TÜRKİYE’DE TROPİKAL GECE SAYILARINDA GÖZLENEN DEĞİŞMELER VE EĞİLİMLER

Çalışmada, Türkiye’deki 92 klimatoloji ve meteoroloji istasyonunda 1950–2016 döneminde kaydedilen yıllık tropikal gece sayılarında gözlenen değişmeler ve eğilimler incelenmiştir. Tropikal gece, 2 metrede gözlenen minimum hava sıcaklıklarının (Tmin) 20°C’den büyük olduğu gece olarak tanımlanmakta ve günlük Tmin’lerin 20°C’den yüksek olduğu günler sayısı olarak adlandırılan basit bir indis aracılığıyla yıllık olarak incelenmektedir. Mann-Kendall sıra ilişki katsayısı ve basit doğrusal regresyon analizleri, tropikal gece sayılarının istasyonların çoğunluğunda (92’nin 87’sinde) istatistiksel olarak anlamlı artış eğilimi gösterdiğini ortaya koymuştur. Yıllar arası değişmeler göz önüne alındığında, değerlerin 1950-1984 döneminde uzun dönem ortalamasının genellikle altında kaldığı ve azalma eğilimi gösterdiği görülür. Türkiye’de bu dönem içinde en düşük yıllık tropikal gün sayılarına 1976, 1968 ve 1984 yıllarında rastlanmaktadır. Yıllık tropikal gün sayıları 1985 yılından sonra sürekli pozitif anomali göstererek kuvvetli bir artış eğilimi sergilemiş ve en yüksek sayılara 2010, 2012 ve 2016 yıllarında ulaşmıştır. Gözlenen artış eğilimi tropik gece sayılarının zaten yüksek olduğu kıyı istasyonlarında belirginleşirken, karasallığın arttığı, tropik gece sayılarının düşük ve daha değişken olduğu İç ve Doğu Anadolu istasyonlarında zayıflamaktadır. Bu sonuçlar Türkiye’de gece sıcaklıklarının 1980’li yılların ortalarından itibaren hızla yükseldiğini ve minimum sıcaklık rejiminin ya da istatistiksel dağılımının dikkat çekici bir biçimde değiştiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

İklim değişikliği ve değişkenliği, minimum hava sıcaklığı, tropikal gece sayısı, zaman dizisi analizi

Observed Variations and Trends in Number of Tropical Nights in Turkey

This study has examined observed variations and trends in annual number of the tropical nights recorded at the 92 climatological and meteorological stations of Turkey during the 1950-2016 periods. Tropical nights are defined as the number of days with a daily Tmin greater than 20°C. Mann-Kendall rank correlation and linear regression analyses revealed that numbers of the tropical nights has tended to increase statistically at majority of the stations (87 of 92). When year to year variations are considered, it is seen that annual numbers of the tropical nights were mostly below long-term average of 1950-1984 period with a decreasing trend. The minimum annual numbers of the tropical nights during this period occurred in the years of 1976, 1968 and 1984. On the other hand, annual numbers of the tropical nights indicated persistent increasing trend with marked positive anomalies after the year of 1985, and reached the maximum numbers in the years of 2010, 2012 and 2016. Observed increasing trends become apparent at the coastal stations with already higher numbers of the tropical nights, whereas the trends decreased at the continental stations of the Central and Eastern Anatolia regions characterised with already lower numbers and higher variability. These results have shown that the night-time air temperatures tended to increase rapidly beginning since the mid-1980s, and revealed also that the night-time minimum air temperature regime or statistical distribution in Turkey changed evidently.

Keywords:

Climate change and variability, minimum air temperature, number of the tropical night, time-series analysis,

PDF

___

Chen, Y., Miller, J.R., Francis J.A., Russell, G.L. 2011. Projected regime shift in Arctic cloud and water vapor feedbacks, Environmental Research Letters, 6, 044007, DOI: 10.1088/1748-9326/6/4/044007.
Christidis, N., Stott P. A., Brown S., Hegerl, G., Caesar, J. 2005 Detection of changes in temperature extremes during the second half of the 20th century, Geophysical Research Letters, 32, L20716, doi:10.1029/2005GL023885.
Christidis, N., Stott, P. A. 2016. Attribution analyses of temperature extremes using a set of 16 indices, Weather and Climate Extremes, 14, 24–35.
Coper, M.J., Garreaud, R. D. 2015. Characterization of the 1970s climate shift in South America, International Journal of Climatology, 35, 2164–2179.
Donat, M. G., Alexander, L. V., Yang, H., vd. 2013. Updated analyses of temperature and precipitation extreme indices since the beginning of the twentieth century: The HadEX2 dataset, Journal of Geophysical Research: Atmospheres, 118, 2098–2118, doi:10.1002/jgrd.50150.
Easterling, D.R., Gerald, A.M., Camille, P., vd. 2000. Climate Extremes: Observations, Modeling, and Impacts, Science, 289, 2068-2074.
Erlat, E., Türkeş, M. 2012. Analysis of observed variability and trends in numbers of frost days in Turkey for the period 1950–2010, International Journal of Climatology, 32(12), 1889–1898. DOI: 10.1002/joc.2403
Erlat, E., Türkeş, M. 2013. Observed changes and trends in numbers of summer and tropical days, and the 2010 hot summer in Turkey, International Journal of Climatology 33, 1898–1908.
Gordon, N. D., Jonko, A. K., Forster, P. M., Shell, K. M. 2013. An observationally based constraint on the water-vapor feedback, J. Geophys. Res. Atmos., 118, 12435–12443, doi:10.1002/2013JD020184.
Hansen, J., Sato, M., Ruedy, R. 2012. Perception of climate change, Proceedings of the National Academy of Sciences. 109, E2415–23.
Hare, S.R., Mantua, N. J. 2000. Empirical evidence for North Paciﬁc regime shifts in 1977 and 1989, Progress in Oceanography, 47, 103–145.
IPCC. 2012. Managing the Risks of Extreme Events and Disasters to Advance Climate Change Adaptation. A Special Report of Working Groups I and II of the Intergovernmental Panel on Climate Change [Field, C.B., et al., (eds.)]. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA, 582 pp.
Kadıoğlu, M., Satılmış, S., Özgüler, H. 1994. Büyük su yapılarının çevre iklimine etkisi, Su ve Toprak Kaynaklarının Geliştirilmesi Konferansı, Ankara, Türkiye, 12-14 Nisan 1994.
Katz, R.W., Brown, B.G. 1992. Extreme Events in a Changing Climate: Variability Is More Important than Averages. Climate Change, 21, 289-302.
Meehl, G.A., Teng, H. 2014. CMIP5 multi-model initialized decadal hindcasts for the mid-1970s shift and early-2000s hiatus and predictions for 2016-2035, Geophysical Research Letters, 41, doi:10.1002/2014GL059256.
Meehl, G.A., Hu, A., Santer, B.D., Xie, S. P. 2016. Contribution of the Interdecadal Pacific Oscillation to twentieth-century global surface temperature trends, Nature Climate Change, 6 (11), 1005–1008, DOI:10.1038/nclimate3107.
Morak, S., Hegerl, G. C., Kenyon, J. 2011. Detectable regional changes in the number of warm nights, Geophysical Research Letters, 38, L17703, doi:10.1029/2011GL048531.
Morak, S., Hegerl, G. C., Christidis, N. 2013. Detectable Changes in the Frequency of Temperature Extremes, Journal of Climate, 26 (5), 1561-1574. DOI: 10.1175/JCLI-D-11-00678.1
Peterson, T.C., Folland, C., Gruza, G., Hogg, W., Mokssit, A., Plummer, N. 2001. Report on the Activities of the Working Group on Climate Change Detection and Related Reporters 1998-2001. WMO, Rep. WCDMP-47, WMO-TD 1071, Geneve, Switzerland, 143p.
Petralli, M., Massetti, L., Orlandini, S. 2011. Five years of thermal intra-urban monitoring in Florence (Italy) and application of climatological indices, Theoretical and Applied Climatology, 104 (3-4), 349-356.
Perkins, S.E., Alexander, L.V., Nairn, J.R. 2012. Increasing frequency, intensity and duration of observed global heatwaves and warm spells, Geophysical Research Letters 39, L20714, doi:10.1029/2012GL053361.
Rangwala, I., Miller, J., Xu, M. 2009. Warming in the Tibetan Plateau: possible influences of the changes in surface water vapor, Geophysical Research Letters, 36(6), L06703.
Reid, P.C., Hari, R. E., Beaugrand, G., vd. 2016. Global impacts of the 1980s regime shift, Global Change Biology 22 (2), 682–703, doi: 10.1111/gcb.13106
Seneviratne, S.I., Nicholls, N., Easterling, D.,vd. 2012. Changes in climate extremes and their impacts on the natural physical environment. In: Managing the Risks of Extreme Events and Disasters to Advance Climate Change Adaptation [Field, C.B., et al. (eds.)]. A Special Report of Working Groups I and II of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge University Press, Cambridge and New York, NY, pp. 109-230.
Seneviratne, S. I., Donat, M. G., Mueller, B., Alexander, L. V. 2014. No pause in the increase of hot temperature extremes, Nature Climate Change 4161-4163, doi:10.1038/nclimate2145.
Shiogama, H., Christidis, N., Caesar, J., Yokohata, T., Nozawa, T., Emori, S. 2006. Detection of greenhouse gas and aerosol influences in changes in temperature extremes, SOLA, 2, 152–155, doi:10.2151/sola.2006-039.
Sneyers, R. 1990 On the Statistical Analysis of Series of Observations. WMO Technical Note 43, World Meteorological Organization, Geneva.
Stott, P. A. 2003. Attribution of regional-scale temperature changes to anthropogenic and natural causes, Geophysical Research Letters, 30, 1728, doi:10.1029/2003GL017324.
Şensoy, S., Türkoğlu, N., Akçakaya, A., Ekici, M., Demircan, M., Ulupınar, Y., Atay, H., Tüvan, A., Demirbaş, H. 2013. Trends in Turkey climate indices from 1960 to 2010. 6. Atmosfer Bilimleri Sempozyumu İTÜ, İstanbul (s. 24-26).
Türkeş, M., Sümer, U.M., Demir, İ. 2002. Re-evaluation of trends and changes in mean, maximum and minimum temperatures of Turkey for the period 1929-1999, International Journal of Climatology, 22, 947-977.
Türkeş, M. 2013. Klimatolojik ve Hidrolojik Verilerin Türdeşlik ve İklimsel Değişkenlik Analizi. Yüksek Lisans Ders ve Kurs Notları (yayımlanmamış), Çanakkale.
Ünal, Y.S., Tan, E., Menteş, S.S. 2013. Summer heat waves over western Turkey between 1965 and 2006, Theoretical and Applied Climatology, 112 (1-2), 339-350. http://etccdi.pacificclimate.org/list_27_indices.shtml

Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 1983
Yayıncı: Prof. Dr. Şevket IŞIK

Arşiv

Sayıdaki Diğer Makaleler

HES’LERİN NÜFUS VE YERLEŞME HAREKETLERİNE ETKİLERİ: YUSUFELİ BARAJI ÖRNEĞİ

Selin BAHÇALI, Arda BAY, Selver ÖZÖZEN KAHRAMAN

ÖDEMİŞ OVASINDA BEYTİTEPE HÖYÜĞÜNDE PALEOCOĞRAFYA–JEOARKEOLOJİ ARAŞTIRMALARI

Serdar VARDAR

TÜRKİYE’NİN İKLİMSEL DEĞİŞKENLİK VE SOSYO-EKOLOJİK GÖSTERGELER AÇISINDAN KURAKLIKTAN ETKİLENEBİLİRLİK VE RİSK ÇÖZÜMLEMESİ

Murat TÜRKEŞ

TURİZM KENTLEŞMESİ KAVRAMI: ANTALYA ÖRNEĞİ

Şevket IŞIK, Volkan ZOĞAL

MODELING ABOVE GROUND BIOMASS IN CALABRIAN PINE FORESTS OF DÜZLERÇAMI (ANTALYA)

Doğukan Doğu YAVAŞLI, M. Kirami ÖLGEN

TÜRKİYE’DE TROPİKAL GECE SAYILARINDA GÖZLENEN DEĞİŞMELER VE EĞİLİMLER

Ecmel ERLAT, Murat TÜRKEŞ