R., Pişkin, M., … Çam, Z. (2013). Ortaöğretimde sınıf tekrarı, okul terk sebepleri ve örgün eğitim dışında kalan çocuklar politika önerileri raporu. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı ve UNICEF.
- Özbaş, M. (2010). İlköğretim okullarında öğrenci devamsızlığının nedenleri. Eğitim ve Bilim, 35(156), 32-44.
- Özdemir, S., Erkan, S., Karip, E., Sezgin, F. ve Şirin, H. (2010). İlköğretim okulu öğrencilerinin okulu terk etme nedenleri ve çözüm önerileri. Ankara: TÜBİTAK Proje No: 107K453.
- Özer, A., Gençtanırım, D. ve Ergene, T. (2011). Türk lise öğrencilerinde okul terkinin yordanması: Aracı ve etkileşim değişkenleri ile bir model testi. Eğitim ve Bilim , 36(161), 302-317.
- Özer, M. (2019). Mesleki ve teknik eğitimde sorunların arka planı ve Türkiye’nin 2023 Eğitim Vizyonunda çözüme yönelik yol haritası. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 9(1), 1-11. https://doi.org/10.5961/ jhes.2019.304
- Özgü, M. (2015). Ortaokul öğrencilerinin okul reddi ve okul terki risklerinin zorbalık-mağduriyet kategorilerine göre incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Reid, K. (2005). The causes, view sand traits of school absenteeism and truancy. Research in Education, 74, 59-82.
- Rumberger, R. W. (1983). Dropping out of high school: The influence of race, sex and family background. American Educational Research Journal, 20(2), 199-220.
- Rumberger, R. W. (1987). High school dropout: A review of issues and evidence. Review of Educational Research, 57, 101-121.
- Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (Çeviri Ed. M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Pegem Akademi.
- Sekine K, Hodgkin ME (2017) Effect of child marriage on girls’ school dropout in Nepal: Analysis of data from the Multiple Indicator Cluster Survey 2014. PLoS ONE 12(7): e0180176. https:// doi.org/10.1371/ journal.pone.0180176
- Seppala, M. F. (2000). Dropping out of high school: Students’ perspectives. Doctoral dissertation, University of Massachusetts, Amherst, USA.
- Stanard, R. P. (2003). High school graduation rates in United States: Implications for the counseling profession. Journal of Counseling and Development, 81(2), 217-222.
- Sözer, Y. (2017). Mesleki Açık Öğretim Lisesi öğrencilerinin örgün eğitim dışında olma nedenlerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 493-507.
- Sütçü, Z. (2015). Okul terk riski ölçeğinin geliştirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Şimşek, H. (2011). Lise öğrencilerinde okulu bırakma eğilimi ve nedenleri. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(2), 27-47.
- Şimşek, H. ve Şahin, S. (2012). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinde okulu bırakma eğilimi ve nedenleri (Şanlıurfa ili örneği). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 41-72.
- Taş, A., Selvitopu, A., Bora, V. ve Demirkaya, Y. (2013). Meslek lisesi öğrencilerinin okul terk nedenleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1551-1566.
- Tunç, E. (2011). Okulu terk etmiş ortaöğretim öğrencilerinin benlik algıları ve rehberlik gereksinimlerinin karşılanma düzeyleri. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
- Uysal, A., Alp, M., Şahin, Y., Özden, M. ve Gürcüoğlu, Y. (2006). Ortaöğretimde okulu bırakma olgusunun sosyolojik analizi: Kütahya örneği. Ankara: TÜBİTAK, Proje No: 105K149.
- White, S. W. ve Kelly, F. D. (2010). The school counselor’s role in school dropout prevention. Journal of Counseling and Development, 88, 227-235
- Yorğun, A. (2014). Lise öğrencilerinde okul terki riskinin incelenmesi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- ISSN: 1303-9202
- Başlangıç: 2003
- Yayıncı: EĞİTİM VE BİLİM EMEKÇİLERİ SENDİKASI