KLASİK TÜRK EDEBİYATI’NDA ŞAHİN GİRAY ÜSLUBU

KLASİK TÜRK EDEBİYATI’NDA ŞAHİN GİRAY ÜSLUBU                                                                        ÖZET                                                                        Edebî metinlerde; dil, ifade ve üslup birbiriyle yakından ilintili terimler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bir metnin edebî dilinin özelliklerini bilmek aynı zamanda onun üslup özelliklerini de tespit etmemize yardımcı olur. Bununla birlikte şairlerin seçtiği kelimelerin kendi muhayyilelerinde nasıl şekillendiğini tespit etmek oldukça güçtür. Klasik şiirimizde şairler kendi üsluplarını oluştururken zaman zaman şiirlerine “müdevver”, “müşeccer” gibi görselliği de katmışlar ve kendilerine has bir üslup oluşturma temayülü içerisine girmişlerdir. Klasik Türk şiirinde Nedîmâne tarz ya da Levendâne tarz şiirler kaleme alındığı gibi “Şahin Giray Üslubu” olarak adlandırılan ve bu üslubu hususiyle şekilsel olarak taklid etmek suretiyle oluşturulan şiirlerin yazıldığı da görülmektedir. Bu çalışmada “Şahin Giray Üslubu”nun nasıl oluştuğu ve klasik edebiyatımızda hangi şairlerin bu üslubu benimsediği örnekleri ile birlikte ele alınmıştır.   Anahtar Sözcükler: Üslup, tarz, biçem, Şahin Giray Üslubu, dîvân şiiri, Klasik Türk Edebiyatı.   ŞAHİN GİRAY STYLE IN CLASSICAL TURKISH LITERATURE                                                                        ABSTRACT             In literary texts; language, expression and style appear as closely related terms. Knowing the features of the literary language of a text also helps us to determine the features of the style. Nevertheless, it is very difficult to determine how the words chosen by the poets are shaped in their imagination. In our classical poetry, the poets occasionally added visuality as well as "müdevver," "müşeccer" in their poetry while establishing their styles and had the inclination to create an idiosyncratic form of style. In classical Turkish poetry, it is seen that the poems named as "Şahin Giray Style," which were written in Nedîmâne or Levendâne style and formed by imitating this style formally in particular, were written as well. In this study, how the "Şahin Giray Style" was formed and which poets adopted this style in our classical literature are discussed along with examples.   Keywords: Style, form, ŞahinGiray Style, Ottoman Poetry, Classical Turkish Literature.  

___

  • KAYNAKÇAArslan, Mustafa Uğurlu (2018), Diyarbekirli Kâmî ve Dîvânı, DBY Yayınları, İstanbul.
  • Babacan, İsrafil (2012), Klasik Türk Şiirinin Son Baharı Sebk-i Hindi, Ankara.
  • Çavuşoğlu, Ali (2010), Kırım Hanı Şahin Giray (Ö. 1787) Ve “Gazel-İ Müdevver”i, Turan Stratejik Araştırmaları Merkezi Dergisi, C.II, S.8, Sonbahar.Emecen, Feridun (2010) Şahin Giray, DİA, C.XXXVIII, İstanbul.
  • Elmalı, Naci (2015), Ketencizâde Ahmed Rüşdi Efendi, Atatürk Üniversitesi Yayınları, Erzurum.
  • İsmail Beliğ (1985), Nuhbetü’l-âsâr li-Zübdeti’l-eş’âr, Hazırlayan: Abdulkerim Abdulkadiroğlu, Gazi Üniversitesi Yayınları, Ankara.Kurnaz, Cemal - Çeltik, Halil (2000), Osmanlı Dönemi Kırım Edebiyatı, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
  • Mermer, Ahmet (2006), Türkî-i Basît ve Aydınlı Visâlî’nin Şiirleri, Akçağ Yayınları, Ankara.
  • Mehmet Süreyya (1996), Sicill-i Osmânî, Sebil Yayınları, C. III, İstanbul.
  • Öztürk, Sevgi (2012) Kırımlı Rahmi Ve Divanı, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Haziran C. XIV, S.1, s. 237-268.
  • Şemsettin Sâmi (1996), Kâmûsü’l-A‘lâm C. IV, s.1740, Kaşgar Neşriyat. Ankara.
  • Şenödeyici, Özer (2009), Osmanlının Görsel Şiirleri III, Trajedi’nin Gölgesinde Hüner Gösterisi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, The Journal of International Social Research, Volume 2/6 Winter 2009, s. 586-592.
  • Tökel, Dursun Ali (2000), Deneysel Edebiyat Yönüyle Dîvân Şiiri, Hece Yayınları, Ankara.