19323

Muhasebe Meslek Üyelerinin Etik Yargı Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma

Muhasebecilerin etik davranışı, mesleğin toplumdaki güvenilirliğinin sağlanması açısından çok önemli olup etik yargı düzeyi becerisi, meslek ortamında karşılaşılan etik ikilemlerde karar verme aşamasını etkiler. Bu çalışmanın amacı, meslek üyelerinin etik yargı düzeylerini ve etik yargı düzeyi puanlarında demografik değişkenlere göre farklılaşma olup olmadığını tespit etmektir. Meslek üyelerinin etik yargı düzeyi ve değişkenlerin etkisi, Rest’in (1986) geliştirdiği Değerlerin Belirlenmesi Testi’yle ölçülmüştür. Değerlerin Belirlenmesi Testi’nin sonucuna göre muhasebe meslek üyeleri geleneksel düzeydedir ve kadınların etik yargı düzeyleri erkeklerden daha yüksektir

Anahtar Kelimeler:

Muhasebe etiği, ahlaki gelişim, etik yargı

A Research About Ethical Judgment Levels of Accountants

Ethical behavior of the accountants is important to maintain the public confidence of the profession and their ethical judgment ability effects the decision making stage when ethical dilemmas are encountered at the accounting environment. The aim of this study is to determine the ethical judgment levels of the accounting professionals and the effect of the demographic variables on the ethical judgment level scores. Ethical judgment levels of the accounting professionals and the effect of the demographic variables are measured by Defining Issues Test improved by Rest (1986). Accounting professionals are in the conventional level and ethical judgment levels of the women are higher than men according to the Defining Issues Test

Keywords:

Accounting ethics, moral development, ethical judgment,

PDF

___

Akkoyun, F. (1987) “Empatik Eğilim ve Ahlaki Yargı” Psi- koloji Dergisi, 6(21):91-98.
Armstrong M. B. (1987) “Moral Development and Acco- unting Education” Journal of Accounting Education, 5(1):27-43.
Aydın, İ. P. (2002) Yönetsel Mesleki ve Örgütsel Etik, Pegem Yayıncılık, Ankara.
Aytar Güngör, A. (2008) “Ahlaki (Törel) Gelişim” Ulusoy, Ayten (Ed.) Eğitim Psikolojisi, Anı Yayıncılık, Ankara.
Bonawitz, M. F. (2002) Analysis and Comparison of the Moral Development of Students Required to Graduate with an Ethics Course, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Miami, Florida, Florida International University.
Bayer, F. (2008) Çocuk Eğitim Evleri ve Ankara Çocuk ve Gençlik Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda Kalmakta olan Ergen- lerin Ahlaki Yargı Düzeylerinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,
Cesur, S. (1997) The Relationship Between Cognitive and Moral Development, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstan- bul, Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çağdaş, A. ve Seçer Ş.Z. (2002) “Ahlak Gelişimi” Arı, Ra- mazan (Ed.) Çocuk ve Ergende Sosyal ve Ahlak Gelişimi), No- bel Yayın Dağıtım, Ankara.
Çırak, G. K. (2006) Üniversite Öğrencilerinin Ahlaki Yargı Yetenekleri ve Ahlaki Yargı Yetenekleri ile Kendini Gerçekleştirme Düzeylerinin Karşılaştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Demirhan, T. D. (2007) Yoğun Düşünme Eğitimi Programı- nın Suçlu Çocukların Ahlaki Yargılarına Etkisinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ersoy, N. M. (1997) Adalet Alanında Çalışan Bu Konuda Eğitim Görenlerin Ahlaki Gelişim Evrelerinin İncelenmesi, Ya- yınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Eynon, G., Hill, N. T. ve Stevens, K. T. (1997) “Factors That Influence the Moral Reasoning Abilities of Accountants: Implications for Universities and the Profession” Journal of Bu- siness Ethics, 16:1297-1309.
Fleming, D. M., Romanus, R. N. ve Lightner, S. M. (2009) “The Effect of Professional Context on Accounting Students’ Moral Reasoning” Issues in Accounting Education, 24(1):13-30.
Galla, D. (2006) Moral Reasoning of Finance and Accoun- ting Professionals: An Ethical and Cognitive Moral Development Examination, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Florida, Nova So- utheastern University.
Kaya, M. (1993) Bazı Kişisel Değişkenlere göre Üniversite Öğrencilerinin Ahlaki Yargıları, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Samsun, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü- sü.
Kelly, P. T. (2004) An Examination of the Moral Reasoning of Accounting Students, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Connec- ticut, University of Connecticut.
Kotar, E. (1997) Muhasebe Denetimi Mesleğinde “Ahlak” ın Yeri ve Önemi, III. Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyu- mu, Muhasebe Denetimi Mesleğinde Yetkiler, Sorumluluklar ve Meslek Ahlakı, 30 Nisan-4 Mayıs 1997, Alanya, Antalya.
Kurnaz, N. ve Gümüş, Y. (2010) “Muhasebe Bölümü Öğ- rencilerinin Muhasebe Mesleği ile İlgili Etik Dışı Davranışlara İlişkin Algı Analizi: Dumlupınar Üniversitesi Uygulamalı Bi- limler Yüksekokulu Örneği” Muhasebe ve Finansman Dergisi, 45:157-174.
Kutlu, H. A. (2008) “Muhasebe Meslek Mensupları ve Çalışanlarının Etik İkilemleri: Kars ve Erzurum İllerinde Bir Araştırma” Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63(2):143-170.
Loviscky, G. E., Trevino, L. K. ve Jacobs, R. R. (2007) “As- sessing Managers’ Ethical Decisionmaking: An Objective Mea- sure of Managerial Moral Judgment” Journal of Business Ethics, 73:263–285.
Mintz, S. M. (1995) “Virtue Ethics and Accounting Edu- cation”, Issues In Accounting Education, 10(2):247-267.
Mugan, C. Ş. ve Atay, D. Ö. (2003) “Contextual Effects on Ethical Sensivity and Penalty Judgments” Teaching Business Ethics, 7 (4):341–363.
O’Leary, C. ve Radich, R. (2001) “An Analysis of Austra- lian Final Year Accountancy Students’ Ethical Attitudes”, Teac- hing Business Ethics, 5 (3):235-249.
Ponemon, L. A. (1988) A Cognitive-Developmental Appro- ach to the Analysis of Certified Public Accountants’ Ethical Judge- ments, Yayınlanmamış Doktora Tezi, New York, Union College New York.
Rest, J. (1986) DIT Manual for the Defining Issues Test, Third Edition, Center for the Study of Ethical Development, University of Minnesota.
Selçuk, Z. (2003) Gelişim ve Öğrenme, Nobel Yayın Dağı- tım, 9. baskı, Ankara (1-232).
Selimoğlu, S. K. (1997) Muhasebede Meslek Ahlakı Yakla- şımı, III. Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu,
Muhasebe Denetimi Mesleğinde Yetkiler, Sorumluluklar ve Meslek Ahlakı, , 30 Nisan-4 Mayıs
, Alanya, Antalya.
Shaub M. K. (1994) “An Analysis of The Association of Traditional Demographic Variables with the Moral Reasoning of Auditing Students and Auditors” Journal of Accounting Edu- cation, 12(1):1-26.
Sözbilir, N. (2000) Türkiye’de Muhasebe Uygulamalarında Etiksel Boyutlar, Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayını, Afyon.
Stanga, K. G. ve Turpen, R. A. (1991) “Ethical Judge- ments on Selected Accounting Issues: An EmpiricalStudy” Jo- urnal of Business Ethics, 10(10):739-747.
Thorne, L. (2000) “The Development of Two Measures to Assess Accountants Prescriptive and Deliberative Moral Reaso- ning”, Behavioral Research in Accounting, 12:139-169.
Tükenmez, N. M. ve Kutay, N. (2005) “Muhasebe Mes- lek Mensubunun Karar Alma Sürecinde MeslekAhlakının Yeri: Çok Boyutlu Analiz-İzmir Örneği” Muhasebe ve Finansman Dergisi, 25:155-164.
Türk, Z. (2004) Muhasebe Meslek Ahlakı, Nobel Litabevi, Adana.
Woodbine, G. F. (2002) Moral Choice in an Agency Frame- work and Related Motivational Typologies as Impacted by Personal and Contextual Factors for Financial Institutions in China, Ya- yınlanmamış Doktora Tezi, Perth, Australia,Curtin University of Technology.
Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2007) SPSS Uygulamalı Bi- limsel Araştırma Yöntemleri, Detay Yayıncılık, Ankara.
Yüksel, A. (2001) “Muhasebe ve Etik”, XX. Türkiye Muha- sebe Eğitimi Sempozyumu, Muhasebe Eğitiminde Yeni Ufuk- lar, 23-27 Mayıs 2001, Tekirova, Antalya: 235-243.