‘Domat’ sofralık zeytin çeşidinde farklı hasat yöntemlerinin ve kısa süreli depolamanın meyve kalitesine etkileri

Amaç: Bu çalışmanın amacı, sofralık çeşit olan ‘Domat’ zeytin çeşidinin makineli hasadına temel teşkil edebilecek fiziko-mekanik özelliklerini belirlemek ve farklı olgunlaşma dönemlerinde farklı hasat yöntemlerinin meyve kalitesi üzerindeki etkilerini karşılaştırmalı olarak ortaya koymaktır. Materyal ve Metot: Çalışma laboratuarda ve bahçe ortamında yapılmıştır. Bahçe denemelerinde; elle, sırıkla, dal sarsıcıyla, mekanik tarakla ve elektrikli çırpıcıyla olmak üzere beş farklı hasat yöntemi kullanılmış ve iki farklı dönemde hasat yapılmıştır. Denemeler sırasında alınan örnekler normal iklim koşullarında muhafaza edilmiş ve meyve kalitesindeki değişimler gözlemlenmiştir. Araştırma Bulguları: Hasat dönemine bağlı olarak ‘’zeytin çeşidinin fiziko-mekanik özelliklerinde değişim görülmüştür. Sırıkla ve elektrikli çırpıcı ile hasat sırasında meyve eti sertliğinin, meyve rengi açıklığının, parlaklık ve yeşil renginin azaldığı, ağaç ve meyve zararının arttığı, meyvede kalitesinde değer kaybına yol açtığı anlaşılmıştır. Elle, mekanik dal sarsıcı ve mekanik tarak ile hasatta meyve eti sertliği korunmakta, meyve renginin açıklığı, parlaklığı ve rengi aynı kalmakta, ağaç ve meyve zararı düşük düzeyde bulunmaktadır. Sonuç: ‘Domat’ zeytinlerin mekanik dal sarsıcı ile hasadının yapılması diğer hasat yöntemlerine göre daha başarılı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Hasat yöntemi, iş başarısı, kalite, zeytin

Effects of different harvesting methods and short term storage on fruit quality of table olive variety ‘Domat’

Objective: The objective of this study was to determine the physico-mechanical properties of table olive variety ‘Domat’ that can be the basis for machine harvesting and to comparatively reveal the effects of different harvesting methods on fruit quality in different ripening periods. Material and Methods: Experiments were conducted in the laboratory and in orchard. Five different harvesting methods namely hand, pole method, hand held mechanical combs, hook type limb shaker electric beater was considered in the experiments conducted in orchard. Harvesting was carried out in two different periods. The samples taken during the experiments were retained under normal climate conditions and changes in fruit quality were observed. Results: Physico-mechanical properties of ‘Domat’ cultivar changed depending on the harvest period. Harvesting of the ‘Domat’ variety olive with pole and electric beater resulted in fruit quality losses. Conclusion: The harvesting of olives with a mechanical limb shaker was found to be more successful than other harvesting methods.

Keywords:

Harvesting method, performance, quality, olive,

PDF

___

Alayunt, F., 2000. Biyolojik Malzeme Bilgisi (I. Basım). Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 541, 132 s.
Berk, G., 2019. Bazı zeytin çeşitlerinde hasat dönemlerinin zeytin ve zeytinyağı kalitesine etkileri. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Hatay, 139 s.
Caran, D., 1998. Zeytinde Hasat. Zeytin Yetiştiriciliği Kursu Kitabı. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Zeytincilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, İzmir, 221 s.
Coseteng, M.Y. & C.Y. Lee, 1987. Changes in apple polyphenoloxidase and polyphenol concentrations in relation to degree of browning, Jounal of Food Science, 4: 985-989.
Farinelli D., S. Tombesi, F. Famiani & A.Tombesi, 2012. The fruit detachment force/fruit weight ratio can be used to predict the harvesting yield and the efficiency of trunk shakers on mechanical harvested olive. Act Horticulture 965: 61-64.
Gemlik Ticaret Borsası, 2020. Dünyada Sofralık Zeytin Üretimi Ve Coğrafi İşaret Raporu, (Web page: https://www.gemliktb.org.tr/wp-content/uploads/2021/09/SOFRALIK-ZEYTIN-ARASTIRMA-RAPORU-YENI.pdf) (Erişim tarihi: Ocak 2023).
Gümüşoğlu,G., A. İnce & E. Güzel, 2006. Domat ve Gemlik zeytin çeşitlerinde bazı fiziksel özellikleri olgunlaşma periyodu süresince değişimi. Tarım Makinaları Bilimi dergisi, 2(3),239-244.
Hafezalkotoba, A., A. Hami-Dindar, N. Rabie & A. Hafezalkotoba, 2018. A decision support system for agricultural machines and equipment selection: A case study on olive harvester machines. Computers and Electronics in Agriculture, 148: 207-216.
International Olive Council, 2022. The world of table olıves, table olives – Provisional figures for the 2020/21 crop year and estimates for 2021/22 (Web page: https://www.internationaloliveoil.org/the-world-of-table-olives/) (Date accessed: Mart 2023).
Irmak, Ş., F. Sefer, F.Ö. Güngör, E. Susamcı, U. Güloğlu, A. Yıldırım & G. Tusu, 2022. Determination of table olive characteristics of new olive varieties obtained by crossbreeding of Gemlik and Memecik variety. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 59 (2): 195-208.
Kaşka, N., A.I. Yıldız, S. Paydaş, M. Biçici, N. Türemiş, & A. Küden,1986. Türkiye için yeni bazı çilek çeşitlerinin Adana’da yaz ve kış dikim sistemleriyle örtü altında yetiştiriciliğinin verim, kalite ve erkencilik üzerine etkileri. Doğa Bilim Dergisi, Seri D2, 10 (1): 84-102.
Kutlu, E. & F. Şen, 2011. Farklı hasat zamanlarının gemlik zeytin (olea europea l.) Çeşidinde meyve ve zeytinyağı kalitesine etkileri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 48 (2): 85-93.
Okursoy R., A. Darga & C. Tunçkal, 2000, “Zeytin Hasadında Mekanizasyon Uygulamaları, 267-274” Türkiye 1. Zeytincilik Sempozyumu (6-9. Haziran 2000, Bursa), Bildirileri, Uludağ Üniversitesi Yayınları, 502 s.
Öksüz, E., 1998. Türkiye’de Zeytin Hasat Mekanizasyon Düzeyi, Hasat Edilebilirlik Kriterleri Ve Maliyetinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Makineleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Adana,45 s.
Özarslan, C., T. Saraçoğlu & T. Akbaş, 2000. Elle Taşınan Pnömatik Bir Zeytin Çırpıcısı Prototipinin Geliştirilmesi TÜBİTAK TOGTAG. Proje No. 2466: 1-15.
Saraçoğlu, T. & C. Özarslan, 2003. Elle Taşınan Bazı Zeytin Hasat Makinalarının Performanslarının Belirlenmesi. 302-309, Tarımsal Mekanizasyon 21. Ulusal Kongresi (3-5 Eylül 2003, Konya) Bildiri Kitabı, 400 s.
Singh, L., R. Varahamurti, L. Ferguson& J. D. Arthur, 2003. Economical and mechanical performance evaluation of olive harvesters. Final Research Report California State University Agricultural Research Initiative (ARI).
Şen, F. & A.E.Koşaran, 2021. The effects of different harvest maturity and methods on fruit and oil quality of olive (Olea europea L.cv.Ayvalık yağlık). Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 58 (4):1503-512.
Tsatsarelis, C.A., 1987. Vibratory olive harvesting: the response of the fruit stem system to fruit removing action, Journal of Agricultural Engineering Research, 38: 77-90.
TÜİK, 2021. Bitkisel Üretim İstatistikleri. (Web sayfası:https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Tarim-111) (Erişim tarihi: Kasım 2022)
Türker, S. & A.A.Polat, 2019. Bazı Nar Çeşit ve Tiplerinin Meyve Büyüme Dinamiği ile Renk Özellikleri. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 22 (5): 708-716.
Yalçın, M., F.N. Alayunt & B. Çakmak, 2020. Evaluation of different mechanical harvesting systems of table olive (Olea europaea cv. Gemlik). Mediterranean Agricultural Sciences, 33 (1): 93-99.