EDİP CANSEVER’İN ŞİİRLERİNDE BÖCEK METAFORU

İnsanın temel sorunları arasında yalnızlık, yabancılaşma ve varoluşunu gerçekleştirememe gelir. Bu durum sadece psikolojinin değil, felsefenin de önemli bir ilgi alanına girer. Özellikle Heidegger, Nietzsche, Sartre, Jaspers gibi düşünürler, kişinin varoluşuna dair önemli bulgular ortaya çıkarırlar. Varoluşunu gerçekleştiremeyen kişi depresyona sürüklenir. Kimlik bunalımı ile karşı karşıya kalan kişi, hiçleşmeye doğru gider. İçe kapanan, çevresinde olup bitenlere ilgisiz kalan, bir noktadan sonra otomatlaşan insan, benlik parçalanması, kimlik sorunsalı yaşayabilir. İç ve dış dünyayla problemler yaşayan kişi, hiçliğe doğru gider ve kendisini bir böcek olarak görmeye başlar. Özellikle modernizmin etkisiyle de yalnızlaşan ve yabancılaşan kişi, kendisini anlamsız bulabilir, nihilist bir yapıya bürünebilir, hatta bilinçaltında veya bilincinde değişime/dönüşüme uğrayabilir. İnsan, karşılaştığı olay, durum ve varlıkları anlamlandırmada bazen farklı anlatım biçimlerini tercih eder. Bunlardan biri de metafor kullanmadır. Metaforik anlatımda kişi, varlık veya kavramları başka varlık veya kavramlarla ifade eder. Edip Cansever, şiirlerinde metaforik anlatıma geniş yer verir. Cansever, birçok şiirinde bireyin “çürümüşlük”, “atılmışlık”, “hiçlik” ve “yalnızlık” taraflarına yer verir. Onun şiir karakterleri iletişimsizlik, yalnızlık ve mutsuzluk içerisinde kıvranan depresif kişiler olup yer yer nihilist bir yapı gösterirler. Cansever, bireyin iç dünyasındaki çatışmalarını, kimlik çatışmalarını, onun acı ve sıkıntı üreten ruhsal durumu üzerinde yoğunlaşır. Onun şiir karakterleri genel olarak iletişimsizlik, yalnızlık ve mutsuzluk içerisinde kıvranan depresif kişiler olup yer yer nihilist bir yapı gösterirler. Bazı karakterler ruhi anlamda dönüşüm göstererek kendilerini böceğe benzetirler. Bu çalışmada amaç, Edip Cansever’in şiirlerindeki hiçleşme ve böcekleşme meselesini metaforik bağlamda ele almaktır.

THE METAPHOR OF “INSECT” INEDİP CANSEVER’S POEMS

Among the basic problems of human beings are loneliness, alienation and inability to realize its existence. This situation is not only of psychology, but also of philosophy. In particular, thinkers like Heidegger, Nietzsche, Sartre, Jaspers reveal important findings about one's existence. The person who cannot realize his existence is dragged into depression. Faced with the identity crisis, the person goes towards the annihilation. The person who closes, closes, is irrelevant to what is going on around him, automates after a point, he can experience the fragmentation of identity, the problem of identity. The person, who has problems with the inner and outer world, goes towards nothing and starts to see himself as an insect. Especially the person who is alienated by the influence of modernism, can find himself meaningless, take a nihilistic structure, and may even undergo a change / transformation in his subconscious or consciousness. Man sometimes prefers different narrative forms to make sense of the events, situations and entities he encounters. One of them is using metaphor. Expresses person, entity or concepts in metaphorical expression with other entities or concepts. Edip Cansever gives a great place to metaphorical narration in his poems. In his many poems, Cansever refers to the individual's “rottenness”, “thrownness”, “nothingness” and “loneliness inde. His poetic characters are depressive in communication, loneliness and unhappiness, and they occasionally show a nihilistic structure. Cansever focuses on the individual's inner world conflicts, identity conflicts, her mental state producing suffering and distress. His poetry characters are depressive in general, lack of communication, loneliness and unhappiness and occasionally show a nihilistic structure. Some characters have transformed themselves into a spirit, transforming themselves into beetles. The aim of this study is to discuss the issue of the process of insemination and insects in the poems of Edip Cansever in a metaphoric context

PDF

___

Arık, Şahmurat (2013), Dönüşüm ve Geçmiş Zaman Elbiseleri Üzerine Bir Mukayese Denemesi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 6 Sayı: 27, Yaz 2013.
Arslan, Fatih (2008), Metaforik Tercihler Bakımından Akif’i Okuyabilmek, I.Uluslararası Mehmet Akif Sempozyumu, 259-264, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
Aşar, Haluk (2014), Heidegger ve Sartre Felsefesinde “Kaygı” ve “Bulantı” Kavramlarının Analizi, FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), 2014 Bahar, S.17.
Aydın, İ. Seçkin (2011), Türkçe Kavramının Metaforik Algılanma Biçimleri, folklor/edebiyat, cilt:17, sayı:66, 2011/2.
Bal, Metin (2007), Varoluşçuluk ve Franz Kafka’nın Dönüşüm’ü, Evrensel Kültür, S.184.
Cansever, Edip (2008), Sonrası Kalır I, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Cansever, Edip (2008), Sonrası Kalır II, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Çelebi, Emin (2016), Heidegger’in Hiçlik Çözümlemesine Varlık ve Zaman Çerçevesinde Bir Bakış, Beytulhikme An International Journal of Philosophy, Volume 6 Issue 1 June.
Çevikbaş, Selahattin (2010), Nietzsche ve Nihilizm Kalkanına Yaşamın Yadsınmasını Kazımış Olan Bir Felsefe, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2010 14 (1)
Freud, Sigmund (2002), Metapsikoloji, Çev. Emre Kapkın, Ayşen Tekşen Kapkın, İstanbul: Payel Yayınları.
Hegel, Georg Wilhelm Friedrich (2008) Mantık Bilimi (Büyük Mantık), Çev. Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınevi.
Heidegger, Martin (2008). Varlık ve Zaman, (Çev. K. H. Ökten), İstanbul: Agora Kitaplığı.
Kafka, Franz (2003), Dönüşüm, Çev. Gülcay Teniker, İstanbul: Altıkırkbeş Yayınları.
Karabulut, Mustafa (2013), Edip Cansever Şiiri-Psikanalitik Bir İnceleme, Ankara: Öncü Kitap Yayınları.
Karabulut, Mustafa (2016). Edip Cansever’in Şiirlerinde Depresif Karakterler, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2016, Yıl: 8 Sayı: 22.
Karabulut, Mustafa (2019), Üslûpbilim (Stilistik) ve Necip Fazıl Kısakürek’in Şiirleri Üzerinde Stilistik Bir İnceleme, Ankara: Akçağ Yayınları.
Korkmaz, Ramazan (2009). Metaforik Dönüştürme Biçimleri ve Efendi-Köle Diyalektiği Bakımından Beyaz Kale, bilig, Yaz / 2009, S.50.
Korkmaz, Ramazan (1997), Sabahattin Ali-İnsan ve Eser, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Nietzsche, Friedrich (2001), Tan Kızıllığı, Çev. Hüseyin Salihoğlu-Ümit Özdağ, Ankara: İmge Kitabevi.
Nietzsche, Friedrich (2003), Şen Bilim, Çev. Levent Özşar, Bursa: Asa Kitabevi.
Özçınar, Şahin (2014), Düşüncenin Tarihsel Sürecinde Hegel’in Varlık, Yokluk ve Oluş Diyalektiği, Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, Sayı: 22.
Sağlık, Şaban (2008), Bir Metafor Olarak Değişim/Dönüşüm, Hece, S.137.
Sartre, Jean Paul (2010), Varlık ve Hiçlik - Fenomenolojik Ontoloji Denemesi, İstanbul: İthaki Yayınları