Coğrafya Araştırmalarında Doğal Çevre Bileşenlerinin Analizi Üzerine Genel Bir Değerlendirme

Çevre yeryüzünün bir kısmını içeren, genel görünümü ile belirli özellikler gösteren ve üzerinde insana ait toplumsal, ekonomik ve kültürel unsurlar barındıran bir alandır. Bu alan, temelde doğal çevre bileşenleri olarak tanımlanan unsurların belirlediği bir dokuya (patern) sahiptir. Doğal çevre bileşenleri şu öğelerin oluşturduğu bir ekolojik sistemdir: Çeşitli kaya ve mineralleri içeren jeolojik yapı, genel görünümü yerden yere değiştiren jeomorfoloji, doğal peyzaj farklılıkları ile canlı yaşamın çeşitliliğini belirleyen iklim, iklim koşulları nedeniyle farklılaşan hidrografya ve bitki örtüsü (vejetasyon), yine iklimin egemenliğinde jeolojik yapı ve bitki örtüsü işbirliği sonucunda oluşan toprak tipleri. Bu sistem, insan yaşamı ve faaliyetleri üzerinde belirleyici bir role ve etkilere sahiptir. Doğal çevre bileşenlerinin işleyişi doğa yasalarına tabidir. Bu yüzden farklı doku (patern) gösteren doğal çevrelerde insan faaliyetleri, kaynaklardan yararlanma ve kültürel yaşam farklı özellikler göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Doğal çevre, çevre bileşenleri, jeolojik yapı, insan faaliyetleri, ekolojik sistem, kültürel yaşam

A General Evaluation on the Analysis of Natural Environment Components in Geographical Research

The environment is an area that includes a part of the earth surface shows certain characteristics with its landscape and contains social, economic and cultural elements belonging to human beings. This area basically has a pattern determined by the elements defined as natural environmental components. Natural environmental components are an ecological system consisting of the following elements: Geological structure including various rocks and minerals, geomorphology that changes the general appearance from place to place, climate that determines the diversity of living life with natural landscape differences, hydrography and vegetation that differs due to climatic conditions and soil types formed as a result of the cooperation of geological structure and vegetation under the dominance of climate. This system has a decisive role and effects on human life and activities. The functioning of natural environmental components is subject to the laws of nature. Therefore, human activities, resource utilization and cultural life show different characteristics in natural environments with different patterns.

Keywords:

Natural environment, environmental components, geological structure, human activities, ecological system, cultural life,

PDF

___

Erinç, S. (1973). Türkiye: İnsan ve ortam. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi 18-19, 1-33.
Erinç, S. (1985). İstanbul Boğazı ve çevresi (Doğal ortam. Etkiler ve olanaklar. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi 20-21, 1-23.
Karadağ, A. & Koçman, A. (2007). Coğrafi çevre bileşenlerinin kentsel gelişim süreci üzerine etkileri: Ödemiş (İzmir) örneği. Ege Coğrafya Dergisi, 16(1-2), 3-16.
Koçman, A. (1991). İzmir’in kentsel gelişimini etkileyen doğal çevre faktörleri ve bunlara ilişkin sorunlar. Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Coğrafya Araştırmaları Dergisi, 3, 101-122, Ankara.
Koçman, A. (1993). İnsan Faaliyetleri ve Çevre Üzerine Etkileri Açısından Ege Ovalarının İklimi. Ege Üniversitesi Yayınları No: 73, İzmir.
Koçman, A. & Karadağ, A. (2008). Kentsel ekoloji-yaşanabilir kent ve coğrafya. Kentsel Ekoloji ve Yaşanabilir Kent Sempozyumu 2008 Bildiriler Kitabı, 21-32, Ege Üniversitesi, İzmir.
Koçman, A. & Sütgibi, S. (2012). Doğal çevre bileşenleri bağlamında Gediz Nehri havzasının hidrolojik/hidrografik özellikleri-Sorunlar ve öneriler. Doğu Coğrafya Dergisi 28, 155-174.
Koçman, A. (2015). Doğal çevre bileşenleri ve kaynak değerleri. Sarıaltın, Turgutlu Ticaret Borsası Dergisi, 5, 25-30, Turgutlu/ Manisa.
Koçman, (Ö. 2022). Dünyada ve Türkiye’de Petrol Sektöründe Yeşil Yönetim-Türkiye İçin Bir Model Önerisi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 251 sayfa, Ankara.
Tunçdilek, N. (1973). Tabii Bölgeler. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayınları No: 1855/73, İstanbul.
Tunçdilek, N. (1985). Türkiye’de Relief Şekilleri ve Arazi Kullanımı. İstanbul Üniversitesi deniz bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Yayınları No: 3, İstanb