SİYAH AMBALAJLI ÇOCUK VE GENÇLİK KİTAPLARI: TÜRKİYE'DE ÇOCUK EDEBİYATI VE SANSÜR

Her geçen gün artan sayıda yayımlanan çocukkitapları, çocuk kitaplarına verilen önemingeçmişte olduğundan daha güçlü olduğunugöstermektedir. Çocuk edebiyatı, bir çocuğuneğitiminde aile ve okullar kadar kritik bir roloynar. Çocuklara kitaplar aracılığıyla sunulanaçık ve örtük mesajlar, onların dünya görüşünüşekillendirmesine yardımcı olur. Kitaplarınçocukları etkileme gücü, çocuk kitaplarındasansür uygulanmasının nedenlerinden biridir.Yakın geçmişte ülkemizde üçü çocuklar vegençler için yazılmış dört kitabın muzır(zararlı) ilan edilmesinin ardından "sansür"olgusu tekrar gündeme gelmiştir. Bu çalışmadasansüre uğrayan bu kitaplar tanıtılarakkısıtlama kararının alınmasına gerekçeolabilecek bölümler tespit edilmeye çalışılmışve bu bölümlerle ilgili genel değerlendirmeleryapılmıştır. Kamu yararının gözeltilmesisansür için en sık gerekçelendirme olmaktadır.Buna karşın, gerçekten durum bu mu? Sansürgerçekten bu amaca (kamu yararı) hizmetediyor mu? Soruyu sadeleştirmek gerekirsesansür çözüm müdür? Bu çalışma, çocuklarınhangi kitabı okuması veya okumamasıgerektiğine dair kararlar bir kurula veya belirlibir gruba bırakıldığında, çocukların da tıpkıkarar alıcılar gibi düşünmeye ve inanmayazorlanacağını vurgulamaktadır

CHILDREN AND YOUTH BOOKS IN BLACK PACKAGING: CENSORSHIP AND CHILDREN'S LITERATURE IN TURKEY

With dozens of new children’s books published every day, the number of children's literature products is steadily growing, which indicates that the emphasis placed on children’s books today is remarkably stronger than it was in the past. Children's literature plays just as critical a role as family and schools do in the education of a child. The explicit and implicit messages presented to a child through books help shape the child's worldview. The power of books to influence children is one of the reasons for exercising censorship on children's books. The phenomenon of "censorship” has made a comeback after four books, three of which were written for children and young people, have been recently declared obscene (harmful). In this study, these censored books were introduced and the sections that may have formed the basis for the censorship decision were discussed, followed by an overall assessment of these sections. The most frequent justification for censorship has often given as the common good. However, is it really the case? Does censorship really serve this purpose (the common good)? To simplify the question, is censorship the solution? This study highlights that when the decisions on which book children should or should not read are left to a board or a certain group, children will be forced to think and believe like those who make these decisions

PDF

___

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulundan (2019, 27 Eylül). Resmî Gazete (Sayı: 30901). https://www.resmigazete.gov.tr/ilanlar/eskiilanlar/2019/09/20190927- 4%20(7).pdf. Erişim tarihi: 01.06.2020.
Arslan, Tunca (2018). Bu kitap poşete konulacak! http://www.gercekedebiyat.com/haber-detay/bu-kitap-posetekonulacak/3116 Erişim tarihi: 14.08.2020.
Başbakanlık Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulundan (2017, 21 Aralık). Resmî Gazete (Sayı: 30277). https://www.resmigazete.gov.tr/ilanlar/eskiilanlar/2017/12/201712214.htm# %C3%A701. Erişim tarihi: 01.06.2020.
Beagley, David Edward (2008). Censorship in Children's Literature,The Looking Glass: New Perspectives on Children's Literature, 12(2).
Brami, Élisabeth (2017). Kız Çocuk Hakları Bildirgesi, çev. Burcu Uğuz, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Brami, Élisabeth (2019). Erkek Çocuk Hakları Bildirgesi, çev. Burcu Uğuz, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Butler University. (2014). Banned Books: Reasons for Banning Books,http://libguides.butler.edu/c.php?g=34189&p=217686. Erişim tarihi: 10.10.2020.
Cavallo, F., Favilli, E. (2019). Asi Kızlara Uykudan Önce Hikâyeler (50. Baskı), çev. Deniz Öztok, İstanbul: Hep Kitap.
Censorship in Children's Literature. (2019, 17 Aralık). https://www.encyclopedia.com/children/academic-and-educationaljournals/censorship-childrens-literature. Erişim Tarihi: 15.04.2020.
Cumhuriyet. (2014, 26 Haziran). Yıllar öncesinin "yasaklı" kitabı: Oğlak Dönencesi. Cumhuriyet. http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/kitap/87149/bolum/23/video.html. Erişim tarihi: 09.09.2020.
Cumhuriyet. (2018, 8 Aralık). 'Osmanlı'da Oğlancılık' Poşetten Çıktı. Cumhuriyet. http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/1163987/osmanlida-oglancilikposetten-cikti.html. Erişim tarihi: 25.10.2020.
Çalışkan, Çağrı (2019). II. Abdülhamid Döneminde Kitaplar Üzerinde Sansür Uygulamaları (1876-1909), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Denizli.
Çatalcalı Soyer, Ayşe (2009). Okul Öncesi Dönem Çocuk Hikâye Kitapları: Stereotipler ve Kimlikler, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), s. 12-27.
Demirel, Fatmagül (2007). II. Abdülhamid Döneminde Sansür, İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
Dilek, Aytaç (2017). Resimli Hikâye Kitaplarında Yer Alan Oyuncakların İncelenmesi, Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 1(1), s. 81-93.
Duman, Faruk (2016, 25 Ekim). Tarihimizde “Bitmeyen Aşk”. https://canyayinlari.com/yazidetay/10231/tarihimizde-bitmeyen-ask-/.
Erdoğan, Fatih (2017, Kasım). Çocuk Edebiyatı Denetlenmeli Mi? Çocuk Edebiyatı Muhabbeti. http://tazekitap.com/wp-content/uploads/2017/12/cocukedebiyati-muhabbeti-dergisi.pdf.
Fitzsimmons, Richard (1996). Censorship, Intellectual Freedom, Librarianship and The Democratic State. Libraries, Books, Ideology During the Second World War (1939–1945). National Library of Latvia, Riga, Latvia.
Gurbetoğlu, Ali (2007). Iı. Meşrutiyet Dönemi Çocuk Dergilerinde Ahlak Eğitimi ve Ahlaki Değerler (1908–1918), Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 4 (1), s. 81-101.
Günyüz, Melike (2020). Türkiye’de Çocuk Kitabı Yayıncılığında Devlet Politikalarının Etkisi, Sosyoloji Divanı, (15), s. 131-147.
Hannabus, Stuart, Allard, Mary (2001). Issues of Censorship, Library Review, 50(2), s. 81–89.
Hunt, Peter (1997). Censorship and Children's Literature in Britain Now, or, the Return of Abigail,Children's Literature in Education, 28(2), s. 95-103.
Kennedy, Elizabeth (2019, 3 Temmuz). Kids' Book Censorship: The Who and Why. https://www.thoughtco.com/childrens-book-censorship-overview-626315. Erişim tarihi: 01.12.2020.
Kıymaz, Mustafa Said, Nurlu Muammer (2016). Türkiye Çocuk Dergisinde Çocuk Eğitimi Amaçlı Tarihsel Metinler ve Düşünce Örgüsü, Turkish Studies, 11(3), s. 1527-1540.
Kidega. (2019). Yasaklanan 10 Kitap ve Yasaklanma Gerekçeleri. https://kidega.com/blog/yasaklanan-10-kitap-ve-yasaklanma-gerekceleri. Erişim tarihi: 01.07.2020.
Kuşdemir, Yasemin, Bulut, Pınar (2019). Türkçeden Özbekçeye Çevrilen Çocuk Kitaplarının Çocuğa Görelik İlkesi Açısından İncelenmesi, Social Sciences, 14(2), s. 131-150.
Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu İşbaşında. (2019, 1 Ekim). Türkiye Yayıncılar Birliği Basın Bülteni. https://turkyaybir.org.tr/kucukleri-muzirnesriyattan-koruma-kurulu-isbasinda/#.Xf31e5MzbIV. Erişim tarihi: 15.08.2020.
Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kanunu. (1927, 7 Temmuz). Resmî Gazete. (Sayı: 627). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.1117.pdf. Erişim tarihi: 14.08.2020.
MacLeod, Anne Scott (1983). Censorship and Children's Literature,The Library Quarterly: Information, Community, Policy, 53(1), s. 26-38.
Marakoğlu, Alper Ozan (2008). Edebiyat Eserleri Açısından Müstehcenlik Suçu ve Bilirkişilik, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü: İstanbul.
McMahon, Regan (2019, 27 Eylül). Why Your Kid Should Read Banned Books. Washingtonpost. https://www.washingtonpost.com/lifestyle/2019/09/27/why-your-kid-shouldread-banned-books/. Erişim tarihi: 14.07.2020.
Molz, Redmond Kathleen (1990). Censorship Issues in American Libraries,Library Trends, 39(1/2), s. 18–35.
Muller, Beate (2004). Censorship and Cultural Regulation: Mapping The Territory, Censorship & Cultural Regulation in The Modern Age, ed. Beate Muller, s. 1- 31, Brill Rodopi.
Neydim, Necdet (2003). Çocuk Edebiyatı, İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi.
Oğuzkan, A. Ferhan (2001). Çocuk Edebiyatı (7. Baskı), Ankara: Anı Yayıncılık.
Oppenheim, Charles, Smith, Victoria (2004). Censorship in Libraries. Information Services & Use, 24(2004), s. 159–170.
Petley, Julian (2009). Censorship: A Beginner’s Guide. Oxford: Oneworld Publications.
Primiani, Alex (2018, 14 Kasım). Under Recent Propaganda Law, Russian Publishers Are Erasing Queer Stories From Forthcoming Titles. https://www.mhpbooks.com/under-recent-propaganda-law-russianpublishers-are-erasing-queer-stories-from-forthcoming-titles/. Erişim tarihi: 14.06.2020.
Reichman, Henry (2001). Censorship and Selection: Issues and Answers for Schools (3. Baskı), Chigago and London: American Library Association.
Robinson, Kerry H. (2013). Innocence, Knowledge and The Construction of Childhood, London: Routledge.
Schneider, Jenifer Jasinski (2016). What is Children’s Literature?, The Inside, Outside and Upside Downs of Children’s Literature: From Poets and Pop-Ups to Princesses and Porridg, Ed. Jenifer Jasinski Schneider, (9-27) içinde, The University of South Florida Library.
Sever, Sedat (2002). Çocuk Kitaplarına Yansıtılan Şiddet (Milli Eğitim Temel Yasası ve Çocuk Haklarına Dair Sözleşme Bağlamında Bir Değerlendirme), Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1-2), s. 25-37.
Sever, Sedat (2003). Çocuk ve Edebiyat, Ankara: Kök Yayıncılık.
Sever, Sedat (2013). Çocuk Edebiyatı ve Okuma Kültürü, İzmir: Tudem Yayınevi.
Stavans, Ilan, Albin, Verónica (2008). Knowledge and Censorship, New York: Palgrave Macmillan.
Sunay, Sunay (2016, Ekim). Çocuklar İçin Yasaklı Edebiyat. Remzi Kitabevi Kitap Gazetesi. http://www.remzi.com.tr/kitap-gazetesi/cocuklar-icin-yasakliedebiyat-1: Erişim tarihi: 10.07.2020.
Şirin, Mustafa Ruhi (2000). 99 Soruda Çocuk Edebiyatı, İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
Şirin, Mustafa Ruhi (2016). Edebiyat ve Çocuk Edebiyatı Edebiyatın Amacı ve İşlevi, Türk Dili Dergisi, CX (780), s. 12-31.
Tüfekçi Can, Dilek (2014). Çocuk Edebiyatı: Kuramsal Yaklaşım, Konya: Eğitim Yayınevi.
Türk Dil Kurumu. (2019). Güncel Türkçe Sözlük, https://sozluk.gov.tr/?kelime=. Erişim tarihi: 17.07.2020.
Winch, Chris (1993). Should Children’s Books Be Cencored? Westminster Studies in Education, 16(1), s. 41-51.
Wright, Darrell Lee (2013). A Brief Look at the History of Censorship,https://archive.org/details/ABriefLookAtTheHistoryOfCensorshi p. Erişim tarihi: 14.08.2020.