Hacı Abdullah Petricî ve Risâle Fî Reddi’r-Revâfız ve İsbâti Temâmiyyeti Kur’ân-ı ‘Azîmi’ş-Şân Adlı Risâlesinde Kur’ân’ın Tahrif Edildiği İddialarına Karşı Eleştirileri
XIX. Yüzyıl Batılı Devletlerin askeri, iktisadi ve kültürel istilalarının zirveye ulaştığı bir dönem olarak bilinir. Müslüman düşünürler, Batı karşısındaki mağlubiyete çözümler ararken kültürel sahada da ciddi mücadele ortaya koydular. Bu mücadele, özellikle Hıristiyan âlemi ile komşu olan Balkanlar’da daha yoğun bir şekilde gerçekleşti. Kendisi de Balkanlar’dan olan Hacı Abdullah Petricî, Hıristiyan dünyasının Müslüman coğrafyasına hücum ettiği bir dönemde- Hıristiyanlık eleştirileri ile meşhur olmuş bir Osmanlı âlimidir. O, Tevrat ve İncillerin tahrif edildiğine dair Arapça ve Osmanlıca risâleler yazmanın yanı sıra Kur’an’ın korunmuşluğunu ispat etmek üzere de eser kaleme almıştır. Ona göre önceki kitapların orijinal metninin korunamadığını izah etmek kadar Kur’an’ın her türlü tahrif ve tebdilden korunmuş olduğunu açıklamak da en az bu kadar önemlidir. Petricî, Kur’an’ın korunmuşluğunu bizzat Kur’an’dan hareketle açıklamış, konuyla alakalı aklî ve tarihî deliller ortaya koymuştur. Bu makalede, ilim dünyasının ilk defa haberdar olacağı Risâle fî Reddi’r-Revâfız ve İsbâti Temâmiyyeti Kur’ân-ı ‘Azîmi’ş-Şân adlı risalesi bağlamında Petricî’nin konuyla alakalı görüşleri ortaya konulmuş ve söz konusu risâle latinize edilip neşredilmiştir.
Anahtar Kelimeler:
Hacı Abdullah Petrici, Kur’an’ın korunmuşluğu, Rafiziler, tahrif, tebdil
Hacı Abdullah Petrici and His Critique of Distortion Allegations in the context of His Epistle Titled Risâle fî Reddi’r-Revâfız ve İsbâti Temâmiyyeti Kur’ân-ı ‘Azîmi’ş-Şân
The 19th century is known as a period whereas the military, economic and cultural invasions of the Western States reached its zenith. Muslim thinkers have anticipated solutions to the struggle against the West and they also have submitted a serious attempt in the cultural field throughout the time. This struggle took place more intensely in the Balkans, which was particularly adjacent to the Christian World. Hacı Abdullah Petricî who was an Ottoman scholar from Balkans and he became famous for his critiques of Christianity – in a period when the Christian world attacked the Muslim geography. He composed the Arabic and Ottoman epistles by suggesting that the Torah and the Gospels had been falsified, besides he wrote to prove the protected status of the Qur'an. According to Petrici, to explain that the Qur'an is protected from all falsehoods and omissions, it is at least as important to explain that the original text of the previous holy books could not be preserved. Petricî explained the protection of the Qur'an by providing evidence from the Qur'an itself and revealed the intellectual and historical shreds of evidence in this regard. In this article, Petrici’s views on that subject have been preceded, Latinized and published in the context of his epistle named Risâle fî Reddi’r-Revâfız ve İsbâti Temâmiyyeti Kur’ân-ı ‘Azîmi’ş-Şân which the relevant academic circles will be informed for the first time about.
Keywords:
Hacı Abdullah Petrici, The preserved status of the Qur’an, Rawafidh, Distortion, Alteration,
___
- Abdullah b. Destan Mustafa. Risâle fi Fezâili Zikrillah ‘Azze ve Celle. İstanbul: Bosnalı Hacı Muharrem Matbaası, 1283.
- Abdullah b. el-Hac Destan Mustafa. Burhânü’l-Hüdâ fî reddi kavli’n-Nasarâ. Veliyyüddin Efendi Bölümü, 2053/1: 1-14a. İstanbul Beyazıt Kütüphanesi.
- Abdullah b. Hacı Destan Mustafa. er-Raisâletü's-Samsâmiyye. Nadir Eserler Bölümü, A-730: 1-43. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Bölümü.
- Abdullah el-Hâc bin Destan Mustafa el-Hâc. İzahü’l-merâm fi keşfi’z-zılam. İstanbul: Şeyh Yahya Efendi Matbaası, 1288/1871.
- Arslan, Ahmet Turan – Uzun, Mustafa. “Takrîz”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 39: 472-474. Ankara: TDV Yayınları, 2010.
- Aydın, Mehmet. Müslümanların Hıristiyanlara Karşı Yazdığı Reddiyeler ve Tartışma Konuları. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1998.
- Bulut, Halil İbrahim. Şia’da Usulîliğin Doğuşu ve Şeyh Müfîd. Ankara: Araştırma Yayınları, 2013.
- Bursalı Mehmet Tahir Efendi. Osmanlı Müellifleri. Haz.: Ali Fikri Yavuz - İsmail Özen. 2 Cilt. İstanbul: Meral Yayınevi, trs.
- Cevdet Paşa. Tezâkir: 40-Tetimme. Haz.: Cavid Baysun. 4 Cilt. Ankara: Tarih Kurumu, 1967.
- Demirci, Muhsin. Kur’ân Tarihi. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2015.
- Karataş, Şaban. Şia’da ve Sünnî Kaynaklarda Kur’ân Tarihi. İstanbul: Ekin Yayınları, 1996.
- Kummî, Ebu’l-Hasan Alî b. İbrahim. Tefsîru’l-Kummî. 3 Cilt. Kum: Müessesetü’l-İmâmi’l-Mehdî, 1435.
- Küleynî, Ebû Cafer Muhammed b. Ya‘kûb b. İshak. Usûlü’l-Kâfî. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Mürteza, 1426/2005.
- Saylan, Nesrişah. “Kummî Tefsirinde Kur’ân’ın Metni Konusundaki Tahrif İddialarının İncelenmesi”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 21/3 (2017): 1535-1564.
- Tarakcı, Muhammet. “Tahrif”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 39: 422-424. Ankara: TDV Yayınları, 2010.
- Taşpınar, İsmail. Burhânü’l-Hüdâ fî reddi kavli’n-Nasarâ Adlı Eserin Tercümesi. İstanbul: İFAV Yayınları, 2014. Ek I: 177-200.
- Taşpınar, İsmail. Hacı Abdullah Petricî'nin Hıristiyanlık Eleştirisi. İstanbul: İFAV Yayınları, 2014.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2008
- Yayıncı: Ahmet İshak DEMİR
Sayıdaki Diğer Makaleler
İ'tizâl Fikri Nispet Edilen Şâfiî Şahıslar ve Fıkıhta Şâfiîliği Benimseyen Mu'tezilî Şahıslar
Teşekkül Sürecinde Diğer Mezhep Mensuplarının İmam Eş‘ari ve Eş‘arîlik Algısı
Muhammed B. Kerrâm ve Taraftarlarına Ait Eserlerin Genel Bir Tahlili