Burcu ÇALIK BAĞRIYANIK, Dilek YILDIZ, Tamer BAĞRIYANIK, Aylin PEKYİĞİT

Çocuk Hemşirelerinin Meslek Ölçütleri Çerçevesinde Hemşireliğe Bakışı

Amaç: Hemşireliğin iş mi yoksa meslek mi olduğu yıllardır tartışma konusudur. Bir iş meslekleşme ölçütlerini karşıladığı sürece meslek olabilmektir. Bu nedenle meslek ölçütlerine yönelik hemşirelerin görüşlerinin belirlenmesi meslekleşme sürecinde önemlidir. Bu çalışma, çocuk klinik/polikliniklerinde görev yapan hemşirelerin meslekleşme ölçütlerine yönelik görüşlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: İlişki Arayıcı-Tanımlayıcı tipte olan bu çalışmanın evrenini çocuk klinik/polikliniklerinde görev yapmakta olan hemşireler oluşturmuştur. Çalışmada kartopu örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Online veri toplama formunu eksiksiz olarak dolduran ve gönüllü olarak çalışmaya katılmayı kabul eden 217 hemşire ile çalışma tamamlanmıştır. Çalışmada veri toplamak amacıyla “Tanıtıcı Bilgi Formu” ve “Meslek Ölçütleri Bilgi Formu” kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde frekans dağılımları, tanımlayıcı istatistikler ve Ki-Kare Testi kullanılmıştır. Çalışmanın yürütülmesi amacıyla Etik Kurulu onayı alınmıştır. Bulgular: Hemşirelerin büyük çoğunluğu meslekleşme ölçütlerine yönelik eğitim almadığını, mesleki kurs/eğitim faaliyetlerine katıldığını, araştırma faaliyetlerine katıldığını, bakım uygulamalarından bağımsız kararlar alabildiğini ancak bu kararları uygulayamadığını, mesleki doyum yaşadığını, hemşirelik eğitiminin lisans düzeyinde olması ve hemşirelikte branşlaşma olması gerektiğini belirtmiştir. Mesleki kuruluş/derneklere üyeliğin düşük olduğu saptanmıştır. Yaş aralığı ile araştırma yapma/faaliyetlerine katılma ve mesleki dernek/kuruluş üyeliği olma; mezun olunan okul ile araştırma yapma/faaliyetlerine, dernek/kuruluş üyeliği, hemşirelik dergisi takip etme arasında ilişki bulunmuştur. Sonuç: Hemşirelerin meslek ölçütlerini karşılamada orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Hemşirelere meslekleşme ölçütlerine yönelik eğitimler verilmesi, hemşirelerin araştırma faaliyetlerine, kurs, sempozyum ve kongrelere katılması için teşvik edilmesi, bağımsız fonksiyonlarına yönelik eğitimler vererek mesleki otonominin kazandırılması, politikalar geliştirilerek hemşirelik eğitiminin lisans düzeyinde olması ve branşlaşmaya olanak sağlanması, mesleki dernek/kuruluşların tanıtım için organizasyonlar düzenlemesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Meslekleşme, hemşire, meslekleşme ölçütleri, pediatri, çocuk

Pediatric Nurses' Perspective on Nursing in the Framework of Professional Criteria

Objective: It has been a matter of debate for years whether nursing is a job or a profession. A job is to exist as a profession as long as it meets the criteria for professionalization. For this reason, it is important to determine the views of nurses on occupational criteria in the professionalization process. This study was carried out to determine the views of nurses working in pediatric clinics/polyclinics on the criteria of professionalization. Methods: Nurses working in pediatric clinics/outpatient clinics constituted the universe of this study, which is in relation-seeking-descriptive type. Snowball sampling method was used in the study. The study was completed with 217 nurses who filled out the online data collection form completely and agreed to participate in the study voluntarily. "Descriptive Information Form" and "Occupational Criteria Information Form" were used to collect data in the study. In the evaluation of the data, frequency distributions, descriptive statistics and Chi-Square Test were used. Ethics Committee approval was obtained for the conduct of the study. Results: The majority of nurses stated that they did not receive training for the criteria of professionalization, participated in vocational courses / training activities, participated in research activities, could make decisions independent of care practices, but could not implement these decisions, experienced professional satisfaction, nursing education should be at the undergraduate level and there should be a branch in nursing. It has been determined that membership to professional organizations/associations is low. Doing research/participating in activities and being a member of professional associations/organizations with age range; A relationship was found between the graduated school and doing research/activities, membership to associations/organizations, and following a nursing journal. Conclusion: It has been determined that nurses are at a moderate level in meeting the occupational criteria. Providing trainings for nurses on professionalization criteria, encouraging nurses to participate in research activities, courses, symposiums and congresses, providing professional autonomy by providing trainings for their independent functions, making nursing education at undergraduate level and allowing branching by developing policies, organizing organizations for promotion of professional associations/organizations recommended.

Keywords:

Professionalization, nurse, professionalization criter, peidatric, children,

PDF

___

Referans1 Akdemir, N., Özdemir, L. ve Akyar, İ. (2011). Türkiye’de mezuniyet sonrası eğitim kapsamında iç hastalıkları hemşirelik eğitiminin durumu. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(1), 50-58.
Referans2 Altuntaş, S. ve Yetginler, Ş. (2020). Hemşirelerin mesleki derneklere bakış açıları. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 1(7), 40-50.
Referans3 Amini, K., Negarandeh, R., Ramezani-Badr, F., Moosaeifard, M. ve Fallah, R. (2015). Nurses’ autonomy level in teaching hospitalsand its relationship with the underlying factors. International Journal of Nursing Practice, 21, 52–59.
Referans4 Aydın, Y., Adıgüzel, A. ve Altun Topal, E. (2015). Ebe ve hemşirelerin bilimsel çalışmalara yönelik tutumlarının belirlenmesi. Journal of Human Rhythm, 1(4), 168-175.
Referans5 Aygün, Ö. ve Yıldırım, M. (2021). Hemşirelerin kanıta dayalı uygulamalara yönelik tutumları: Tanımlayıcı bir çalışma. İzmir Demokrasi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(3), 327-338.
Referans6 Chitty, K. K. (1993). Professional nursing. (Second Edition). Pennsylvania: WB, Saunders Company.
Referans7 Çetinkaya Uslusoy, E., Paslı Gürdoğan, E. ve Kurt, D. (2016). Hemşirelerde mesleki benlik saygısı ve meslektaş dayanışması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(1), 29-35.4
Referans8 Demir, S. ve Kocaman Yıldırım, N. (2014). Psikiyatri hemşirelerinin profesyonel davranışlarının belirlenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 5(1), 25-32.
Referans9 Edeer, A., Yılmaz, G., Kirçe, P., Ok, D., Oğur, G. & Tosun, S. (2019). X ve Y kuşağındaki cerrahi hemşirelerinin iş doyumu ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Türkiye Klinikleri Journal of Nursing Sciences, 11(3), 231-238.
Referans10 Elibol, E. ve Harmancı Seren, K. (2017). Reasons nursing students choose the nursing profession and their nursing image perceptions: A survey study. Nursing Practice Today, 4(2), 67-78.
Referans11 Engin, E, Kaçmaz, E. D. ve Uğuryol, M. (2016). Türkiye’de hemşire olma kaygısı: Varoluşçu felsefe bakış açısıyla bir gözden geçirme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(43), 1226-1231.
Referans12 Eraydın, C., Kardaş Kin, Ö., Andık, S. ve Türk., U. (2021). Hemşirelerin iş doyumunu incelenmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetim Dergisi, 8(1), 54-64.
Referans13 Erikmen, E. ve Vatan, F. (2019). Hemşirelerin bireysel ve mesleki otonomilerinin incelenmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 2(6), 141-152.
Referans14 Ertürk, C. ve Özmen, D. (2018). Hemşirelerin profesyonel tutumlarını yordayan değişkenlerin belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 11(3), 191-199.
Referans15 Fırtına Çakı, E. ve Sönmez, M. (2020). Hastanede çalışan hemşirelerin meslekte profesyonel tutum düzeylerinin belirlenmesi. Türk Fen ve Sağlık Dergisi, 1(2), 58-69.
Referans16 Göçmen Baykara, Z. ve Şahinoğlu, S. (2014). An evaluation of nurses’ professional autonomy in Turkey. Nursing Ethics, 21(4), 447–460.
Referans17 Hakmal, G., Karadağ, M. ve Demir, C. (2012). Hemşirelerin motivasyon düzeylerine etki eden faktörler: Gülhane askeri tıp fakültesi eğitim hastanesinde bir uygulama. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 15(3), 181-187.
Referans18 Hyun Lee, J., Hwang, J. ve Sun Lee, K. (2019). Job satisfaction and job-related stress among nurses: The moderating effect of mindfulness. Work, 62(1), 87-95.
Referans19 İnce, S. & Khorshid, L. (2015). Hemşirelik öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 18(3), 163-171.
Referans20 Kahriman, İ., Karadeniz Mumcu, H., Kaptan, D. ve Candaş Ayar, A. (2015). Bir üniversite hastanesinin pediatri kliniklerinde çalışan hemşirelerin mesleki dernekler ile ilgili görüşleri. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 3(2), 132-141.
Referans21 Kalkım, A., Sağkal, Midilli., T, Uğurlu E. ve Gülcan, E. (2015). Hemşirelik öğrencilerinin meslek seçimi ve etkileyen değişkenlerin incelenmesi. Uluslararası Hakemli Hemşirelik Araştırmaları Dergisi, 4, 41-60.
Referans22 Karataş Baran, G., Atasoy, S. ve Şahin, S. (2020). Hemşirelerin kanıta dayalı hemşirelik uygulamalarına yönelik farkındalık ve tutumlarının değerlendirilmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(3), 352-359.
Referans23 Korkmaz, F. ve Görgülü, S. (2010). Hemşirelerin meslek ölçütleri bağlamında hemşirelik mesleğine ilişkin görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Dergisi, 17(1), 1-17.
Referans24 Korkmaz, F. (2011). Meslekleşme ve ülkemizde hemşirelik. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 59-67.
Referans25 Marcinowicz, L., Owlasiuk, A., Slusarska, B., Zarzycka, D. ve Pawlikowska, T. (2016). Choice and perception of the nursing profession from the perspective of Polish nursing students: A focus group study. BMC Medical Education, 16(243), 1-8.
Referans26 Oweis, A. I. (2005). Bringing the professional challenges for nursing in Jordan to light. International Journal of Nursing Practice, 11, 244-249.
Referans27 Özdelikara, A., Ağaçdiken, S. ve Aydın, E. (2016). Hemşirelik öğrencilerinin meslek seçimi ve etkileyen faktörler. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (2), 83-88.
Reeferans28 Öztürk, H., Kasım, S., Kavgacı, A., Kaptan, D. ve İnce, G. (2015). Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin iş doyum düzeyleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 18(1), 17-25.
Referans29 Özveren, H., Gülnar, E. ve Özden, D. (2017). Hemşirelik öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Turkish Journal of Clinics and Laboratory, 8(2), 57-64.
Refernas30 Papastavrou, E., Efstathıou, G., Acaroğlu, R., Antunes Da Luz, M. D., Berg, A., Idvall, E., Kalafati, M., Kanan, N., Katajisto, J., Leino Kilpi, L., Lemonidou, C., Sendir, M., Sousa, V. D. ve Suhonen, R. (2012). A seven country comparison of nurses’ perceptions of their professional practice environment. Journal of Nursing Management,, 20(2), 236- 248.
Referans31 Hemşirelik Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (2007, 2 Mayıs). Resmi Gazete (Sayı: 26510). Erisim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/05/20070502-3.htm
Referans32 Rudman, A., Gustavsson, P. ve Hultell, D. (2014). A prospective study of nurses’ intentions to leave the profession during their first five years of practice in Sweden. International Journal of Nursing Studies, 51(4), 612-624.
Referans33 Tarhan, G., Kılıç, D. ve Yıldız E. (2016). Hemşirelerin mesleğe yönelik tutumları ile mesleki profesyonellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 58, 411-416.
Referans34 Türk, G., Adana, F., Erol, F., Çevik Akyıl, R. ve Taşkıran, N. (2018). Hemşirelik öğrencilerinin meslek seçme nedenleri ile bakım davranışları algısı. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(3), 1-10.
Referans35. Türk Dil Kurumu (TDK). Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/ (Erişim tarihi: 30.01.2022)
Referans36 Yakıt, E. ve Uyurdağ, N. (2017). Hemşirelerin meslek yaşantısı memnuniyetleri; Diyarbakır ili örneği. Sağlık ve Toplum, 27(3), 48-55.
Referans37 Yılmaz, E., Çeçen, D., Aslan, A., Kara, H., Kızıl Toğaç, H. ve Mutlu, S. (2018). Cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerin kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumları ve araştırma kullanımında algıladıkları engeller. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 15(4), 235-241.
Referans38 Yu, H., Jiang, A. ve Shen, J. (2016). Prevalence and predictors of compassion fatigue, burnout and compassion satisfaction among oncology nurses: A cross-sectional survey. Internatioanl Journal of Nursing Studies, 57, 28-38.