MUHAMMED-İ HİCAZÎ’NİN HAYATI, EDEBÎ KİŞİLİĞİ VE “İKİ DİLENCİ”  ADLI HİKÂYESİ

Muhammed-i Hicazî, (1279-1352 hş./1900-1974) çağdaş İran edebiyatının tanınmış roman ve hikâye yazarlarından birisidir. Aristokrat bir aileye mensup olan Hicazî, aynı zamanda senarist, tercüman, politikacı ve gazetecidir. Hicazî, İran’da Batılı roman tarzını başlatanlardan birisidir. İngilizce ve Fransızcayı iyi düzeyde bilen yazarın Fransızca birkaç hikâye ve makalesi de vardır. “Humâ” (1307 hş./1926), “Perîçehr” (1309 hş./1928) ve “Zîbâ” (1309 hş./1930) adlı romantik romanlar yazmıştır. Romantik tarzda yazdığı “Âyîne” (1312 hş./1933) adlı mecmuasında, doksan dört kısa hikâye bulunmaktadır. Onun hikâyeleri ve romanları, genel olarak zamanın sosyal bozukluğunu ve seçkin kadınların nazarında aşkı tanıtmaktadır. Kadınların ruhsal hayatlarındaki meselelere başka bir türlü tutkun olup onları tahlil eden İran’ın üst sınıf, ünlü roman yazarlarından birisi olan Hicazî’nin en güzel eseri “Zîbâ” olarak bilinmektedir. O, İranlı edebiyatçılar ve yazarlar arasında Sa’dî’-yi Şîrâzî’ye oldukça ilgi duymuştur. Bu makalede Muhammed-i Hicazî’nin hayatı, edebi kişiliği, eserleri hakkında kısaca bilgi verildikten sonra yazarın eleştirel tarzda kaleme aldığı “İki Dilenci” adlı kısa hikâyesinin tercümesine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Çağdaş İran Edebiyatı, Muhammed-i Hicazî, Kısa Hikâye

Mohammad Hejazi’s Life, Literary Personality and His Story Named “Two Beggars”

Mohammad Hejazi (1279-1352 hş./1900-1974) is one of the most known novelist and story writers of modern Iran literature. Hejazi, who has an aristocrat family, is also a screenwriter, translator, politician and journalist. Hejazi is one of the people in Iran that starts Western novel style. The author, who knows English and French very well, has a couple of stories and articles in French. He wrote romantic novels named “Humâ” (1307 hş./1926), “Perîçehr” (1309 hş./1928) and “Zîbâ” (1309 hş./1930). In his romantic styled journal named “Âyîne” (1312 hş./1933), there is ninety four short stories. His stories and novels generally introduces that period’s social defect and love in the sight of distinguished women. Hejazi’s, who is one of the most popular writers of Iran and part of its upper class and addicted to problems in women’s lives and analyzes them, most beautiful work is known as “Zîbâ”. He was showed interest to “Shadi Shirazi” between Iranian literary people and writers. In this article, Mohammad Hejazi’s life, literary personality and a brief information about his works have given and after that the translation of his short story named “Two Beggars” which is written in critical style.

Keywords:

Modern Iran Literature Mohammad Hejazi, Short Story, Two Beggars,

PDF

___

Âbâzerî, Yûsuf; Teslîmî-yi Tehrânî, Rızâ. (1391 hş).
Sûretbendi-yi Meydân-i Tevellûd-i Edebî-yi Îrân (Mutâle-i Murid-î Muhammed-i Hicazî ve Sâdık Hidâyet), Câmeşınâsi-yi Huner u Edebiyyât, Sâl-i Çehârom, Şomâre-yi Evvel, Bahâr u Tâbestân, s. 5-29 .
Âjend, Ya’kûb. (1363 hş). Edebiyyât-i Novîn Îrân (Ez İnkılâb-i Meşrutiyye tâ İnkılâb-i İslâmî), Tahran: İntişârât-i Emîr Kebîr.
Âlîâbâdî, Nâhîd-i Çegînî. ( Mihr 1386 hş). Lehn u Fezâsâzî der Român-i “Zîbâ” Nivişte-i Muhammed-i Hicazî, Edebiyyât-i Dâstânî, Şomâre-i 111.
Destgayb, Abdulâlî. (1391 hş). Ez Derîçe-i Nakd (Mecmue’i Mâkâlât), Defter-i Evvel, Tahran: Hâne-i Ketâb.
Enverî, Hasan. (1389 hş). Ferheng-i Rûz-i Sohen, Çâp-i Çehârom, Tahran: İnteşârât-i Sohen.
Hicazî, Muhammed. (1352 hş). Âyîne, Cild-i Evvel u Dovvom, Çâp-i Nûzdehom, Tahran: Çâphâne-i Ofset-i Gulşen.
Kanar, Mehmet. (1999). Çağdaş İran Öyküleri (Seçkiler), İstanbul: Kaktüs Yayınları.
Kına, Nurgül. (2016). Sâdık Çûbek, Naturalizmin Öykülerine Yansıması ve “Kafes” Adlı Sembolik Hikâyenin Türkçe Çevirisi, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:2, Sayı:2, s. 207-240.
Mu’în, Muhammed. ( 1371 hş). Ferheng-i Fârsî, I-VI, Çâp-i Heştom, Tahran: İntîşârât-i Emîr Kebîr.
Nejâd, Kâsım Hâşemî. (1393 hş). Bûte ber Bûte (Âsâr-ı Muâsırân der Bûte-yi Nakd), Çâp-i Dovvom, Tahran: İntişârât-i Herâs.
Sadîkî, Cemâl Mîr. ( 1382 hş). Edebiyyât-i Dâstânî (Kısse, Româns, Dâstân-ı Kûtâh, Român), Çâp-i Çehârom, Tahran: Çâphâne-i Behmen.
Sepânlû, Muhammed Âlî. (1387 hş). Nevîsendegân-i Pişrovân-i Îrân, Çâp-i Hefdom, Tahran: İntişârât-i Negâh.
Şemîsâ, Sîrûs. (1390 hş). Mektebhâ-yi Edebî, Tahran: Neşr-i Gatre.
Teslîmî, Âlî. (1393 hş). Gozârehâ-yi der Edebiyyât-i Muâsır-i Îrân (Dâstân): Pîşâmodern, Modern, Pesâmodern, Çâp-i Dovvom, Tahran: Neşr-i Ahterân.
Yâhakkî, Muhammed Ca’fer. (1388 hş). Cûybâr-i Lehzehâ (Edebiyyât-i Muâsır-i Farsî Nezm u Nesr), Çâp-i Yâzdehom. Tahran: Câmî.
Yâhakkî, Muhammed Ca’fer. (1376 hş). Çûn Sebû-yi Teşne (Edebiyyât-i Muâsır-i Farsî), Çâp-i Çehârom, Tahran: Câmî.
Yıldırım, Nimet. (2011). Mutûn-i Mu’âsir-i Fârsî, Erzurum.