"Beyaz Mantolu Adam" Öyküsünde Ötekileştirmenin Görünümleri

Oğuz Atay, eserlerini içinde bulunduğu topluma yabancılaşan, “tutunamayan” karakterler çerçevesinde şekillendirir. Korkuyu Beklerken adlı öykü kitabında yer alan “Beyaz Mantolu Adam” öyküsü ait olduğu toplumdan uzak, sahip olduğu veya olmadığı nitelikler sebebiyle toplum içerisinde “öteki” olarak var ola(maya)n bir birey etrafında gelişir. Kalabalık içinde konumlandırılan öykü kişisi, ayrıksı duruşu ve iletişimsizliğiyle içinde bulunduğu kalabalıktan kopuk gözükür. Öykü, kalabalık ve öykü kişisi arasındaki gerilimi aktararak toplum-birey çatışmasını merkeze alır. Kalabalığın kişiyi nitelemeye ve bir kimlik içerisine sokmaya çalıştığı görülür. Ancak belli bir sınıfa, kategoriye, kimliğe dâhil edilemediğinde kalabalığın kişiye karşı acımasızlaştığı, onu insan dışı muameleye maruz bıraktığı görülür. Kalabalığın bu tavrının öykünün sonuna doğru şiddetlenerek kişiyi günah keçisi hâline getirmeye kadar vardığı gözlenir. Denebilir ki ötekileştirme gitgide artan bir şiddette görülmektedir. Bu çalışmada sosyolojik bir kavram olarak ötekileştirmenin öyküde nasıl yer aldığı irdelenmiş, ötekileştirmenin öykü içerisindeki görünümleri ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Oğuz Atay, “Beyaz Mantolu Adam”, ötekileştirme, sosyoloji

Appearances of Othering in The Story of “The Man in a White Coat”

Oğuz Atay, build his works in context of stranger characters to the society they live in. The story “The Man in a White Coat” in the story book Waiting For Fear develops around an individual who is distant from the society to which he belongs, who exists as the “other” in the society due to the qualities he has or has not have. The subject, who is in a community, seems disconnected from the society because he can not communicate and exhibits an eccentric stance. The story centers conflict of society and individual by narrating tension between community and the subject. It is seen that the community tries to characterise and put the subject into some identities. However when the subject can not be included any social class, category and identify, it is seen that the community commence to be cruel and treats him unhuman. This behavior of the community become violent and they see the subject as a scape goat. It can be said that there is an increasing severity of othering violent. In this study, how othering takes place in the story as a sociological concept has examined and the appearances of othering in the story has revealed.

Keywords:

Oğuz Atay, “Beyaz Mantolu Adam”, othering, sociology,

PDF

___

Akatlı, F. (2018). “Öykücü Oğuz Atay”, Oğuz Atay İçin Bir Sempozyum, haz. İnci, H.-Türker, E. İstanbul: İletişim Yayınları.
Atay, O. (2016). Korkuyu Beklerken, İstanbul: İletişim Yayınları.
Bauman, Z. (2018). Sosyolojik Düşünmek, çev. Yılmaz, A., İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Campbell, C. (2020). Günah Keçisi Başkalarını Suçlamanın Tarihi, çev. Kastamonulu, G., İstanbul: İthaki Yayınları.
Ecevit, Y. (2017). “Ben Buradayım..” Oğuz Atay’ın Biyografik ve Kurmaca Dünyası, İstanbul: İletişim Yayınları.
Gasset, O. (2019). İnsan ve Herkes, çev. Işık, G., İstanbul: Metis Yayınları.
Girard, R. (2005). Günah Keçisi, çev. Ergüden, I., İstanbul: Kanat Kitap.
Kaplan, Y. İ. (2019). Oğuz Atay’ın Eserlerinde Mesiyanik Umutlar: Tutunamayanlar ve “Beyaz Mantolu Adam’da İsa Peygamberin Temsilleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Noyan, S. (2022). Modern Türk Şiirinde Ötekileştirme, Ankara: Hece Yayınları.
Schnapper, D. (2005). Sosyoloji Düşüncesinin Özünde Öteki ile İlişki, çev. Sönmezay A., İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Tosun, N. (2018). “Yabancılaşma, Aydın Eleştirisi ve İroni: Oğuz Atay Öyküleri”, “Korkuyu Beklerken” Gelenler, der. Tezgör, H., İstanbul: İletişim Yayınları.
Uyan Semerci, P.; Erdoğan, E.; Sandal Önal, E. (2017). “Biz”liğin Aynasından Yansıyanlar, İstanbul: İstanbul Bilgi Yayınları.
Yağcıoğlu, H. (2018). “Modern Bir Mesih: ‘Beyaz Mantolu Adam’”, “Korkuyu Beklerken” Gelenler, der. Tezgör, H., İstanbul: İletişim Yayınları.
Yaşat, D. (2018). “Oğuz Atay’ın Öykülerinde ‘Susku’ İzleği”, “Korkuyu Beklerken” Gelenler, der. Tezgör, H., İstanbul: İletişim Yayınları.