İlköğretim Okul Müdürleri ve Öğretmenlerinin Görüşlerine Göre Ders Denetiminin Müdür ve Müfettişlerce Yapılmasının Değerlendirmesi / Evaluation of Lesson Inspection by the Principal and Inspector According To the Opinions of Primary Education Principals and Teachers

Bu çalışmanın amacı, ilköğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin ders denetiminin okul müdürleri tarafından yapılmasının olumlu ve olumsuz yanları ile eğitim müfettişleri tarafından yapılmasının olumlu ve olumsuz yanlarının karşılaştırmasını yapmaktır. Bu araştırmanın katılımcıları, 2017-2018 eğitim- öğretim yılında Muğla ili merkez ilçe ve çevre ilçelerinde bulunan ilk ve ortaokullarda görev yapan 4 öğretmen ve 4 okul müdürüdür. Araştırmada amaçlı örnekleme yöntemlerinden biri olan kolayda örnekleme tekniği kullanılmıştır. Katılımcı dört okul müdürü erkek; yaşları 40 ile 59 arasında olup, dört okul müdüründen ikisi 15-30 yıl, diğer ikisi 30-40 yıl mesleki deneyime ve üçü lisans, biri yüksek lisans derecesine sahiptir. Dört öğretmenden üçü kadın, biri erkek, yaşları 40 ile 55 arasında; 20-35 yıllık mesleki deneyime sahipler ve hepsi lisans derecesine sahiptir. Nitel araştırmalar temelinde olgu bilim deseninde yapılan görüşmeler sonucunda elde edilen bilgilerle içerik analizi yapılmış; buna göre 4 tema altında 14 kategori ve bu kategorilere bağlı toplam 35 kod belirlenmiştir. Çalışmanın sonucuna göre okul müdürlerinin ders denetimi yapmasının olumlu yanlarında; öğretmeni süreç içerisinde daha iyi tanıdıkları, öğretmenlerin farklı durumlarını gözlemledikleri, öğretmenleri derse hazırlıklı kıldıkları, kendi branşı ile aynı olan öğretmene mesleki katkı sundukları; olumsuz yanlarında ise öğretmenlere genel olarak mesleki bir katkı sunamadıkları, objektif olamadıkları, ders denetimi teknikleri ve türleri konusunda yetersiz oldukları, iş yükünün denetimi olumsuz etkilediği; eğitim müfettişlerinin ders denetimi yapmasının olumlu yanlarında, yetkin eğitim müfettişlerinden mesleki katkı aldıkları; olumsuz yanlarında ise yeterince mesleki yardım ve rehberlik sunmadıkları, kontrole dayalı denetim yaptıkları, mesleğin gerektirdiği profesyonelliğin yeterli olmadığı, değerlendirme ölçütlerini açık etmedikleri, anlık performansı ölçtükleri ortaya çıkmıştır. Bu araştırma sonucunda Milli Eğitim Bakanlığına öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Ders denetimi, Eğitim müfettişi, Okul Müdürü, Öğretmen

Evaluation of Lesson Inspection by the Principal and Inspector According To the Opinions of Primary Education Principals and Teachers / İlköğretim Okul Müdürleri ve Öğretmenlerinin Görüşlerine Göre Ders Denetiminin Müdür ve Müfettişlerce Yapılmasının Değerlendirmesi

The purpose of the current study is to make a comparison of the advantages and disadvantages of the conduct of course inspection by school principals with the advantages and disadvantages of the conduct of course inspection by inspectors on the basis of the opinions expressed by primary school principals and teachers on the subject. The participants of the current study are 4 teachers and 4 school principals working in primary and middle schools located in central district and surrounding districts of the city of Muğla in the 2017-2018 school year. The convenience sampling method, one of the purposive sampling methods, was used in the study. The data of the study were collected by using a semi-structured interview form and as a result of the content analysis of the collected data, 14 category and 35 cod gathered under 4 themes were determined. According to the results of the study, the advantages of the conduct of course inspection by school principals include their getting to know the teacher better during the process, their observing different states of teachers, their making teachers feel obliged to come to the class as prepared and their making greater contributions to teachers who are in the same branch as the principal, while its disadvantages include their not making professional contributions to teachers in general, their not being objective, their being incompetent in course inspection techniques and types, their workload’s negatively affecting their inspection. On the other hand, the advantages of the conduct of course inspection by inspectors include teachers’ receiving professional contribution from competent inspectors while its disadvantages include their not being able to offer sufficient professional assistance and guidance, their conducting control-based inspection, their lack of professionalism required by inspection and their not being clear on evaluation criteria.

Keywords:

Course supervision, Education inspector, School principal, Teacher,

PDF

___

Adubra, E. (2014). Fragmentation of teacher Education: Responses from the teacher Task Force Network. Teacher Education Policy in Europe Network, 124.
Algül, A. (1998). İlköğretim okulları 1. kademe öğretmenlerinin, okul müdürlerinin denetleme yeterliliklerine ilişkin algı ve beklentileri (Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Altun, B. (2014). Denetime eleştirel yaklaşım: Öğretmen denetimi nasıl olmalı? (Yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
Akbal, I. ve Toprakcı, E. (2021). İlkokul denetim rehberinin yasal belgeler ve alanyazın temelinde incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12 (1) , 171-189. Retrieved from http://www.e-ijer.com/tr/download/article-file/1531812 http://www.e-ijer.com/tr/download/article-file/1531812
Akbaşlı, S. ve Tunç, Z. (2019). İlkokul öğretmenlerinin müdürlerin ders denetimine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 75-92.
Aksu, M.B. ve Mulla, E. (2009). İlköğretim Denetmenlerinin İnsan İlişkileri Yeterlikleri, 1. Uluslar Arası Katılımlı Ulusal Eğitim Denetimi Sempozyumu, Ankara: 22-23 Haziran.
Akbaba-Altun, S. ve Memişoğlu, S. P. (2008). Performans değerlendirmesine ilişkin öğretmen, yönetici ve müfettiş görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 53, 7-24.
Aküzüm, C. ve Özmen, F. (2013). Eğitim denetmenlerinin rollerini gerçekleştirme yeterlikleri bir meta-sentez çalişmasi. Akev Akademi Dergisi, 1(1), 97-120.
Aslanargun, E. ve Göksoy, S. (2013). Öğretmen denetimini kim yapmalıdır? Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, 98-121.
Aslanargun, E. ve Tarku, E. (2014). Öğretmenlerin mesleki denetim ve rehberlik konusunda müfettişlerden beklentileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 20(3), 281-306.
Aydın, İ. (2014). Öğretimde denetim: Durum saptama, değerlendirme ve geliştirme. 5. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
Başar, H. (1981). Okul yöneticisinin denetim görevi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
Başer, M. U. (2015). Alan-yazın ve Yasal Düzenlemelerde Denetim Sorunsalı. İçinde M. B. Aksu ve H. Şimşek (Ed.), Eğitim ve Toplum Yazıları (s.83-104). Ankara: Gazi Kitapevi.
Başol, G. ve Kaya, I. (2009, Mayıs). İlköğretim okulu öğretmenlerinin performanslarının okul yöneticileri tarafından değerlendirilmesi üzerine görüşleri. 1. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Çanakkale Üniversitesi, Çanakkale.
Beycioğlu, K. ve Dönmez, B. (2009). Eğitim denetimini yeniden düşünmek. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (2), 71-93.
Birel, F. K. ve Erçek, M. K. (2019). Okul müdürlerinin ders denetimine ilişkin görüşleri. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 2(3), 169-177.
Burgaz, B. (1995). İlköğretim kurumlarının denetiminde yeterince yerine getirilmediği görülen bazı denetim rolleri ve nedenleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(11).
Can, N. (2004). İlköğretim öğretmenlerinin denetimi ve sorunları. Milli Eğitim Dergisi, 161, 112-122.
Can, E. ve Gündüz, Y. (2016). İlkokullarda çalışan öğretmenlerin, maarif müfettişleri ve okul müdürlerinin yapmış olduğu rehberlik çalışmalarından yararlanma düzeylerinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(1), 1-28. doi: 10.14527
Dedering, K. (2015). The same procedure as every time? School inspections and school development in Germany. Improving Schools, 18(2), 171-184.
Danyeri, Ö. (2001). İlköğretim müfettişlerinin rehberlik rollerini gerçekleştirme düzeylerinin belirlenmesi (Yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Demirtaş, H. ve Akarsu, M. (2016). Öğretmen teftişini müfettiş yerine okul müdürünün yapmasına ilişkin öğretmen görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 69-93
Ekinci, A., ve Karakuş, M. (2011). İlköğretim okullarında müfettişlerce yapılan rehberlik ve denetim çalışmalarının işlevselliği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 1849- 1867.
Elliott, E. M., Isaacs, M. L., & Chugani, C. D. (2010). Promoting self-efficacy in early career teachers: A principal's guide for differentiated mentoring and supervision. Florida Journal of Educational Administration & Policy, 4(1), 131-146.
Ergle, L., & Rutka, L. (2016). The theoretical nature and practical necessity of pedagogical supervision. In The Proceedings of the International Scientific Conference Rural Environment. Education. Personality (REEP) (Vol. 9, pp. 66-73).
Ergen, H. ve Eşiyok, İ. (2017). Okul müdürlerinin ders denetimi yapmasına ilişkin öğretmen görüşleri. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(1), 2-19.
Eurydice. (2004). Evaluation of schools providing compulsory education. Brussels: Eurydice
Faubert, V. (2009). School evaluation: current practices in OECD countries and a literature review. OECD Education Working Papers, No. 42, OECD Publishing. doi:10.1787/218816547156.
Fırıncıoğulları Bige, E. (2014). İlkokul müdürlerinin ders denetimleri ile ilgili öğretmen görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın
Glickman, C. D. (1985). Supervision of instruction: a developmental approach. USA: Allyn and Bacon, Inc.
Glickman, C. D., Gordon, S. P. ve Ross-Gordon, J. M. (2014). Denetim ve öğretimsel liderlik gelişimsel bir yaklaşım (M. B. Aksu ve E. Ağaoğlu, Çev.). Ankara: Anı.
Gündüz, Y., & Coşkun, K. (2011). Teftiş uygulamalarının öğretmenlerde yarattığı stres düzeyinin incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 367-388.
Hopkins, W. S. ve Moore, K. D. (1993). Clinical supervision: a practical guide to student, teacher supervision. USA: Brown & Benchmark Publishing.
Kaya, S. ve Ülker, Y. (2011). İlköğretim okulu müdürlerinin sınıf içi etkinliklerin denetiminde yapmakta olduğu işler konusunda öğretmen görüşleri. III. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi. 22-24 Haziran 2011, Mersin Üniversitesi, Mersin.
Kayıkçı, K. ve Şarlak, Ş. (2009). İlköğretimde denetimin etkili işleyişini zorlaştıran ve zayıflatan örgütsel engeller. 1. Uluslararası Katılımlı Ulusal Eğitim Denetimi Sempozyumu. 22-23 Haziran 2009. Ankara.
Kılıç, A., Aslanargun, E. ve Arseven, Z. (2013). Eğitim müfettişlerinin rehberlik, denetim, inceleme ve soruşturma görevlerine yönelik bir olgu bilim araştırması. Milli Eğitim Dergisi, 42(197), 5-24.
Koç, M. H. (2018). Okul müdürleri tarafından yapılan öğretmen denetimlerine ilişkin ilkokul müdürlerinin görüşleri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 48, 91-110
Marzano, R. J., Frontier, T., & Livingston, D. (2011). Effective supervision: Supporting the art and science of teaching. Alexandria, VA: ASCD.
McNamara, G., & O’Hara, J. (2012). From looking at our schools (LAOS) to whole school evaluation-management, leadership and learning (WSE-MLL): The evolution of inspection in Irish schools over the past decade. Educational Assessment, Evaluation and Accountability, 24(2), 79-97.
Özbaş, M. (2002). İlköğretim okulu müdürlerinin sınıf içi etkinliklerin denetiminde yapmaları gereken ve yapmakta oldukları işler konusunda müdür ve öğretmen görüşleri (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
MEB (2000). 2508 sayılı Tebliğler Dergisi
MEB (2014). Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Denetim Başkanlığı ile Maarif Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliği. T.C Resmi Gazete, 29009, 24 Mayıs 2014.
MEB (2022). Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Müfettişleri Yönetmeliği. T.C Resmî Gazete, 31765 , 01 Mart 2022.
Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage,Thousand Oaks.
Novak, J. (2018). Juridification of educational spheres: The case of Swedish school inspection (Doctoral dissertation, Acta Universitatis Upsaliensis).
Resmi Gazete (2011), Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 652, T. C. Resmi Gazete, 28054, 14 Eylül 2011.
Sabancı, A. ve Özyıldırım, G (2022). Eğitimde klinik denetim. Ankara: Anı Yayıncılık.
Seylim, E. (2009). MEB İlköğretim Müfettişleri Başkanlıkları Rehberlik ve Teftiş Yönergesinin Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkında İlköğretim Öğretmenlerinin ve Müfettişlerinin Görüşleri, 1. Uluslar Arası Katılımlı Ulusal Eğitim Denetimi Sempozyumu, Ankara: 22-23 Haziran
Sullivan, S., & Glanz, J. (2009). Supervision that improves teaching and learning. California: Corwin A SAGE Company.
Tavşancıl, E. ve Aslan, A. E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. Epsilon.
Tonbul, Y. ve Baysülen, E. (2017). Ders denetimi ile ilgili yönetmelik değişikliğinin maarif müfettişlerinin, okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri açısından değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 16(1), 299-311.
Toprakçı, E. (2008). Sınıfa dayalı yönetim. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Toprakçı, E. ve Bakır, D. (2020). Yabancı, azınlık ve milletlerarası okullar denetim rehberinin yasal belgeler ve alanyazın temelinde incelenmesi. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11 (3) , 16-35. Retrieved from http://www.e-ijer.com/tr/download/article-file/1310606
Toprakçı, E. ve Özerten, K. (2020). Özel öğrenci yurtları rehberlik ve denetim rehberinin yasal belgeler ve alanyazın temelinde incelenmesi. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11 (3) , 199-216. Retrieved from http://www.e-ijer.com/tr/download/article-file/1367895
Toprakcı, E ve Bulut, A. (2021). Ortaokul denetim rehberinin alanyazın ve yasal belgeler temelinde incelenmesi. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12 (1) , 16-35. Retrieved from http://www.e-ijer.com/tr/pub/issue/60913/830418
Topuz, M. ve Yılmaz, K. (2019). Okul müdürleri ve öğretmenlerin performans değerlendirme süreci hakkındaki görüşleri: Nitel bir araştırma. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(2), 82-113.
Ünal, A. ve Üzüm, S. (2014) Eğitim denetçilerinin yeterlikleri ve yetiştirilmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 4(7), 50-82.
Yaman, E. (2009). Müfettişlerin rehberlik rollerini rehber öğretmenler değerlendiriyor. International Online Journal of Educational Sciences, 1 (1), 106-123
Yavuz, M. ve Yıldırım, A. (2009). İlköğretim müfettişlerinin seçimi ve yetiştirilmelerine ilişkin öğretmen görüşleri,1. Uluslararası Katılımlı Ulusal Eğitim Denetimi Sempozyumu, Ankara: 22-23 Haziran.
Yeşil, D. ve Kış, A. (2015). Okul müdürlerinin ders denetimine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi.İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(3), 27-45.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınevi. Yılmaz, K. (2009). Okul müdürlerinin denetim görevi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 19-35.
Yılmaz, Y. (2018). Okul müdürleri tarafından ders denetimi yapılmasına ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Projesi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Yücel, H., & Toprakçı, E. (2009). Öğretmen denetiminin ihmal edilen boyutu olarak eğitsel denetim. Uluslararası Katılımlı Ulusal Eğitim Denetimi Kongresi’nde sunulan bildiri, TemSen Yayınları,