HUME & KANT: NEDENSELLİK-ÖZGÜRLÜK İKİLEMİNDE İNSANIN ÖZGÜRLÜĞÜ

Hume’un özgürlük problemine yaklaşımına nedensellik problemine yönelik açıklamalarının temel teşkil ettiğini söylemek gerekir. Nedensellik konusunda çağının probleme bakışından oldukça farklı bir yaklaşım sergileyen Hume için Kant’ın ‘beni dogmatik uykumdan uyandıran filozof’ ifadesi, ele alacağımız nedensellik ve özgürlük ikilemindeki insan problemini ortaya koymak bakımından önemlidir. Her iki filozofun felsefelerinde de insanın bilme yetisi ve özgürlüğü arasında sıkı bir ilişki söz konusudur. Bu bağlamda makalede insanın bilmesi ekseninde her iki filozofun özgürlük ve nedensellik problemlerine yaklaşımı öz bir biçimde serimlenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Özgürlük, Nedensellik, Ahlak, Bilgi, Deneyim, Akıl

-

It should be expressed that Hume’s explanations directed towards causality problem are the basis of his approach to freedom problem. For Hume, who shows quite a different approach about the concept of causality rather than what his contemporaries did, Kant’s expression ‘the philosopher who woke me up from my dogmatic sleep’ is highly significant in terms of putting forward the human problem between causality and freedom dichotomy that we are going to handle. There is a close relationship between human being’s cognition and freedom in both philosophers’ philosophies. Within this context, in this study, both philosophers’ approach towards freedom and causality problems in the axis of human cognition is tried to be exposed briefly.

Keywords:

Freedom, Causality, Morals, Knowledge, Experience, Reason.,

PDF

___

CASSİRER, Ernst. Kant’ın Yaşamı Ve Öğretisi, (çev. Doğan Özlem), İnkılap Kitabevi, İstanbul, 1996.
HUME, David, a ‚An Enquiry Concerning Human Understanding‛, The Philosophical Works,ed.T.H. Gren and T.H.Grose,Scientia Verlag Aalen, Darmstadt, 1964, Vol.I
HUME, David, b ‚İnsan Doğası Üzerine Bir İnceleme‛, (çev. Ergün Baylan), Bilge Su Yay., Ankara, 2009, HUME, David, c‚A Treatise of Human Nature‛, The Philosophical Works, ed.T.H. Gren and T.H.Grose, Scientia Verlag Aalen, Darmstadt, 1964, Vol.I, KANT. Immanuel, a ‚Critique of Pure Reason‛, Translated By, J. M. D. Meiklejohn, The Colonial Pres, New York, 1900.
KANT. Immanuel, b‚Critique of Practical Reason‛ Translated and Edited By, Mary Gregor, Cambridge University Press, New York, 1997.
KANT. Immanuel, c Prolegomena of Any Future Metaphysics, Translated By, Lewis W. Beck, The Liberal Arts Pres, New York, 1951.
KANT. Immanuel, d ‚Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi‛, (çev. İonna Kuçuradi), Türkiye Felsefe Kurumu, Ankara 1995.
KANT. Immanuel, e ‚Arı Usun Eleştirisi‛, (çev. Aziz Yardımlı), İdea yay. İstanbul 199 M. SCHMİDT. Claudia, ‚David Hume: Reason in History‛, The Pennsylvania State Universty Press, 2003 Hume, David, İnsan Doğası Üzerine Bir İnceleme, (çev. Ergün Baylan), Bilge Su Yay., Ankara 2009.