Cafer ÇARKIT, Kadir KORKUTAN

Ukrayna’da Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Karşılaşılan Sorunların Fenomenolojik Bir Araştırması / A Phenomenological Research of the Problems Encountered in Teaching Turkish as a Foreign Language in Ukraine

Ukrayna’da yabancı dil olarak Türkçenin öğretimi son yıllarda önem kazanmaktadır. Bu araştırmada Ukrayna’da öğrencilerin yabancı dil olarak Türkçe öğrenme gerekçeleri ile birlikte yabancı dil olarak Türkçe öğretim sürecinde öğrenciler ile öğretmenlerin/okutmanların karşılaştıkları sorunlar ele alınmaktadır. Araştırmanın amacı karşılaşılan bu sorunları tespit edip sınıflandırmak ve sorunların çözümüne ilişkin gerekli çalışmaların yapılmasına katkı sağlamaktır. Araştırmada nitel araştırma yaklaşımlarından fenomenoloji deseni kullanılmıştır. Böylelikle Türkçe öğretmenleri/okutmanları ile öğrencilerin süreçte karşılaştıkları sorunlara yönelik derinlemesine bir analiz yapılması hedeflenmiştir. Bu amaçla hem öğrencileri hem de öğretmenleri/okutmanları kapsayan bir çalışma grubu oluşturulmuştur. Çalışma grubunda 9 öğrenci ve 7 öğretmen/okutman yer almaktadır. Araştırmanın verileri görüşme ve odak grup görüşmeleri yoluyla toplanmıştır. Elde edilen veriler nitel veri çözümleme yaklaşımlarından içerik analizi ile çözümlenmiştir. Bulgular tema ve alt temalara ayrılarak sunulmuştur. Araştırmada öğrencilerin ve öğretmenlerin/okutmanların okuma anlama, dinleme anlama, konuşma ve yazma becerilerinin öğrenim ve öğretim süreçlerinde sorunlarla karşılaştıkları tespit edilmiştir. Bu sorunların, alfabe ve dil ailelerinin farklılığı, telaffuz güçlüğü, konuşma ve dinleme kaygısı, motivasyon düşüklüğü, pratik yapma olanaklarının sınırlı olması, materyal eksikliği ve uygunsuz öğrenme ortamları gibi nedenlerden kaynaklandığı sonucuna ulaşılmıştır. Bunlarla birlikte Covid 19 salgını nedeniyle gerçekleştirilen uzaktan eğitim süreci ile Ukrayna’nın Rusya ile yaşadığı savaş gerginliğinin de süreçte sorunlar yaşanmasına neden olduğu belirlenmiştir. Araştırma bulgularından hareketle Ukrayna’da Türkçe öğrenen öğrencilere Türkiye’de staj olanağı sunulması ve Türkiye ile Ukrayna üniversiteleri arasında değişim programlarının uygulanması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Yabancı dil öğretimi, Türkçe öğretimi, Türkçe öğretmeni, Türkçe okutmanı, Ukrayna.

A Phenomenological Research of the Problems Encountered in Teaching Turkish as a Foreign Language in Ukraine / Ukrayna’da Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Karşılaşılan Sorunların Fenomenolojik Bir Araştırması

Teaching Turkish as a foreign language in Ukraine has gained importance in recent years. In this research, the reasons for students to learn Turkish as a foreign language in Ukraine and the problems faced by students and teachers/instructors in the process of teaching Turkish as a foreign language are discussed. The aim of the research is to identify and classify these problems and to contribute to the necessary studies on the solution of the problems. Phenomenology pattern, one of the qualitative research approaches, was used in the research. Thus, it was aimed to make an in-depth analysis of the problems faced by Turkish teachers/instructors and students in the process. For this purpose, a working group including both students and teachers/instructors was formed. There are 9 students and 7 teachers/instructors in the study group. The data of the research were collected through interviews and focus group interviews. The obtained data were analyzed by content analysis, one of the qualitative data analysis approaches. The findings were presented by dividing them into themes and sub-themes. In the study, it was determined that students and teachers/instructors faced problems in the learning and teaching processes of reading comprehension, listening comprehension, speaking and writing skills. It was concluded that these problems stemmed from reasons such as differences in alphabets and language families, pronunciation difficulties, speaking and listening anxiety, low motivation, limited opportunities to practice, lack of materials and inappropriate learning environments. In addition to these, it was determined that the distance education process carried out due to the Covid 19 epidemic and the war tension between Ukraine and Russia caused problems in the process. Based on the research findings, it is recommended to offer internship opportunities in Turkey to students learning Turkish in Ukraine and to implement exchange programs between Turkish and Ukrainian universities.

Keywords:

Foreign language teaching, Turkish teaching, Turkish teacher, Turkish Lecturer, Ukraine,

PDF

___

Açık, F., & Takıl, N. B. (2019, Aralık). Ukrayna’da Türkçe öğretimi. İçinde M. Başaran, S. Aydın, T. Özbek & M. Erol (Edt.). VI. Yıldız Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi Tam Metin Kitabı (s. 1-8). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Matbaası.
Ağaoğlu, A., & Bavlı, B. (2023). Yabancı dil olarak İngilizcenin öğretimi: Ölçme ve değerlendirmede teknoloji entegrasyonu, E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(1), 1-19. https://doi.org/10.19160/e-ijer.1124944
Alver, M. (2019). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde esas alınan ilkeler ile kullanılan yöntem ve teknikler. İçinde İ. Erdem, B. Doğan & H. Altunkaya (Edt.). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi (s. 13-42). Ankara: Pegem Akademi.
Andriienko, D. (2014). Ukrayna’da Türkçe öğretimi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
Avrupa Konseyi (2020). Diller için Avrupa ortak başvuru metni: Öğrenme, öğretme ve değerlendirme- Tamamlayıcı cilt. Strasbourg: Avrupa Konseyi.
Bakırcı, H. , Ertuş Tunç, Ü. & Cengiz, E. (2023). Uzaktan eğitim aracılığıyla işlenen fen bilimleri dersine yönelik beşinci sınıf öğrencilerinin görüşleri / Opinions of fifth grade students on science lessons taught through distance education. e-uluslararası eğitim araştırmaları dergisi, 14 (1), 171-186. DOI: 10.19160/e-ijer.1212400
Büyükikiz, K. K. (2021). Bir dünya dili olarak Türkçe: Kime nasıl öğretiriz? İçinde E. Boylu (Edt.). Soru ve cevaplarla yabancı dil olarak Türkçe öğretimi el kitabı (s. 5-8). Ankara: Pegem Akademi.
Creswell, J. W. (2021). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (S. B. Demir & M. Bütün Çev. Edt.). 6. Baskı. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Çarkıt, C., & Kavcar, Ş. (2021). Instructors’ opinion on the use of concept maps for improving vocabulary in teaching Turkish as a foreign language. International Online Journal of Education and Teaching (IOJET), 8(3). 1497-1510. https://eric.ed.gov/?id=EJ1308240
Çangal, Ö. (2022). Teknoloji tabanlı yabancı dil olarak Türkçe öğretimi. İçinde E. Boylu & L. İltar (Edt.). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi: Politika, program, yöntem ve öğretim (s. 169-214). Ankara: Pegem Akademi.
Demirbilek, N. (2021). Üniversite öğrencilerinin uzaktan öğretime ilişkin metaforik algıları. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12 (1) , 1-15. DOI: 10.19160/ijer.786303
Deniz, S. & Bağçeci, B. (2022). Investigation of teachers’ attitudes towards distance education in terms of various variables / Öğretmenlerin uzaktan eğitime yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13 (6) , 45-64. DOI: 10.19160/e-ijer.1168784
Doğan, B. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde MEB öğretmenlerinin yaşadıkları zorluklar (Esenyurt örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale, Türkiye.
Durmuş, M. (2013). Türkçenin yabancılara öğretimi: sorunlar, çözüm önerileri ve yabancılara Türkçe öğretiminin geleceğiyle ilgili görüşler. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 207-228. https://doi.org/10.14520/adyusbd.488
Erol, H. F. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yazma becerisi. İçinde F. Yıldırım & B. Tüfekçioğlu (Edt.). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi: Kuramlar, yöntemler, beceriler, uygulamalar (s. 177-211). Ankara: Pegem Akademi.
European Commission (2014). Improving the effectiveness of language learning: CLIL and computer assisted language learning. A report submitted by ICF. London.
İşcan, A. (2011). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 2011 (4) , 29-36. https://dergipark.org.tr/en/pub/ijoess/issue/8538/105970
İşigüzel, B., & Novikava, Y. (2022). Belaruslu bireylerin yabancı dil olarak Türkçe öğrenmeye yönelik motiflerinin belirlenmesi. International Journal of Language Academy, 10 (2), 89-97. https://doi.org/10.14222/Turkiyat4170
Kaldırım, A., & Degeç, H. (2017). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğrencilerin dinleme esnasında karşılaştıkları sorunlar. Eğitim bilimleri araştırmaları dergisi, 7(1), 19-36. http://dx.doi.org/10.22521/jesr.2017.71.1
Kanat, A. (2022). Uyum sınıflarında Türkçe öğretimi üzerine öğretmen ve öğrenci görüşleri. Pearson Journal of Social Sciences & Humanities, 7(18), 74-90. http://dx.doi.org/10.46872/pj.497
Karababa Candaş, Z. C. (2009). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretimi ve karşılaşılan sorunlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(2), 265-277.
Karadavut, G. (2020). Ukraynalılara yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde karşılaşılan problemler. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 1(46), 188-198. https://doi.org/10.17498/kdeniz.691433
Katsion, İ. (2018). Ukraynalı öğrencilere karşılığı olmayan Türkçe sözcüklerin öğretilmesi. Uluslararası Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Dergisi, 1(2), 125-138. https://dergipark.org.tr/en/pub/ijotfl/issue/40118/502610
Kavuk, E., & Demirtaş, H. (2021). COVID-19 pandemisi sürecinde öğretmenlerin uzaktan eğitimde yaşadığı zorluklar. E-Uluslararası Pedandragoji Dergisi, 1(1), 55–73. Erişim bağlantısı: https://www.e-ijpa.com/index.php/pedandragoji/article/view/20
Khomeniuk, A. (2020). Ukrayna’da yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ve karşılaşılan sorunlar üzerine bir inceleme. International Journal of Teaching Turkish as a Foreign Language, 3(1), 5-20. https://dergipark.org.tr/en/pub/ijotfl/issue/50307/617644
Maden, S., & İşcan, A. (2011). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi amaç ve sorunlar (Hindistan örneği). Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 3(5), 23. https://dergipark.org.tr/en/pub/ksbd/issue/16226/169931
Masgoret, A. M., & Gardner, R. C. (2003). Attitudes, Motivation, and Second Language Learning: A Meta-Analysis of Studies Conducted by Gardner and Associates. Language Learning, 53(1), 167-210. https://doi.org/10.1111/1467-9922.00227
Melanlıoğlu, D. (2017). Dil öğretiminde metin ve metin seçimi. İçinde H. Develi, C. Yıldız, M. Balcı, İ. Gültekin & D. Melanlıoğlu (Edt.). Uygulamalı Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi el kitabı 2. Cilt (s. 111-186). Kesit Yayınları.
Memiş, M. (2021). Yabancılara Türkçe öğretiminin güncel sorunları. Ankara: Pegem Akademi.
Moralı, G. (2018). Suriyeli mülteci çocuklara Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde karşılaşılan sorunlar. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 1426-1449. https://doi.org/10.26466/opus.443945
Nurlu, M., & Kutlu, A. (2015). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde temel seviye a1 yazma sorunları: Afganistan örneği. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 25(2), 67-87. https://dergipark.org.tr/en/pub/khobilim/issue/34217/378219
Palii, O. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi açısından Türkçe ve Ukraynaca dil yapılarının karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
Patton, M. Q. (2014). Qualitative research & evaluation methods: Integrating theory and practice (Fourth Edition). London: Sage Publications.
Sofiienko, I. (2019). Türkiye Türkçesi öğrenen Ukraynalıların Türkiye Türkçesine yönelik tutumları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
Şengül, K. (2014). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde alfabe sorunu. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 3(1), 325-339. https://doi.org/10.7884/teke.245
Şengül, K. (2020). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde motivasyon, öz yeterlik, kaygı ve tutum. İçinde H. Karatay (Ed.). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi el kitabı (s. 81-109). Ankara: Pegem Akademi.
Timkova, T. (2018). Ukraynalı öğrencilere Türkçeden sözlü çeviri öğretiminde ortaya çıkan zorluklar. International Journal of Teaching Turkish as a Foreign Language,1(2), 83-91. https://dergipark.org.tr/en/pub/ijotfl/issue/40118/502603
TMV. (2020). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi programı. Ankara: Türkiye Maarif Vakfı Yay.
Toprakçı, E. ve Hepsöğütlü, Z. B. (2022). Anadolu lisesi öğretmenlerinin uzaktan öğretime ilişkin sorun kaynağı algıları. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi (ULED)/ International Journal of Leadership Training (IJOLT), 6(2), 1-14. TrDoi: https://trdoi.org/10.26023458/uled.1166943 Erişim: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2615800
Toprakçı, M. S., Hepsöğütlü, Z.B., & Toprakçı, E. (2021). Covid-19 salgını sürecinde öğrencilerin uzaktan öğretimde sorun kaynağı algıları (İzmir Atatürk lisesi örneği). E-Uluslararası Pedandragoji Dergisi, 1(2), 41–61. https://www.e-ijpa.com/index.php/pedandragoji/article/view/40
Trajanaviç, M., Domazet, D., & Biljana, M. I. (2007). Distance learning and foreign language teaching. Balkan Conference in Informatic, Bulgaria, 441-451. https://telearn.archives-ouvertes.fr/file/index/docid/190064/filename/441-452.pdf
Tunçel, H. (2013). Yabancı dil olarak Türkçe (ydt) başlangıç seviyesi öğrencilerinin yazım yanlışları. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(3), 729-745.
Türkben, T. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanında yapılan lisansüstü çalışmaların değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 7(4), 2464-2479. https://dergipark.org.tr/en/pub/teke/issue/42447/511185
Uzdu-Yıldız, F. & Kahhaleh, H. (2022). Yurt dışında Türkçe öğrenen yabancıların konuşma becerisinde karşılaştıkları zorlukların analizi (Sistematik derleme). Uluslararası Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Dergisi, 5(2), 76-91. https://dergipark.org.tr/en/pub/ijotfl/issue/74178/1164934
Van Manen, M. (2007). Phenomenology of Practice. Phenomenology & Practice, 1(1), 11-30. https://doi.org/10.29173/pandpr19803
Varışoğlu, M. C., & Varışoğlu, B. (2018). Yabancı dil öğrenme kaygısı. İçinde A. Şahin (Edt.). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi: Kuramlar, yaklaşımlar, etkinlikler (s. 77-92). Ankara: Pegem Akademi.
Yağcı, G. (2017). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri: Belarus örneği. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, 65(1), 191-199. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/399813
Yavuz, B., & Toprakçı, E. (2021). Covid-19 pandemisi sebebiyle okulların uzaktan öğretim yapması ile ilgili internet forumlarında paylaşılan görüşler. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi / Karaelmas Journal of Educational Sciences 9 (2021) 120-139. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1699013
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.