DÎVÂNU LUGÂTİ'T-TÜRK’TE TOPAÇ OYUNCAĞINA DAİR BİR İFADE: “ĶIRMA TOPIĶ”

Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 1970
Yayıncı: Atatürk Üniversitesi

XI. yüzyılda yazılan, Türkçenin öğrenilmesinin gerekliliğini okuyucuya anlatan ve dil bahsinin ihtiva ettiği tüm kıymetleri içeren bir çalışma olan Dīvānu Lugāti't-Türk üzerine yapılan çalışmalar incelendiğinde adını kullanıldığı malzemeden alan topaç için verilen topıķ sözcüğü eksik kalmakta olup bu oyunun anlamının tam karşılanabilmesi için ifadenin ķırma topıķ biçiminde verilmesi gerekmektedir. Topacın; biçimi, dış görünüşü, imâl edilme yöntemi vb. özellikleri hakkında bilgi veren ķırma kelimesiyle yuvarlaklığı, küreselliğini bildiren topıķ kelimesinin bir arada kullanılmasıyla oluşan ķırma topıķ ifadesiyle “topaç” bütünlüğüne kavuşmaktadır. Ķırma ve topıķ sözcükleri birlikte kullanıldığında “topaç”ı karşıladığını savunduğumuz bu çalışmamızda; bu sözcükler tek tek ele alınmış, yapılan açıklamalar birbirinden farklı çalışmalarla desteklenmiş, kelimelerin daha iyi analiz edilebilmesi maksadıyla etimolojilerine de değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

kırma topık, topaç, söz varlığı

PDF

___

Akbulut, D. (2009). Günümüzde Geleneksel Oyuncaklar. Milli Folklor, 21 (84): 182- 191.
Arat, R. R. (1991). Kutadgu Bilig I, Metin, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları (AKDTYK. TDK Yay. 458).
Aydın, E. (2015). Yenisey Yazıtları. Konya: Kömen Yayınları.
Atalay, B. (1985-1986). Divanü Lûgat-it-Türk Tercümesi I-IV. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları (AKDTYK. TDK Yay. 521-524.).
Banguoğlu, T. (2015). Türkçenin Grameri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları (AKDTYK. TDK Yay. 528.)
Bener, S. S. (2008). Eski Yunan ve Roma’da Oyun ve Oyuncaklar. Yayımlanmamış
Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Clauson, S. G. (1972). An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish. Oxford at the Clarendon Press.