ENGELLİ KULLANICILARIN GEZİCİ KÜTÜPHANELERİ KULLANABİLME DURUMLARI

Engelli nüfusun kütüphane kullanım olanakları sınırlı olduğundan, onlara bu hizmeti kolaylıkla alabilmelerini sağlayacak olan gezici kütüphanelerden yararlanmalarının gerekli olduğu düşünülmektedir. Bu kapsamda engelli bireylerin gezici kütüphaneleri kullanabilme ve gezici kütüphaneye erişilebilirlik durumlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, engellilere yönelik yeni hizmetler geliştirilmesi ve onların bilgiye erişimlerinin nasıl kolaylaştırılabileceği tasarlanmaktadır. Bu hizmetlerin etkin biçimde kullanılıp kullanılmadığını sorgulamak amacıyla, ülke çapında gezici kütüphane hizmeti sunan kütüphanelere ulaşılmaya çalışılmış ve anket uygulanmıştır. Türkiye'de 32 adet gezici kütüphane olduğu tespit edilmiş, 24 kütüphanenin iletişim bilgilerine ulaşılabilmiştir. Mail yoluyla gönderilen 24 anketten 13 tane geri bildirim alınabilmiştir. Çalışmanın hipotezi: "Türkiye'de gezici kütüphaneler, engellilere yönelik hizmet sunmada yetersiz kalmaktadır." olarak belirlenmiştir. Elde edilen bulgular hipotezin doğrulandığını göstermiştir. Bu bağlamda gezici kütüphanelerin dermelerini ve hizmetlerini geliştirirken engellilerin gereksinimlerini dikkate almaları ve ayrıca onlara yönelik ayrıcalıklı hizmetler geliştirmesi gerektiği biçiminde öneriler sunulmuştur

State of Using Mobile Libraries of the Disabled Users

Due to the limited library usage possibilities of the disabled, mobile library services which are perceived to be easier to influence are thought to be necessary to address this problem. In this context it is aimed to search the state of usage and accessibility to mobile services of the Disabilities. In accordance with this purpose, it is planned to develop new services for them and it is tried to determine how information retrieval could be made more efficient and easier for them as well. The libraries which have mobile services nationwide were tried to reached through this study process and surveyed to examine whether these services are utilized effectively by those with disabilities. . Hypothesis of this study: " Mobile libraries remain incapable of meeting the needs of the people with disabilities" The results indicated that the hypothesis was confirmed. In this context suggestions are presented that libraries should consider the needs of disabled users and consider also to have exclusive service for them when developing their mobile library collections and services.

PDF

___

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2014). Bilgilendirme Rehberi. 10 Mayıs 2014 tarihinde http://depo.btu.edu.tr/dosyalar/engelsiz/Dosyalar/bilgilendirmerehberi2.pdf adresinden erişildi.
Altunay, B. (2012). Görme Engelli Öğrencilerin Kütüphane Kullanımında Yaşadıkları Temel Sorunlar ve Çözüm Önerileri. B. Yılmaz (Yay. Haz.), 2. Halk Kütüphaneciliği Sempozyumu: Değişen Dünya'da Halk Kütüphaneleri: 9-12 Mayıs 2012, Bodrum içinde (ss. 276- 288). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı
Arslantekin, B. A. (2013). Kütüphanelerde Engellilere Yönelik Mimari ve İç Mekan Düzenlemeleri. H.S. Keseroğlu ve S. Arslantekin (Yay. Haz.), 3. Halk Kütüphaneciliği Sempozyumu: Kütüphanelerde Mekan Tasarımı: 8-10 Mayıs 2013, Bodrum içinde (ss. 183-196). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
Bashaw, D. (2010). On the road again: A look at bookmobiles than and now. Children and Libraries, 32-35.
Beaton, M. (2005). Glasgow City Council: Library, Information and Learning Services For Disabled People in Glasgow. Library Review, 54 (8), 472-478.
Bulut, S. (2010). Yetişkinlerde yapılan psikolojik danışmada bibliyoterapi (okuma yoluyla sağaltım) yönteminin kullanılması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(33), 46-56.
Demir, G. (2011). Ceza infaz kurumu kütüphaneleri ve Türkiye'de durum. Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.Duman, H. (2004). Halk kütüphanelerinde yeniden yapılanma. Türk Kütüphaneciliği, 18(4), 418-445.
Ersoy, O. (1991). Gezici kütüphaneler. H. S. Keseroğlu (Yay. Haz.). Mustafa Güzelgöz ve Eşekli Kütüphane içinde (ss. 40-67). İstanbul: Türk Kütüphaneciler Derneği.
Ersoy, O. (1963). Gezici kütüphaneler II. Türk Kütüphaneciliği, 12(1-2), 31-42.Ersoy, O. (1998). Halk kütüphaneleri. D. Atılgan (Yay. Haz.). Kütüphaneciliğimizde40 Yıl içinde (ss. 433- 440). Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.
Fedorowicz, M. (2007). An Evaluation Of The American Models Of Public Library Service For Disabled Users For Poland. Türk Kütüphaneciliği, 21(1), 45-54.
Görme engelliler (2014). Görme engelliler eğitim malzemeleri 20 Mayıs 2014 tarihinde http://www.egitimekrani.com/?haber,591 adresinden erişildi.Görme engelli ve az görenler için ürünler (2014).30 Mayıs 2014 tarihinde http://ulest.com/index.php?option=com_content&view=article&id=39:gorme-engelli-ve-az-gorenler-icin-urunler&catid=9:gorme-engelli-ve-az-gorenler-icin-urunler&Itemid=160 adresinden erişildi.
Güneş, A. (2013). Gezici kütüphane hizmetlerinde günümüzün modern koşulları kapsamında mekân estetiği ve tasarım: Kastamonu örneği. H.S. Keseroğlu ve S. Arslantekin (Yay. Haz.), 3. Halk Kütüphaneciliği Sempozyumu: Kütüphanelerde Mekân Tasarımı: 8-10 Mayıs 2013, Bodrumiçinde (ss. 197-204). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
Güngör, M., Bolat, A., Cengiz, H. ve Aslan, N. (2011). Özürlülere yönelik teknolojik düzenlemeler. 23 Mayıs 2014 tarihinde http://www.tk.gov.tr/kutuphane_ve_veribankasi/raporlar/arastirma_raporlari/dosyalar/ozurlulere_yonelik_teknolojik%20duzenlemeler.pdf adresinden erişildi.
Halk Kütüphaneleri Yönetmeliği, T.C. Resmi Gazete (28170, 11 Ocak 2012).
IFLA (2010). Mobile library guidelines. IFLA Professional Reports, No. 123. 20 Şubat 2013 tarihinde http://www.ifla.org/publications/ifla-professional-reports-123 html adresinden erişildi.
IFLA/UNESCO (2004). Halk kütüphanesi hizmeti: gelişim için IFLA/UNESCO ilkeleri (B. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Türk Kütüphaneciler Derneği. (Orijinali 2001'de yayımlanmıştır.).
Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Yer Alan Engelli Bireylere Yönelik İbarelerin Değiştirilmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, T.C. Resmi Gazete (28636, 3 Mayıs 2013).
Keading, J. (2014). Increasing access to public libraries for children with special needs and their families. The Australian Library Journal, 63(4), 320-324.
Koca, C. (2010). Engelsiz şehir planlaması bilgilendirme raporu. İstanbul: Dünya Engelliler Vakfı.
Miller, W. ve Erazo, E. (2001). Engelli kullanıcılar için bilgiye erişim (F. Subaşıoğlu, Çev.). Türk Kütüphaneciliği, 15(2), 186-193.
Oldroyd, P. (1994). Kırsal kesimde halk kütüphanesi hizmetlerinin yaygınlaştırılması (N. Uraz, çev.). Türk Kütüphaneciliği, 8(1), 47-58.
Öner, U. (2007). Bibliyoterapi. Journal of Art and Science, 7, 133-150.
Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği, T.C. Resmi Gazete (26184, 31 Mayıs 2006).
Özel eğitim sınıfı (2014). Zihinsel engellilerin eğitiminde kullanılan materyaller. 20 Mayıs 2014 tarihinde http://ozelegitimsinifi.blogcu. com/zihinsel-engellilerin-egitiminde-kullanilan-materyaller/2891922) adresinden erişildi.
Sağlamtunç, T. (1991).Türkiye'de gezici kütüphaneler ve Mustafa Güzelgöz. H. S. Keseroğlu (Yay. Haz.). Mustafa Güzelgöz ve Eşekli Kütüphane içinde (ss. 73-94 ). İstanbul: Türk Kütüphaneciler Derneği.
Subaşıoğlu, F. (1999). Görme engellilerin bilgiye erişimi. Ankara: Seren.
Subaşıoğlu, F. (2000). Engellilerin internete erişimi üzerine. Türk Kütüphaneciliği, 14(2), 188-204.
Subaşıoğlu, F. (2007). Engellilerin toplumla bütünleşmesinde iletişim ve bilgiye erişim. I. Uluslararası Bilgi Hizmetleri Sempozyumu: İletişim 25-26 Mayıs 2006 içinde 290-314.
TÜİK (2012). Sağlık araştırması 2012. Ankara: TÜİKTÜİK (2011). Genel Nüfus Sayımları, 5 Şubat 2015 tarihinde http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1047 adresinden erişildi.
Türk Dil Kurumu (2014). Büyük Türkçe Sözlük, 5 Şubat 2015 tarihinde http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.54b3b216c24b37.27798721 adresinden erişildi.
Yılmaz, M. (2014). Bilgi ile İyileşme: Bibliyoterapi. Türk Kütüphaneciliği, 28(2), 169-181.