Mehmet ERBAŞ

4146

Dincilik ve bilimcilik: Türkiye üniversitelerinde temel çelişkiler ve bir gelecek öngörüsü

Bu yazı, Türkiye’deki üniversiteleri üniversite ideal tipine göre değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Üniversite; bir bilim yuvası, bir okul ve bir işyeri olarak üç farklı biçimde kavranabilir. Bu yazıda bilim yuvası ve dolayısıyla modernleşme aracı olduğu varsayımı benimsenmiştir. Karakterini feodaliteye karşı ve dinsel metodolojiye karşı mücadeleyle kazanmıştır. Ancak üniversite; hem dünyada hem de Türkiye’de bu niteliklerini önemli oranda yitirmiş, ayrıcalıklı bir okullar ve profesörler sınıfı ortaya çıkmıştır. Üniversitelerin temel çelişkisi, bu yeni sınıf ile bilimciler/modernleşmeciler arasındadır. Sonuçta bilimcilik yenilmiş, dinci düşünce üniversiteye geri dönmüş, onu büyük oranda ele geçirmiştir. Bu yazı, bu sürecin Türkiye örneğini ayrıntılandırma denemesidir. Çünkü dinci düşünce Türkiye’de üniversiteleri işgal sürecini açıkça değil, sivil toplumculuk, Türk-İslam sentezciliği ve şimdilerde postmodernizm gibi teorik araçlarla örtünerek gerçekleştirmiştir. Dolayısıyla bilimciler, bilim metodolojisindeki kararlılıkları oranında hem değinilen teorik örtülerle hem de doğrudan dincilikle savaşmak zorunda kalacaktır.

Religionism vs scientism: Fundemental conflicts and a future forcasting on the universities of Turkey

This paper attempts to evaluate the universities of Turkey in accordance to an ideal typical of the university. The university can be considered in three different ways of which a home for science, a school and a workshop. This essay assumes that it is a home for science. It takes its defining characteristics via struggling against feudality and religious methodology. Nevertheless, the university lost its primary qualities and led to generate superfluous classes of privileged professors and schools, across the Turkey and all over the world. In this manner, basic conflict for the universities appears in between this new class and the scienticist/modernist academicians. Thus, scientism lost the game; religionist thought has come to back and dominates on the university with a considerable extend. This paper attempts to describe the details of this process on the case of Turkey. Religionist thought success the occupation of the universities in Turkey not directly however by veiling with the theoretical tools of, so called, civil socialism, Proislamic Turkism and more recently with the postmodernism. Consequently, scientisists will necessarily have to struggle against with mentioned theoretical veils and religionism itself as much as their consistency on scientific methodology.
PDF

___

  • Althusser, L. 2002, İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, Çev. Yusuf Alp, Mahmut Özışık. İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Althusser, L, 2003; Felsefe ve Bilim Adamlarının Kendiliğinden Felsefesi, Çev. Alp Tümertekin. İthaki Yayınları, İstanbul.
  • Anderson, P. 2002, Postmodernitenin Kökenleri, Çev. Tansel Güney, İletişim Yayınevi, İstanbul.
  • Başbuğ S., Sharon, 1996, Asya Bozkırlarındaki Altaylı göçebelerde kabile, federasyon ve devlet, Toplum ve Bilim, sayı. 69, s.150-178.
  • Belge, M. 1983, Tarihten Güncelliğe. Alan Yayıncılık, İstanbul.
  • Belge, M, 1989, Sosyalizm Türkiye ve Gelecek. Birikim Yayınları, İstanbul.
  • Çabuk-Kaya, N., Aykan, E. (der.), 2006, Küresel Terorizmin Sosyal Dinamikleri ve Önleyici Politikalar, Çalıştay Bildirileri. (sosyoloji) Dernek Yayınları, Ankara.
  • Dewey, J. 1928, Demokrasi ve Terbiye, Çev. Avni Başman. Devlet Matbaası, İstanbul.
  • Dewey, J, 1966, Tecrübe ve Eğitim, Çev. Fatma Başaran, Fatma Varış. Kappa Delta Pi Yayınları.
  • Dewey, J, 1996, Demokrasi ve Eğitim, Çev. M. Salih Otaran. Başarı Yayıncılık., İstanbul.
  • Djilas, M.1974, Yeni Sınıf, Çev. H.Tayfur Sonkur. Kutluğ Yayınları, (ilk baskı, Doğuş ltd. 1958).
  • Erbaş, H. 2008, “Üniversite-Toplum İlişkisi Bağlamında DTCF ve Sosyoloji”, Cumhuriyet ve DTCF, Uluslararası Sempozyumu Bildirileri, (s.190-205). A.Ü. Yay. no 231, Ankara.
  • Fukuyama, F. 1999, Tarihin Sonu ve Son İnsan, Çev. Zülfü Dicleli , Gün Yayıncılık, İstanbul.
  • Fukuyama, F. 2000, Büyük Çözülme, İnsanın Doğası ve Toplumsal Düzenin Yeniden Oluşması, Çev. Zeynep Avcı, Aslı Telli Aydemir. Sabah Yayınları, İstanbul.
  • Fukuyama, F.2005, Güven, Sosyal Erdemler ve Refahın Yaratılması, Çev. Ahmet Buğdaycı. Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul.
  • Furedi, F. 2010, Nereye Gitti Bu Entelektüeller. Çev. A. Erkan Koca. Birleşik Yayınevi, Ankara.
  • Gellner, E. 1994, Postmodernizm İslam ve Us, Çev. Levent Peker. Ümit Yayıncılık, Adana
  • Gellner, E, 1998, Milliyetçiliğe Bakmak, Çev. Simten Coşar, Saltuk Özertürk, Nalan Soyar. İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Gellner, E, 2008, Uluslar ve Ulusçuluk, Çev. Büşra Ersanlı, Günay Göksu Özdoğan. Hil Yayınları, Adıyaman.
  • Goldberg, J. 2010, Liberal Faşizm, Mussolini’den Anlam Politikasına, Amerikan Solunun Gizli Tarihi, Çev. Enver Günsel. Pegasus Yayınları, İstanbul.
  • Güvenç, B. v.d. 1991, Türk İslam Sentezi. Sarmal Yayınevi, İstanbul.
  • Habermas, J. 2001, İletişimsel Eylem Kuramı 1. Cilt: Eylem Rasyonelliği ve Toplumsal Rasyonelleşme 2. Cilt: İşlevselci Aklın Eleştirisi Üzerine, Çev. Mustafa Tüzel. Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
  • Habermas, J, 2008, Küreselleşme ve Milli Devletlerin Akıbeti, Siyasi Denemeler, Çev. Medeni Beyaztaş. Bakış Yayınları, İstanbul.
  • Habermas, J, 2009, Doğalcılık ve Din Arasında, Çev. Ali Nalbant. Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
  • Habermas, J, 2010, İdeoloji Olarak Teknik ve Bilim,. Mustafa Tüzel. Yapı Kredi Yayınları. İstanbul.
  • Huntington, Samuel P., 1997 Medeniyetler Çatışması, Çev. Murat Yılmaz. Vadi Yayınları.
  • Huntington, Samuel P., 2007; Üçüncü Dalga / 20. Yüzyıl Sonlarında Demokratlaşma, Çev. Ergun Özbudun. Kıta Yayınları.
  • Huntington, Samuel P.,, 2010; Medeniyetler Çatışması ve Dünya Düzeninin Yeniden Kurulması, Çev. Cem Soydemir, Mehmet Turhan. Okuyan Us Yayınları, İstanbul.
  • Illich, V. Ivan, 1985, Okulsuz Toplum, Çev. T. Bedirhan Üstün. Birey ve Toplum Yayınları, İstanbul.
  • Illich, V. Ivan, 1988, Şenlikli Toplum, Çev. Ahmet Kot, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
  • Kuhn, T. 1982, Bilimsel Devrimlerin Yapısı, Çev. Nilüfer Kuyaş, Alan Yayınevi, İstanbul.
  • Lenin, V. İliç., 1978, Emperyalizm, Kapitalizmin En Yüksek Aşaması, Çev. Cemal Süreyya. SOL Yayınları, Ankara.
  • Makarenko, Anton S., 1979, Ailede ve Okulda Çocuk Eğitimi, Çev. H.Aykol, M.Evren, H.Yavuz. Ser Yayınevi, Ankara.
  • Makarenko, Anton S., 1987, Ana Babaların Kitabı. Çev. Şule Ünsaldı, Hacan Yayınları. Ankara.
  • Mardin, Ş. 1983, Din ve İdeoloji, İletişim yayınları, İstanbul.
  • Mardin, Ş. 1990, Türkiye’de Toplum ve Siyaset. der. Mümtazer Türköne / Tuncay Önder. İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Mardin, Ş. 1991, Türkiye’de Toplum ve Siyaset. der. Mümtaz’er Türköne / Tuncay Önder. İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Mumcu, U. 1990, 40’ların Cadı Kazanı. Um-Ag Yayınları, Ankara.
  • Poloma, Margeret, M., 2010, Çağdaş Sosyoloji Kuramları, Çev. Hayriye Erbaş, Palme Yayınları, Ankara.
  • Sokal, A. 2011, Şakanın Ardından, Post Modernizmin Bilimsel, Felsefi ve Kültürel Eleştirisi, Çev. Gülsima Eryılmaz. Alfa Basım Yayım, İstanbul.
  • Sokal, A. ve Jean B. 2002, Son Moda Saçmalar: Postmodern Aydınların Bilimi Kötüye Kullanmaları. Çev. Mehmet Baydur ve Ongun Onaran. İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Tekeli, İ. 2010, Tarihsel Bağlamı İçinde Türkiye’de Yükseköğretim ve Yök’ün Tarihi. Tarih Vakfı-Yurt Yayınları, İstanbul.
  • Toffler, A. 1981, Üçüncü Dalga, Çev. Ali Seden. Altın Kitaplar, İstanbul.
Eğitim Bilim Toplum-Cover
  • ISSN: 1303-9202
  • Yayın Aralığı: 4
  • Başlangıç: 2003
  • Yayıncı: EĞİTİM VE BİLİM EMEKÇİLERİ SENDİKASI
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Üniversitelerdeki başkalaşıma dair beş yeni kitap

Adnan GÜMÜŞ

Ayna benlik: Kadın akademisyen gelenekçidir!

Nazire AKBULUT

Eğitim sen’in üniversite taraması (2007): Ek ders ve paralı öğretimden zaman kalırsa yazlık iş olarak bilim

Nejla KURUL, Fevziye SAYILAN, Meral UYSAL, Hasan Hüseyin AKSOY, İsmail SAĞDIÇ, Sezai TEMLLİ, Mustafa Kemal ÇOŞKUN, Ramazan GÜNLÜ, Adnan GÜMÜŞ

Felsefe bölümlerinde ilahiyatın felsefeyle karıştırılması

Uluğ NUTKU

Dincilik ve bilimcilik: Türkiye üniversitelerinde temel çelişkiler ve bir gelecek öngörüsü

Mehmet ERBAŞ