Ebu’l-Kâsım el-Belhî (el-Ka’bî), Kitâbu’l-Makâlât

Mu‘tezile âlimlerinden Ebü’l-Kāsım Abdullâh b. Ahmed el-Belhî el-Ka‘bî’nin (ö. 319/931) Kitâbu’l-Makâlât’ı Hüseyin Hansu, Râcih Abdulhamîd Kurdî ve Abdulhamîd Râcih Kurdî tarafından tahkik edildi. Kitâbu’l-Makâlât’ın tamamı ilk defa İstanbul’da bulunan Kur’an Araştırmaları Merkez (KURAMER) tarafından 2018 yılında neşredildi. Kitabın basım ve dağıtımı Ürdün merkezli Daru’l-Feth tarafından yapılmaktadır.

___

  • Acar, Ayşe Neslihan, Ebu’l-Kâsım el-Ka‘bî’nin Makâlât’ında Mutezile’yi Ele Alış Şekli, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Temel İslâm Bilimleri Anabilim Dalı İslâm Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı, Ankara 2006.Avcu, Ali, “İsmailiyye Ekolünün Mezhepler Tarihi Kaynakları”, Mezheplere Göre Klasik Kaynaklar ve Özellikleri, Editör: Halil İbrahim Bulut, İstanbul, Ensar, 2018, s. 163-192.Aykaç, Mehmet, “Hâmid b. Abbas”, DİA, c: 15, s. 459-460.Bebek, Adil, “Ka’bî”, DİA, c: 24, s. 27.Bozkurt, Nahide, “İbnü’l-Cerrâh, Ali b. Îsâ”, DİA, c: 20, s. 539-540. el-Cüşemî, el-Hâkim Ebû Sa’d el-Muhassin b. Muhammed, Nuhab min Kitâbi Cilâi’l-Ebsâr (Ahbâru eimmeti’z-Zeydiyye fî Taberistân ve Deylemân ve Cîlân, tahkik: Wilferd Madelung, Beyrut 1987, içinde 119-133).el-Eş’arî, Ebu’l-Hasan, Makâlâtü’l-İslâmiyyîn, tahkik: M. M. Abdulhamîd, Beyrut, el-Mektebetü’l-Asriyye, 1411/1990.Gömbeyaz, Kadir, İslam Literatüründe İtikâdî Fırka Tasnifleri, Doktora tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa 2015.el-Hatîb el-Bağdâdî, Târîhu Medîneti’s-Selâm (Târîhu Bağdâd), tahkik: Beşşâr Avvâd Marûf, Beyrut, Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1422/2001.el-Himyerî, Ebû Saîd Neşvân, el-Hûru’l-‘În, tahkik: Kemal Mustafa, Beyrut, Dâru el-Mektebetü’l-Yemeniyye, 1985.İbn Hacer el-Askalânî, Lisânü’l-Mîzzân, tahkik: Abdulfettah Ebû Gudde, Beyrut, Dâru’l-Beşâiri’l-İslâmiyye, 1423/2002.İbnü’1-Esîr, el-Kâmil fi’t-Târîh, (edit. C.J. Tornberg, Leiden E. J. Brill 1867 baskısı esas alınarak), Beyrut, Dâru Sâdır, 1386/1966.İbnü’n-Nedîm, el-Fihrist, tahkik: Rıza Teceddüd, Tahran, 1391/1971.el-Ka’bî, Ebu’l-Kâsım el-Belhî, Kitâbu’l-Makâlât ve maahu Uyûnu’l-Mesâil ve’l-Cevâbât, Tahkik: Hüseyin Hansu, Râcih Abdulhamîd Kurdî, Abdulhamîd Râcih Kurdî, İstanbul: KURAMER, Amman: Dâru’l-Feth, 2018.Kâdî Abdülcebbâr, Fazlü’l-iʿtizâl ve Tabakâtü’l-Muʿtezile, tahkik: Fuad Seyyid, Tunis, ed-Darü't-Tunisiyye, 1393/1974 (2. bs., Tunus, ed-Darü't-Tunisiyye; Cezair, el-Müessesetü’l-Vataniyye li’l-Kitab, 1406/1986); Beyrut, el-Mahedü’l-Almani, 1439/2017.Keskin, Mehmet, “Ehl-i Sünnet ve Mu’tezile Makâlât Geleneği: el-Eş’arî ve el-Belhî Örneği”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2014, sayı: 27, s. 144-165.el-Mâtürîdî, Ebû Mansûr, Kitabü’t-Tevhid (Açıklamalı Tercümesi), çev. Bekir Topaloğlu, 7.bs., İstanbul, İSAM, 2015.El Omari, Racha, The Theology of Abu l-Qasim al-Balkhi /al-Ka’bi (d. 319/931), Leiden, E.J. Brill, 2016.Özen, Şükrü, “IV. (X.) Yüzyılda Mâverâünnehir’de Ehl-i Sünnet-Mu’tezile Mücadelesi ve Bir Ehl-i Sünnet Beyannamesi”, İslâm Araştırmaları Dergisi, sayı: 9, 2003, s. 49-85.es-Safedî, Salahuddin, el-Vâfî bi’l-Vefyât, tahkik: Ahmed el-Arnavud ve Türkî Mustafa, Beyrut, Dâru’l-İhyâ 1420/2000.eş-Şehristani, Ebu’l-Feth, el-Milel ve’n-nihal, tahkik: Emir Ali Mehnâ, Ali Hasan Fâ’ûr, Beyrut, Dâru’l-Marife, 1414/1993.Usta, Aydın, Şamanizmden Müslümanlığa Türklerin İslamlaşma Serüveni (Sâmânîler Devleti 874-1005), İstanbul, Yeditepe, 2007.Ümit, Mehmet, “Hazar Zeydileri ve Mutezililer”, İslâmî İlimler Dergisi, cilt: VI, sayı: 1, 2011, s. 231-254.Ümit, Mehmet, “Yemen Zeydî Devleti’nin Kurucusu Hâdî ile’l-Hak ve İtikâdî-Kelâmî Konulara İlişkin Eserleri”, e-Makâlât Mezhep Araştırmaları,10:2, 2017, s. 389-433.Yâkût el-Hamevî, Mu’cemu’l-Udebâ, tahkik: İhsan Abbas, Beyrut, Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1414/1993.