Yıldız Lejyonları’nın Dis(Ü)topik Kurgusunda Anaerkillik-Ataerkillik İkiliği

Ütopya ve distopya geleceğe dönük olsa da temelde içinde bulunulan toplumsal sorunları gözler önüne seren iki türdür. Her ikisi de şimdinin eleştirisini yapar. Ütopya bunu daha iyi bir gelecek toplumu nasıl olur düşüncesinden hareketle kurgular. Distopya mevcut durumun kötüleşmesi hâlinde toplumu bekleyen tehlikeler konusunda uyarır. Feminist hareketlerin ortaya çıkışı ile beraber feminist perspektiften bakılan ütopyalar cinsiyet eşitsizliğinin olmadığı alternatif toplumlar yaratırken distopyalar kadınların ataerkil bir düzen tarafından tamamıyla tahakküm altına alındığı ve sınırlandırıldığı bir toplumu tasvir eder. Kameron Hurley Yıldız Lejyonları’nda alternatif bir alan açarak sadece kadınlardan oluşan farklı bir toplumsal düzen yaratır. Eşitlik, kardeşlik, yardımlaşma gibi unsurlar esere ütopik bir vizyon kazandırırken savaş, şiddet, mücadele ve hâkimiyet kurma gibi ayrıştırıcı unsurlar eseri distopyaya dönüştürür. Eserin bu özelliği karşılaştırmalı yöntemle incelenmesini mümkün hâle getirmiştir. Karşılaştırmalı bakış açısıyla eserdeki ütopik söylemler anaerki, yaratıcılık ve yaşamla ilişkilendirilirken distopik söylemler ataerki, yıkıcılık ve ölümle bağlantılıdır. Kadınlara rahimleri olduğu için iktidar ve güç veren şey aynı zamanda onları kadın karakterlerde gizil hâlde bulunan ataerkil bir ideolojinin kölesi hâline getirmiştir. Yazar rahmin işlevini bozarak anaerkil mitlerin parodisini yapmıştır. Böylelikle kadın bedeninin fallus merkezli temsillerinin muadili olduğunu göstermiştir. Anaerkil bir düzenin iktidara geldiğinde neler olacağına dair olumsuz izdüşümü olsa da anaerkil düzeni birlikte oluşturan eril ve dişil güçler olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

feminist ütopya, feminist distopya, anaerkil düzen, simbiyotik form.

PDF

___

Baccolini, R. (2004). “The Persistence of Hope in Dystopian Science Fiction”, Modern Language Association 119.3, s. 518-521.
Baccolini, R. (2006). “Dystopia Matters: On the Use of Dystopia and Utopia”, Spaces of Utopia: An Electronic Journal, s.1-4.
Calvin, R. (2012). "Feminist Science Fiction", A Virtual Introduction to Science Fiction, ed. Schmeink, L., s. 1-14.
Campbell, J. (2013). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, İstanbul: Kabalcı Yayınları.
Chodorow, N. (1978). The Reproduction of Mothering: Psychoanalysis and the Sociology of Gender, University of California Press.
Christ, C. (2016). “A New Definition of Patriarchy: Control of Women’s Sexuality, Private Property, and War”, Feminist Theology, 24(3), s. 214–225.
Claeys, G. (2018). Ütopya Edebiyatı. çev. Demirsü, Z., İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
Donawerth, J. (1990). “Utopian Science: Contemporary Feminist Science Theory and Science Fiction by Women”, The Johns Hopkins University Press NWSA Journal, 2 (4), s. 535-557.
Genegel, S. (2014). “Girl on Fire The Role of Female Protagonists and the Romance Genre in Young Adult Dystopian Fiction”, Leiden University, s. 1-70.
Gibson, J. D.; Whyte, K. P. (2021). “Science Fiction Futures and (Re)visions of the Anthropocene. The Oxford Handbook of Philosophy of Technology”, ed. Vallor S., DOI: 10.1093/oxfordhb/9780190851187.013.2
Hughes Patrick, M. M. (2017). Creator/Destroyer: The Function of the Heroine in Post-Apocalyptic Feminist Speculative Fiction, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Graduate Faculty of the University of Louisiana at Lafayette.
Hurley, K. (2017). Yıldız Lejyonları. İstanbul: Eksik Parça Yayınları.
Indick, W. (2007). Senaryo Yazarlığı İçin Psikoloji, çev. Taştan, Y.- Yılmaz, E., İstanbul: +1 Yayınları.
Kumar, K. (2005). Ütopyacılık, çev. Somel, A., İstanbul: İmge Kitabevi Yayınları.
LaPerriére, M. (1994). The Evolution of Mothering: Images & Impact of The Mother-Figure in Feminist Utopian Science-Fiction, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Faculty of Graduate Studies McGiII University: Montreal.
Little, J. (2007). Feminist Philosophy and Science Fiction: Utopias and Dystopias. Amherst, New York: Prometheus Books.
Larsson, N. (2015). “Superkids and Feminism in The Hunger Games and Winter’s Bone”, School of Language and Literature/English, s. 1-35.
Lofquist, I. (2015). Hold Him in Your Arms: Deconstruction of Gender Roles in the Post- Apocalyptic Novel The Road, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, University of North Carolina: Abd.
Mohr, M. D. (2005). Worlds Apart: Dualism and Transgression in Contemporary Female Dystopias. Abd: McFarland Company.
Öğüt, H. (2007). "Kadınlardan Feminist Ütopyalar". Varlık Dergisi, Mart, s.73-78.
Özdemir, S. D. (2015). “Kahramanın Sembolik Yolculuğu Bağlamında Ferhat ile Şirin Hikâyesi Üzerine Bir İnceleme”, International Journal of Eurasia Social Sciences, 6 (20), s. 242-253.
Patai, D. (1983). “Beyond Defensiveness: Feminist Research Strategies”, Women and Utopia: Critical Interpretations. ed. Bar, M.- Smith, N., Lanham, MD: University Press of America, s. 148-169.
Showalter, E. (2011).The Feminist Novelists (From A Literature Of Their Own: British Novelists From Bronteto Lessing), Women’s Writing. Princeton University Press.
Tatar, S. (2015). Feminist Distopyalarda Mekân ve Zaman, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: İzmir. Woloshyn, V.;, Nancy, T.; Lane, L. (2013). “Discourses of Masculinity and Femininity in The Hunger Games: "Scarred," "Bloody," and "Stunning”, International Journal of Social Science Studies, Redfame Publishing, s. 150-160.
Yarım, E. (2017). Feminist Distopya Örnekleri Olarak Katharine Burdekin’in Swastika Geceleri Ve Zoe Fairbairns’in Kadınlar Kulesi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Erzurum. Yücel, V. (2014). Kahramanın Yolculuğu: Mitik Erkeklik ve Suç Draması, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.