Patent Sisteminde Türkiye’deki Teknoparkların Yeri

Teknoparklar üniversitedeki teknoloji ve bilim altyapısını sanayi ile buluşturan inovasyon sisteminin önemli yapılarıdır. Literatürde teknoparkların yapılarını, rolleri ve performanslarını inceleyen çok sayıda çalışmalar mevcutken, ülkemizdeki teknoparklar üzerine çalışmalar sınırlı sayıda kalmakta ve özellikle teknoparkları patent sistemi açısından değerlendiren bir çalışmaya rastlanmamaktadır. Bu çalışma ulusal inovasyon sistemi perspektifinden teknoparkların patent üretimine katkılarını incelemektedir. Çalışmada Sanayi ve Ticaret Bakanlığı verileri ile sırasıyla en fazla patente sahip İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), Ankara (Bilkent) ve TÜBİTAK-Marmara Araştırma Merkezi (TÜBİTAKMAM) ve en fazla araştırma geliştirme (AR-GE) projesine sahip Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Teknoloji Geliştirme Bölgeleri’nden (TGB) anket yoluyla toplanan veriler incelenmiştir. Sonuçlar teknoparkların kendilerine özgü dinamiklerine, örneğin, üniversitelerle ilişkilerin en fazla ODTÜ TGB’de kurulması ve bölgelerdeki ortak alanlarının kullanılması sonucunda oluşan bilgi dağılımının en fazla patente sahibi olan İTÜ TGB’de gerçekleşmesi vb., dikkat çekmektedir. Literatürle uyumlu olarak, Türkiye’deki teknoparkların sağladığı avantajların inovasyon sürecini desteklediği bulgusuna ulaşılmaktadır. Ülkemizde bu konuda daha fazla çalışmanın yapılması gerekmektedir

Anahtar Kelimeler:

Teknopaklar, teknoloji geliştirme bölgeleri, patent sistemi, inovasyon sistemi

Technoparks in Turkey: Patent System Perspective

Technoparks, bridging science and technology infrastructure of universities with industry, are important formations in innovation systems. While there are several studies investigating the role of technoparks in the literature, particularly there is no study assessing technoparks in terms of patent system in Turkey. This study investigates the roles of Turkish technoparks in patent production from national innovation system perspective.The data obtained from both the Ministry of Industry and Trade and the survey conducted in technology development zones (TDZs), İstanbul Technical University (İTÜ), Ankara and TÜBİTAK-Marmara Research Center (TÜBİTAK-MAM) and Middle East Technical University (METU) are analyzed in this study. Results reveal the unique characteristics of tehcnoparks such as the strongest relationships with the university are fostered in METU and more knowledge spillovers through utilization of common areas and the highest number of patents exists in ITU. Consistent with the literature, the technoparks in Turkey seem to support innovation process, however extensive research are still due

Keywords:

Technoparks, technology development zones, patent system, innovation system,

PDF

___

“4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu”, Resmi
Gazete No: 24454, Resmi Gazete Tarihi: 26/06/2001.
Akçomak, İ. S. (2003) “Technology Development Centers in Turkey”, ODTÜ İktisat Bölümü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Akdemir, A. (1992) “Üniversite-Sanayi-Devlet İşbirliğinde Yeni
Bir Dinamizm: Teknoparklar”, İktisat İşletme ve Finans, 7(73): 39. Bakouros, Y. L., Mardas, D. C. ve Varsakelis, N. C. (2002)
“Science Park, a High Tech Fantasy?: An Analysis of the Science Parks of Greece” Technovation, 22: 123–128. Basmann, R. L., McAleerb, M., ve Slottje, D. (2007) “Patent
Activity and Technical Change”, Journal of Econometrics, 139: –375. Bayazıt, M. H. (1993) “Türkiye’de Girişimciliği Teşvik İçin Yeni
Bir Araç: Teknoparklar”, İktisat İşletme ve Finans, 8(85-86): 64. Bosch, M., Lederman, D., ve Maloney, W. F. (2005) “Patenting and Research and Development: A Global View”, The World
Bank Policy Research Working Paper, 3739.
Brouwer, E. ve Kleinknecht, A. (1999) “Innovative Output, and a Firm’s Propensity to Patent. An Exploration of CIS Micro
Data”, Research Policy, 28: 615-614. Capello, R. ve Faggian, A. (2005) “Collective Learning and Relational Capital in Local Innovation Processes”, Regional Studies, 39(1): 75-87.
Cincera, M. (1997) “Patents, R&D, and Technological Spillovers at the Firm Level: Some Evidence From Econometric Count
Models for Panel Data”, Journal of Applied Econometrics, 12: 280. Crosby, M., (2000) “Patents, Innovation and Growth”, The Economic Record, 76(234): 255-262.
Colombo, M. G. & Delmastro, M. (2002) “How Effective Are
Technology İncubators? Evidence from Italy”, Research Policy, : 1103-1122.
Çakır, S. (2008) “Ulusal Yenilik Sisteminde Son Yıllardaki
Gelişmeler. Patent Sürecinin İnovasyon Sistemine Katkısı Konulu Sempozyumu”, 13 Şubat 2008 Türk Patent Enstitüsü, Ankara.
Erol, İ. (1993) “Ekonomik Gelişme ve Teknolojik İlerleme
Avrupa Örneği ve Türkiye”, İktisat İşletme ve Finans, 8(85- ): 44-53. Griliches, Z. (1990) “Patent Statistics as Economic Indicators: A
Survey”, Journal of Economic Literature, 28: 1661-1707.
International Association of Science Parks International Board (2002), International Association of Science Parks, http:// www.iasp.ws/publico/index.jsp?enl=2.
Kihlgren, A. (2003) “Promotion of innovation activity in Russia through the creation of science parks: the case of St. Petersburg (1992–1998)”, Technovation, 23: 65-76.
Kızıltaş, M. İ. (2006) “The Dilemma of Flexibility in the Spatial
Development of Science Parks the Case of Metu-Technopolis”, ODTÜ Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Kentsel Tasarım Yüksek Lisans Programı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara. Lederman, D. ve Saenz, L., (2005) “Innovation and Development
Around the World, 1960-2000”, World Bank Policy Research Working Paper, 3774.
Lenger, A. (2006) “Bölgesel Yenilik Sistemleri ve Devletin Rolü:
Türkiye’deki Kurumsal Yapı ve Devlet Üniversiteleri”, Ege Akademik Bakış, 6(2): 141-155. Löfsten, H. ve Lindelöf, P. (2002) “Science Parks and the Growth of New Technology-Based Firms—Academic-Industry Links,
Innovation and Markets”, Research Policy, 31: 859–876. Löfsten, H. ve Lindelöf, P. (2005) “R&D Networks and Product
Innovation Patterns—Academic and Non-Academic New Technology-Based Firms on Science Parks”, Technovation, 25: –1037.
Ma, Z. ve Lee, Y. (2007) “Patent Application and Technological
Collaboration in Inventive Activities: 1980-2005”, Technovation, 28(6): 379-390.
OECD (2006) ”Compendium of Patent Statistics”, Paris: OECD.
Pekol, Ö. (2008) “Ulusal Inovasyon Sisteminde Teknoparkların
Yeri ve Patent Sistemi Açısından Değerlendirilmesi”, Türk Patent Enstitüsü Uzmanlık Tezi. Radosevic, S. ve Myrzakhmet, M. (2009) “Between Vision and Reality: Promoting Innovation through Technoparks in an
Emerging Economy”, Technovation, 29(10): 645-656. Soete, L. L. C. (1979) “Firm Size and Inventive Activity: The Evidence Reconsidered”, European Economic Review, 12(4): 340.
Sözer, F. Ş. (2006) “The Contribution of Intellectual Property
Rights Obtained by Small and Medium-Sized Enterprises to Economic and Technological Development: Policies to be Implemented”, ODTÜ Bilim ve Teknoloji Çalışmaları Bölümü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara. Teksin, Z. Ş., Yavuzcan, H. G., ve Eken, A. Ö. (2008)
“Üniversitelerde Fikri Mülkiyetin Yaygınlaştırılması ve Sürdürülebilir Kurumsal Politikaların Olusturulmasına Yönelik Eylem Planı” , http://www.ete.gazi.edu.tr/fayda/ patent.pdf. Van Stel A. J. ve Nieuwenhuijsen, H. R. (2004) “Knowledge
Spillovers and Economic Growth: An Analysis Using Data of Dutch Regions in the Period 1987-1995”, Regional Studies, (4): 393-407.
Vedovello, C. (1997) “Science Parks and University Industry
Interaction: Geographical Proximity Between the Agents as a Driving Force”, Technovation, 17: 491-502. Yeşiltaş, Ö. (2005) “The European Patent System and Turkey’s Integration: The Role of Small and Medium-Sized
Enterprises”, ODTÜ Avrupa Çalışmaları Bölümü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara EK TABLOLAR ve ŞEKİLLER Tablo 1A: Bölgelerin Toplam Patent/Faydalı Model Sayıları Tablo 3A: AR-GE Proje Sayıları Verileri Tablo 2A: AR-GE Proje Sayıları (2004–2007)
Not: * 2007 verileri bulunmamaktadır. ** 2004–2007 yıllarına ait veri bulunmamaktadır.
Kaynak: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı; Kaynak: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı; *ODTÜ Teknoloji Geliştirme Bölgesinin 2007 verileri bulun- mamaktadır.
Kaynak: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı; ODTÜ* Erciyes Mersin GOSB* Göller Kocaeli** Trabzon** Çukurova** Gazi** AR-GE Proje Sayıları Teknoloji Geli tirme Bölgesi 2005 2006 2007 TOPLAM ODTÜ Teknoloji Geli tirme Bölgesi* Ankara Teknoloji Geli tirme Bölgesi TÜ Teknoloji Geli tirme Bölgesi TÜB TAK-MAM
Teknoloji Geli tirme Bölgesi TÜB TAK MAM TÜ ANKARA PROJE SONUÇLARI 2006 2005 2006 2007 2004 2005 2006 2007 TEKNOLOJ K GEL ME
YEN B R ÜRÜN VEYA H ZMET ÜRET LMES MEVCUT ÜRÜN KAL TE YÜKSELT LMES VER ML L ARTIRICI YEN ÜRÜN/SÜREÇ MEVCUT ÜRÜN YÖNTEM / SÜREÇ GEL T R LMES TOPLAM 1453
Tablo 4A: Regresyon Modeli Verilerinin Tanımlayıcı İstatistikleri Kaynak: Anket verileri ve yazarların hesaplamaları Sektör ,74 ,44 Ölçek ,32 ,27 Ybn ,07 ,25 Akad ,11 ,38 Üni ,67 ,47 Ptdptper ,20 ,40 Tgbavan ,37 ,37 Tgbici ,25 ,44 Tgbdi i ,55 ,51 Arge ,43 ,23 Şekil 1A: Firmaların Teknoloji Geliştirme Bölgelerine Göre Sektörel Dağılımı (2007)
*GOSB, Batı Akdeniz ve Kocaeli TGBleri’nin 2007 verileri bulunmadığından sektörel dağılım olarak 2006 verileri alınmıştır.
**ODTÜ TGB’nin 2007 ve 2006 sektör verileri bulunmadığından sektörel dağılım olarak 2005 verileri alınmıştır.
Kaynak: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Şekil 2A: Firmaların Sektörel Dağılımı (2007)*
*GOSB, Batı Akdeniz ve Kocaeli Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin 2007 verileri bulunmadığından sektörel dağılım olarak 2006 verileri alınmıştır. ODTÜ Teknoloji Geliştirme Bölgesinin 2007 ve 2006 sektör verileri bulunmadığından sektörel dağılım olarak verileri alınmıştır.
Kaynak: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı