EMÎR HÜSREV-İ DİHLEVÎ’NİN BİR GAZELİNİN İNCELENMESİ

Emîr Husrev-i Dihlevî 651/1253 yılında Delhi’de dünyaya gelmiştir. Babası Seyfeddin Mahmud, Moğol istilasında Belh’ten Hindistan’a göç etmiş ve Delhi’ye yerleşmiştir. Babası öldükten sonra Emîr Hüsrev ile dedesi ilgilenmiştir. Emîr Hüsrev dedesinin huzurunda düzenlenen ilmi ve edebi sohbetlere katılmış; bu sohbetler sayesinde edebiyata ve musikiye karşı ilgi duymuş ve genç yaşında şairlikte büyük yol kat etmiştir. Emîr Hüsrev yaşamı boyunca nazım ve nesir çok sayıda eser kaleme almış ve hayatta iken bunları derleyip düzenleme imkânı bulabilmiştir. Bunlar arasında farklı yaşam evrelerinde yazdığı şiirlerini içeren beş adet divanı ilk sırada yer almaktadır. Beş divanı yanında Nizâmî’nin mesnevilerinden etkilenerek yazdığı beş mesnevisi ve tarihi konuları anlatan beş tane daha mesnevisi bulunmaktadır. Nesir olarak da üç tane eseri vardır. Söz konusu çalışmada Emîr Hüsrev’in bir gazeli incelenmiştir. Bahar temasının işlendiği gazel Farsçadan Türkçeye çevrilmiş, şiirde geçen belli başlı edebi sanatlara değinilmiş;  bazı kelime ve tamlamalara dair gerekli açıklamalar yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler:

Emîr Hüsrev, Gazel, Bahar

___

  • 1 Browne, Edward Granville. (1953). A Literary History of Persia I-IV. Cambridge: Cambridge University Press.
  • 2 Çakan, İsmail. Lütfi ve Solmaz, N. Mehmet (2008). Kur’ân-ı Kerîm’e Göre Peygamberler ve Tevhîd Mücâdelesi. İstanbul: Ensar Neşriyat.
  • 3 Değirmençay, Veyis. (2014). Fünûn-i Belâgat ve Sınâât-ı Edebî. Ankara: Aktif Yayınevi.
  • 4 Devletşâh-i Semerkandî. (1382 hş). Tezkiretu’ş-şuarâ. Edward Browne (Tsh.). Tahran: İntişârât-i Esâtîr.
  • 5 Enverî, Hasan. (1383 hş). Ferheng-i Kinâyât-i Sohen. Tahran.
  • 6 Emîr Hüsrev-i Dihlevî. (1387 hş). Dîvân-ı Emîr Hüsrev-i Dihlevî. İkbâl-i Selahaddin (Tsh.). Tahran: İntişârât-i Nigâh.
  • 7 Gerâmî, Behrâm. (1389 hş). Gul u Giyâh Der Hezâr Sâl-i Şi‘r-i Fârsî, Tahran.
  • 8 Harman, Ömer Faruk (2010). “Süleyman”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt: 38, s. 56-60. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
  • 9 Kurtuluş, Rıza. (1995). “Emîr Hüsrev-i Dihlevî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt: 11, s. 135-137. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
  • 10 Meânî, Ahmed Gülçîn. (1340 hş). Tezkire-i Meyhâne. Tahran: Hâc.