Eda AKTAŞ, Seyhan HIDIROĞLU, Dilşad SAVE

KEMOTERAPİ ALAN HASTALARIN YAKINLARININ DENEYİMLERİ: NİTELİKSEL BİR ÇALIŞMA Arş. Gör. Uzm. Eda AKTAŞ

Amaç: Kemoterapi alan hastaların yakınlarının yaşadıkları deneyimlerin ve karşılaştıkları sorunların belirlenip ortaya konması amacıyla planlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Bu niteliksel araştırma 16 Mayıs-10 Haziran 2011 tarihleri arasında İstanbul GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi Tıbbi Onkoloji Servisi Ayaktan Kemoterapi Ünitesi’ nde tedavi görmekte olan hastaların yakınları ile yapılmıştır. Odak grup görüşmelerine katılacak olan hasta yakınlarının seçiminde olasılıksız örnekleme yöntemlerinden “amaca yönelik seçim” yöntemi kullanılmıştır. Odak grup görüşmeleri her biri 6-8 kişiden oluşan gruplar ile yürütülmüştür. Beş odak grup görüşme sonrası toplam 32 hasta yakını ile görüşülmüştür. Veri analizinin ilk aşamasında ses kayıt cihazındaki tüm konuşmalar kelime kelime yazıya dönüştürülerek çözümlenmiştir. Daha sonra odak grup görüşmeleri sırasında tutulan gözlem notlarından da faydalanılarak çözümlemeler değerlendirilmiştir. Bulgular: Araştırmada, hasta yakınları ile yapılan odak grup görüşmeleri sonunda sekiz tema ortaya çıkmıştır. Bu temalar; kanser algısı, fiziksel durumlarına ilişkin düşünce ve değişiklikler, tükenmişlik ve suçluluk duygusu, aile içi ve sosyal ilişkiler, ekonomik yetersizlikler, iş yaşamı ile ilgili değişiklikler, geleceğe yönelik beklentiler şeklindedir. Sonuç: Araştırma sonunda kanser hastasının yanı sıra yakınlarının da fiziksel ve duygusal durumlarının, sosyal ve aile içi ilişkilerinin, iş yaşamları ve ekonomik durumlarının kanserden etkilendiği görülmüştür

Anahtar Kelimeler:

kanser, bakım veren, hasta yakını, kemoterapi

EXPERIENCES OF RELATIVES OF PATIENTS RECEIVING CHEMOTHERAPY: A QUALITATIVE STUDY

Objective: The aim of the study was to determine and reveal problems and experiences encountered by relatives of cancer patients receiving chemotherapy. Methods: This qualitative study was conducted on relatives of patients treated at Istanbul GATA Haydarpaşa Teaching Hospital, Oncology Department, Outpatient Chemotherapy Unit between the dates of May 16th and June 10th, 2011. “Purposive sampling” method among nonprobability sampling methods was used for selecting patient relatives to participate in focus group discussions. Focus group discussions were conducted with groups of 6 to 8. Thirty two patient relatives in total were interviewed as a result of five focus group discussions. At the first stage of data analysis, all discussions recorded on the tape recorder were transcribed word by word. Then transcribed texts were evaluated by utilizing observation notes taken during focus group discussions. Results: Eight themes were found out as a result of focus group discussions conducted with patient relatives in this study. These themes were cancer perception, remarks and changes regarding their physical condition, exhaustion and guilt, family and social relations, economic insufficiencies, changes in the working life, and future expectations. Conclusion: As a result of this study, it was seen that in addition to cancer patients also their relatives’ physical and emotional conditions, social and family relations, working lives, and economic conditions were affected by cancer

Keywords:

cancer, caregivers, patients’ relatives, chemotherapy,

PDF

___

Akgün Şahin Z, Polat H, Ergüney S. (2009). Kemoterapi alan hastalara bakım verenlerin bakım verme yüklerinin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12 (2): 1-9.
Atagün Mİ, Balaban ÖD, Atagün Z ve ark. (2011). Kronik hastalıklarda bakım veren yükü. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(3): 513-552.
Babaoğlu E, Öz F. (2003). Terminal dönem kanser hastasına bakım veren eşlerin duygusal ve sosyal sorunları arasındaki ilişki. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 2: 24-33.
Bektaş HA, Özer ZC. (2009). Reliability and validity of the caregiver quality of life index-cancer (CQOLC) scale in Turkish cancer caregivers. Journal of Clinical Nursing, 18: 3003-3012.
Bilge A, Ünal G. (2005). Kanserli hastanın yakınlarının öfke ve kaygı düzeylerinin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 21(2): 37-46.
Cameron JI, Franche RL, Cheung AM at all (2002). Lifestyle interference and emotional distress in family caregivers of advanced cancer patients. Cancer, 94(2): 521-7.
Cimete G. (1998). Evde sağlık bakım hizmetlerinin tarihsel gelişimi ve evde bakımda hemşirenin yeri. I. Ulusal Evde Bakım Kongresi Kitabı, 7-16.
Given BA, Given CW, Kozachik S. (2001). Family support in advanced cancer. Cancer J Clin. 51: 213-231.
Given BA, Wyatt G, Given C ve ark. (2005). Burden and depression among caregivers of patients with cancer at the end-of-life. Oncol Nurs Forum, 31(6): 1105-1117.
Gözüm S, Akçay D. (2005). Response to the needs of turkish chemotherapy patients and their families. Cancer Nursing, 28(6):469-475.
Kardaş Özdemir F, Akgün Şahin Z, Küçük D. (2009). Kanserli çocuğu olan annelerin bakım verme yüklerinin belirlenmesi. Yeni Tıp Dergisi, 26: 153-158.
Kasuya RT, Polgar B, Takeuchi R. (2000). Caregiver burden and burnout. Postgraduate Med, 108(7): 119-123.
Kılıç S, Kömürcü Ş, Rzayev M ve ark. (2004). Gata Tıbbi Onkoloji Bilim Dalında izlenen hastaların bazı sosyodemografik özellikleri ve tanıları. Gülhane Tıp Dergisi, 46 (2):115-124.
Kim Y, Given BA. (2008) Quality life of family caregivers of cancer survivors. Cancer, 112 (Supp. 11): 2556-2568.
Kümbetoğlu B. (2008). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. Bağlam Yayıncılık, İstanbul, 96-102.
Larsen AW, Tishelman C. (2002). Advanced home care for cancer patients at the end of life: a qualitative of hopes and expectations of family caregivers. Scand J Caring Sci, 16; 240–247.
Malak AT, Dicle A. (2008). Beyin tümörlü hastalarda bakım verenlerin yükü ve etkileyen faktörler. Türk Nöroşirürji Dergisi, 18(2): 118-121.
Marshall MN. (1996). Sampling for qualitative research. Family Practice, 13: 522-525.
Neergaard MA, Olesen F, Jensen AB, Sondergaard J. (2008). Palliative care for cancer patients in a primary health care setting: Bereaved relatives' experience, a qualitative group interview study. BMC Palliative Care, 7(1): 1-8.
Öz F. (1998). Ailede kanser olgusu. Hemşirelik Forumu, 1(5):206-211.
Özçelik H, Fadıloğlu Ç. (2010). Kanser hastaları ve aileleri için palyatif bakım. Ed. Özçelik H, Fadıloğlu Ç, Uyar M, Karabulut B, Üniversiteliler Ofset, İzmir.
Sönmez Y, Söylemez D, Sur H. (2004). Kanser tedavisi gören hastaların yakınlarının depresyon durum- larının değerlendirilmesi. Modern Hastane Yönetimi Dergisi, 8(1):1-17
Tong A, Sainsbury P, Craig J. (2007). Consolidated criteria for reporting qualitative research (COREQ): a 32-item checklist for interviews and focus groups. International Journal for Quality in Health Care, 19(6): 349-357.
Xiaomei M, Herbert YU. (2006). Global burden of cancer. Yale Journal of Biology and Medicne, 79(3-4): 85-94.
Yun HY, Rhee YS, Kang IO ve ark. (2005). Economic burden and quality of life of family caregivers of cancer patients. Oncology, 68: 107-114.