Kentsel Açık Yeşil Alanlarda Kullanılan Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Değerlendirilmesi: Rize Kenti Örneği

Tıbbi ve aromatik bitkiler farklı renk ve dokulardaki yaprak formları, değişik renk ve yapılardaki çiçek ve meyveleri ile bitkisel tasarım çalışmalarında estetik ve işlevsel açıdan çok önemlidir. Ancak bu özelliklere sahip birçok takson pek fazla bilinmemekte ve peyzaj mimarlığı çalışmalarında kullanılmamaktadır. Çalışma kapsamında Rize kentsel açık yeşil alanlarında kullanıldığı tespit edilen 223 bitki taksonu; familya, yaşam formu, yaprak durumu, bulunduğu bölge ve tıbbi ve aromatik özellikleri bakımından değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme sonucunda, 223 bitkiden; 207’si tıbbi özelliğe sahipken, 108’i aromatik özelliğe, 102’si hem tıbbi hem aromatik özelliğe sahip bitki olarak belirlenmiş ve Rize ilinin tıbbi ve aromatik bitki çeşitliliği bakımından çok önemli bir potansiyele sahip olduğu ortaya konmuştur. Ayrıca, bu bitkilerin peyzaj mimarlığı çalışmalarında kullanımları ile ilgili çeşitli öneriler geliştirilmiştir.

Evaluation of Medicinal and Aromatic Plants Used in Urban Open Green Areas: The Case of Rize

Medicinal and aromatic plants have a very important place in the aesthetic and functional aspects of plant design works with leaf forms, different colors and flowers and fruits in different colors and textures. However, many taxa with these characteristics are not well known and are not used in landscape architecture applications. Within the scope of the study, 223 plant taxa used in urban open green areas in Rize were determined and these were evaluated in terms of family, life form, leaf condition, location and medicinal and aromatic properties. As a result of this evaluation, from 223 plants; 207 of them have medicinal properties, 108 of them have aromatic properties, 102 of them have been determined as plants with medicinal and aromatic properties. Thus, it has been revealed that Rize province has a significant potential for medicinal and aromatic plant diversity. In addition, various suggestions have been developed regarding the use of these plants in landscape architecture applications.

PDF

___

Akkemik, Ü. (2018). Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları I. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, 736, Ankara.
Anonim, (2015). http://oran.org.tr/materyaller/Editor/document/Planlama Birimi/ Dokmerkezi/T%C4%B1bbi%20Aromatik%20Bitkiler.pdf, Erişim Tarihi: 10.01.2021.
Anonim, (2020). https://pfaf.org/user/Default.aspx. Erişim Tarihi: 17.01.2021.
Anonim, (2021). https://earth.google.com/web/ Erişim Tarihi: 19.01.2021.
Arslan, M. ve Ekren, E. (2018). Mythos and opportunities of usage in landscape architecture of some medicinal and aromatic plants naturally growing in Turkey. Lokman Hekim Dergisi, 8(3), 172-184.
Arslan, M. ve Peng, M. (2013). Taiwan ve Türkiye’de tıbbi ve aromatik bitki türlerinin kullanımı, V. Süs Bitkileri Kongresi, 06-09 Mayıs 2013, Yalova, Türkiye.
Bozkurt, S.G. (2019). Gürün (Sivas)-tohma çayı vadisinde yetişen bazı tıbbi ve aromatik bitkilerin peyzaj mimarlığında kullanım olanaklarının belirlenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 21(1), 66-80.
Erbaş, S. (2013). Türkiye’nin bazı tıbbi ve aromatik bitkileri, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü e-kitap Kütüphanesi, Yayın No:36, Ankara.
Kahveci, H. ve Acar, C. (2018). Distrubition and Floristic Composition of Coastal Vegetation in Northeastern Turkey. American Journal of Engineering Research (AJER), 7(12), 205-220.
Karamanoğlu, K. (1977). Farmasötik Botanik. Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Yayınları, Ders Kitabı Sayı:44, s. 3-5, Ankara.
Mamıkoğlu, N.G. (2012). Türkiye’nin ağaçları ve çalıları, NTV Yayınları, ISBN: 978-605- 5813-49-9.
Pouya, S., Bayramoğlu, E. ve Demirel, Ö. (2015). Şifa bahçesi tasarım yöntemlerinin araştırılması. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 15(1), 15-25.
Sarı, D., Kurt, U., Resne, Y. ve Çorbacı, Ö.L. (2020). Kent parklarında kullanılan ağaç türlerinin sağladığı ekosistem hizmetleri: Rize Mesut Yılmaz (Sahil) Parkı örneği. Anadolu Çevre ve Hayvancılık Bilimleri Dergisi, 5(4), 541-550.
Sarı, D., ve Karaşah, B. (2018). A Research on preferences of planting design elements, principles and approaches in landscape design applications. Yıldız Technical University Faculty of Architecture E-Journal (MEGARON), 13(3), 470–479.
Surat, H. (2020). Artvin'de doğal olarak yetişen bazı tıbbi-aromatik ve ekonomik değere sahip odunsu bitkilerin peyzaj mimarlığında kullanım alanlarının değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(74), 240-248.
Tarakçı Eren, E., Düzenli, T. ve Alpak, E.M. (2020). Analysis of plant material in roadside landscapes: The Trabzon Case. Forestist, 70(1), 28-35.
Yılmaz, S., Özgüner, H. ve Mumcu, S. (2018). An aesthetic approach to planting design in urban parks and greenspaces, Landscape Research, 43(7), 965-983.