Hatice TURUT, E. Murat ÖZGÜR

8986

KLASİK KENT KURAMLARINDAN ELEŞTİREL KENT KURAMLARINA GEÇİŞ BAĞLAMINDA KENTLERİ YENİDEN OKUMAK

Uygarlıkların kuruluşundan itibaren önem kazanmaya başlayan kentler sürekli bir değişim ve dönüşüm halinde olmuştur. Modern kentleşme olgusu ise Sanayi Devrimi sonrası ortaya çıkmıştır. Sanayileşme hareketleri ile birlikte kentler artı değerin üretildiği alanlar olmuştur. Bununla birlikte üretim için emek gücüne duyulan ihtiyaç kentlere göçü başlatmış ve kentlerdeki proletarya kültürü sınıf bilincini beraberinde getirmiştir. Marx ve Engels’in Avrupa kentleri üzerine yaptığı sınıf çözümlemeleri ilerleyen zamanlarda eleştirel kent kuramlarına zemin hazırlamıştır. 1920’lerde ise Chicago Ekolü tarafından kent ilk kez bir araştırma nesnesi olarak ele alınmış ve kentin mekânsal örgütlenmesi incelenmiştir. 1970’lerden sonra ise radikal kuramcılar kenti sermaye birikim süreci üzerinden inceleyerek sermayenin mekânsallaşmasını ve toplumsal hareketleri ele almışlardır. Böylece kapitalist birikim süreçlerinin hakimiyeti altına giren günümüz kentlerine yönelik eleştirel perspektif neoliberalizmin kentleşmesine yapısal bir çözümleme sunmuştur. Bu bağlamda çalışma, klasik kent teorileri hakkında bir arka plan vererek günümüz kentlerini anlamada ekonomik ve politik perspektiflerin sağlayacağı katkıları tartışmayı ve neoliberalizmin kentleşmesine yeni okuma biçimi sunmayı amaçlamaktadır.
Anahtar Kelimeler:

Kent kuramları, Chicago ekolü, radikal kuram, Neoliberalizmin kentleşmesi, yaratıcı yıkım.

Rereading Cities in the Context of the Transition from Classical Urban Theories to Critical Urban Theories

Having begun to gain importance since the foundation of civilizations, cities have continually been in a state of change and transformation. On the other hand, the modern phenomenon of urbanization originated after the Industrial Revolution. With the industrialization movements, cities are areas where the plus value is produced. Furthermore, the need for the labor force for production initiated the migration to cities and the proletariat culture in cities brought about the class consciousness. The class analyses on the European cities by Marx and Engels later laid the groundwork for the critical urban theories. In the 1920s, the city was first addressed as a research object by the Chicago School and the spatial organization of the city was examined. After the 1970s, radical theoreticians examined the city via the capital accumulation process and dealt with the spatialization of capital and the social movements. So, the critical perspective on the present cities, which entered the rule of the capitalist accumulation processes, offered a structural analysis for the urbanization of neoliberalism. In this context, the study aims to discuss the contributions to be made by the economic and political perspectives to understand the present cities and to offer a new form of reading for the urbanization of neoliberalism by providing a background on the classical urban theories. 
Keywords:

Urban theories, Chicago school, radical theory, urbanization of Neoliberalism, creative destruction,

PDF

___

  • Ahmed, A. I. Mahbub Uddin. 2004. Weber’s perspective on the city and culture, contemporary urbanization and Bangladesh. Bangladesh e-Journal of Sociology, 1(1), 34-43.
  • Akın, E., 2007. Kentsel gelişme kentsel rantlar: Ankara örneği. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi. 292 sayfa. Aliağaoğlu, A. Uğur, A. 2012. Şehir Coğrafyası. 2. Baskı, Nobel Yayınları, Ankara.
  • Aslanoğlu, R., 2000. Kent, Kimlik ve Küreselleşme. 2. Baskı, Ezgi Kitabevi, Bursa. Brenner, N. 2014. Eleştirel kent teorisi nedir?. İçinde Brenner, N., Marcuse, P., Mayer, M. (haz.) Kar İçin Değil Halk İçin (Çev. A. Y. Şen), 29-46, Sel Yayıncılık, İstanbul.
  • Brenner, N. Marcuse, P., Mayer, M., 2014. Kar için değil halk için-Giriş. İçinde Brenner, N., Marcuse, P., Mayer, M. (haz.) Kar İçin Değil Halk İçin (Çev. A. Y. Şen), 15-28, Sel Yayıncılık, İstanbul.
  • Brenner, N. Theodore, N. 2005. Neoliberalism and urban condition. CITY, 9(1), 101-107. Brenner, N. Theodore, N. 2002. Cities and the geographies of ‘actually existing neoliberalism’. Antipode, 34 (3), 349-379.
  • Castells, M. 1977. The Urban Question: A Marxist Approach. Edward Arnold, London.
  • Castells, M. 2014. Kent, Sınıf, İktidar. (Çev. A. Türkün), Phoenix Yayınları, Ankara, (Orijinal Basım Tarihi 1978).
  • Duru, B., Alkan, A. 2002. Giriş: 20. yüzyılda kent ve kentsel düşünce. İçinde Duru, B., Alkan, A. (haz.) 20. Yüzyıl Kenti, Birinci Baskı, 7-26, İmge Yayınları, Ankara.
  • Engels, F. 2013. İngiltere’de Emekçi Sınıfların Durumu. (Çev. O. Emre), Ayrıntı Yayınları, İstanbul, (Orijinal Basım Tarihi 1845).
  • Ghulyan, H. 2017. Lefebvre’nin mekân kuramının yapısal ve kavramsal çerçevesine dair bir okuma. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 26(3), 1-29.
  • Giddens, A. 2010. Marx, Weber ve sınıf. İçinde Giddens, A. (haz.) Sosyoloji Başlangıç Okumaları, (Çev. G. Altaylar), 295-302, Say Yayınları, İstanbul, (Orijinal Basım Tarihi 2001).
  • Giddens, A. 2012. Sosyoloji Kısa Fakat Eleştirel Bir Giriş. (Çev. Ü. Y. Battal), 4. Baskı, Siyasal Kitabevi, Ankara, (Orijinal Basım Tarihi 1986). Gottdiener, M. 2001. Mekân kuramı üzerine tartışma: Kentsel praksise doğru. (Çev. H. Ç. Keskinok), Praksis, 2, 248-269.
  • Göney, S. 1984. Şehir Coğrafyası. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 2274, İstanbul.
  • Güllüpınar, F. 2012. Kent sosyolojisi kuramları üzerine bir literatür değerlendirmesi. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 21(3), 1-29.
  • Güllüpınar, F. 2013. Kent kuramları. İçinde Güneş, F. (haz.) Kent Sosyolojisi, Anadolu Üniversitesi Yayın No: 2978, 50-83.
  • Harris, D. H. Ullman, E. L., 2002. Kentin doğası. İçinde Duru, B., Alkan, A. (haz.) 20. Yüzyıl Kenti, Birinci Baskı, 55-76, İmge Yayıncılık, Ankara, (Orijinal Basım Tarihi 1945).
  • Harvey, D. 2012. Yaratıcı yıkım olarak neoliberalizm. (Çev. E. Çamuroğlu Çığ, Ü. Çığ), Atılım Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 67-88, (Orijinal Basım Tarihi 2007).
  • Harvey, D. 2013. Asi Şehirler Şehir Hakkından Kentsel Devrime Doğru. (Çev. A. D. Temiz), İstanbul, Metis Yayıncılık.
  • Kaya, T. 2011. Chicago Okulu: Chicago’ya özgü bir perspektif. Sosyoloji Dergisi, 22, 367-383.
  • Keleş, R. 2006. Kentleşme Politikası. Ankara, İmge Yayıncılık.
  • Kıray, M. 2007. Kentleşme Yazıları. İstanbul, Bağlam Yayıncılık.
  • Koyuncu, A. 2011. Sosyoloji kuramlarında kent. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 25, 31-56.
  • Lefebvre, H. 2013. Kentsel Devrim. İstanbul, Sel Yayıncılık, (Orijinal Basım Tarihi 1970).
  • Leonard, T. M. 2006. Encyclopedia of The Developing World. Vol. 3 (O-Z index), Routledge, New York.
  • Martindale, D. 2000. Şehir teorisi. İçinde Weber, M. (haz.) Şehir Modern Kentin Oluşumu, (Çev. M. Ceylan), 5-68, İstanbul, Bakış Yayınları.
  • Marx, K. 2010. Kapital. (Çev. A. Selik, N. Satlıgan), Yordam Yayıncılık, İstanbul, (Orijinal Basım Tarihi 1867).
  • McKeown, K. N. 1980. The urban sociology of Manuel Castells: A critical examination of the central concepts. The Economic and Social Review, 11(4), 257-280.
  • Park, E. R. 2013. Human ecology. In Lin, L., Mele, C. (Eds.) The Urban Sociology Reader, 83-90, Routledge, London.
  • J. Peck, J. Theodore, N., Brenner, N. 2009. Neoliberal urbanism: Models, moments and mutations. SAIS Review, XXIX (1), 49-66. Serter, G. 2013. Şikago Okulu kent kuramı: Kentsel ekolojik kuram. Planlama, 23(2), 67-76.
  • Simmel, G. 2015. Metropol ve Zihinsel Hayat. İçinde Bireysellik ve Kültür, (Çev. T. Birkan), 317-329, İstanbul, Metis Yayınları, (Orijinal Basım Tarihi 1903).
  • Şengül, T. 2000. Radikal kent kuramları üzerine eleştirel bir değerlendirme: Alternatif bir yaklaşıma doğru. Amme İdaresi Dergisi, 33(1), 27-58.
  • Şengül, T. 2001. Sınıf mücadelesi ve kent mekânı. Praksis, 2, 9-31.
  • Şengül, T. 2009. Kentsel Çelişki ve Siyaset. İmge Yayıncılık, Ankara.
  • Tönnies, F. 2000. Şehir ve Cemiyet. (Çev. A. Aydoğan), İz Yayıncılık, İstanbul, (Orijinal Basım Tarihi 1887).
  • Urry, J. 2015. Mekânları Tüketmek. (Çev. R. G. Öğdül), Ayrıntı Yayınları, İstanbul, (Orijinal Basım Tarihi 1995).
  • Warf, B. Arias, S. 2009. Introduction: the reinsertion of space into the social sciences and humanities. In Warf, B. and Arias, S. (Eds.) The Spatial Turn: Interdisciplinary Perspectives, 1-10, Routledge, New York.
  • Weber, M. 2000. Şehir: Modern Kentin Oluşumu. (Çev. M. Ceylan), Bakış Yayınları, İstanbul, (Orijinal Basım Tarihi 1922).
  • Weber, M. 2013. Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu. (Çev. G. Rızaoğlu), Oda Yayınları, İstanbul, (Orijinal Basım Tarihi 1905). Wirth, L. 1938. Urbanism as a way of life. The American Journal of Sociology, 44(1), 1-24.
  • Wirth, L. 2002. Bir yaşam biçimi olarak kentlileşme. (Çev. B. Duru, A. Alkan), İçinde Duru, B., Alkan, A. (haz.) 20. Yüzyıl Kenti, 77-106, İmge Yayıncılık, Ankara, (Orijinal Basım Tarihi 1938).
  • Yörükan, A. 2006. Şehir Sosyolojisinin ve İnsan Ekolojisinin Teorik Temelleri. Nobel Yayınları, Ankara.
Ege Coğrafya Dergisi-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 1983
  • Yayıncı: Prof. Dr. Şevket IŞIK
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

DAVUTLAR KIYI DÜZLÜĞÜNDE (KUŞADASI) PALİNOLOJİK ARAŞTIRMALARA AİT İLK BULGULAR

Aylin KARADAŞ

MERSİN-ARSLANKÖY YÖRÜKLERİNİN YAYLACILIK FAALİYETLERİ VE SORUNLARI

Muazzez HARUNOĞULLARI, Yadigar POLAT

THE EFFECT OF ASPECT ON GLACIATION: A CASE STUDY OF EASTERN BLACK SEA MOUNTAINS (TURKEY)

Reşat GEÇEN, Vedat TOPRAK, Saadettin TONBUL

BİR SOSYAL AĞ OLAN HEMŞEHRİ DERNEKLERİNİN YOKSULLUKLA MÜCADELEDEKİ ROLÜ ÜZERİNE UYGULAMALI BİR ARAŞTIRMA: BİLECİK SİNOPLULAR YARDIMLAŞMA VE DAYANIŞMA DERNEĞİ

Öznur AKGİŞ, Erdal KARADAŞ

KLASİK KENT KURAMLARINDAN ELEŞTİREL KENT KURAMLARINA GEÇİŞ BAĞLAMINDA KENTLERİ YENİDEN OKUMAK

Hatice TURUT, E. Murat ÖZGÜR