Ülkemizde Agaricus bisporus Mantarları Üretimi Yapan İşletmelerin Karşılaştığı Sorunlar ve Çözüm Önerilerinin Belirlenmesi

Agaricus bisporus, geçmişten günümüze Dünya’da ve Türkiye’de üretimi en fazla yapılan kültür mantarı türlerinden birisidir. Yapılan bu çalışmada, Dünyada ve ülkemizde üretimi en fazla yapılan Agaricus bisporus (Beyaz şapkalı mantar) yenilebilir mantar üreticilerinin karşılaştıkları sorunlar ve bu sorunlara karşı benimsedikleri çözüm önerilerini araştırılmıştır. Çalışma ülkemiz genelinde 18 ilde faaliyet gösteren toplam 26 işletmede yüz yüze ve telefon yoluyla anket çalışması yapılarak gerçekleştirilmiştir. Anket kapsamında, işletmelerin demografik ve diğer bazı özelliklerinin yanı sıra üreticilerin karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri ele alınmıştır. Elde dilen sonuçlara göre üreticilerin belirttiği en önemli sorunlar sırasıyla, mantarın hızlı bozunma riskinin olması, mantar miseli (tohumu) çok pahalı olması, enerji maliyetlerinin yüksek olması, sermaye ve eğitim olmaksızın işletme kurulumu, nakliye masraflarının yüksekliği ve örgütsüzlük sorunu olarak sıralanabilir. Üreticilerinin sorunlara karşı alınabilecek en önemli çözüm önerileri ise sırasıyla, mantar satış noktalarında açıkta satmak yerine soğutuculu reyonlarda satışa sunulması, enerji giderlerinin azaltılmasına yönelik önlemler, “Mantar zehirlidir” yargısının ortadan kaldırılmasına yönelik çalışmalar, müteşebbislerin belli bir sermayeye ve eğitime sahip olmaksızın işletme kurulumuna izin verilmemesidir.

Anahtar Kelimeler:

Agaricus bisporus, beyaz şapkalı mantar, mantar üreticilerinin sorunları, üreticilerin çözüm önerileri, Türkiye

PDF

___

[1] S. Rezaeian and H.R. “Pourianfar Antimicrobial properties of the button mushroom, Agaricus bisporus: A mini-review” International Journal of Advanced Research, c. 4, s. 1, ss. 426-429, 2016.
[2] TÜİK, (2019, 24 Temmuz). Bitkisel Üretim İstatistikleri, 2019 [Çevrimiçi]. Erişim: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Bitkisel-Uretim-Istatistikleri-2019-30685.
[3] S. Güven, “Türkiye'de Agaricus bisporus, Pleurotus ostreatus mantarları üretimi yapan işletmelerin karşılaştığı sorunlar ve çözüm önerileri,” Yüksek Lisans tezi, Düzce Üniversitesi, Düzce, Türkiye, 2019.
[4] S. Şen, ve M. Yalçın, “Dünya ve Türkiye’de kültür mantarcılığı ve geliştirilmesi,” III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, Artvin, Türkiye, 2010, ss. 1208-1216.
[5] O. Özçatalbaş, N. Eker, ve S. Özenalp, “Korkuteli’nde mantar üretim sektörü, sorunları ve çözüm önerileri,” Türkiye VII. Yemeklik Mantar Kongresi, Antalya, Türkiye, 2004, ss. 14-20.
[6] H. Demir, ve İ. Sönmez, “Antalya’nın Korkuteli ilçesinde kültür mantarı (Agaricus bisporus) yetiştiriciliğinin mevcut durumu, sorunları ve bazı çözüm önerileri,” Uluslararası Katılımlı I. Ali Numan Kıraç Tarım Kongresi ve Fuarı, Eskişehir, Türkiye, 2011, ss. 2431-2439.
[7] M. Paksoy, ve M. Aksüt, “Mantar tüketimi ve tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi: Kahramanmaraş ili örneği.” IX. Türkiye Yemeklik Mantar Kongresi, Denizli, Türkiye, 2012, ss. 173-180.
[8] E. Uysal, “Türkiye’de mantar piyasası ve hane halkı mantar tüketim davranışları (Antalya ili kentsel alan örneği),” Yüksek Lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat, Türkiye, 2014. [9] A. Pekşen, “Türkiye’de kültür mantarı yetiştiriciliği,” Yemeklik Kültür Mantarı Çalıştayı Antalya, Türkiye, 2014, ss. 19-23.
[10] B. Kibar, “Iğdır ili mantar tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi,” Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, c. 5, s. 4, ss. 9-16, 2015.
[11] E. Eren ve A. Pekşen, “Türkiye’de kültür mantarı sektörünün durumu ve geleceğine bakış,” Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, c. 4, s. 3, ss. 189-196, 2016.
[12] M. Ulusoy Deniz, Ş. Tütüncü ve E. Eren, “Ankara ili kültür mantarı yetiştiriciliğinde tespit edilen sorunlar,” Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, c. 4, s. 3, ss. 182-188, 2016.
[13] R. Kurt, A. Can ve H. Sivrikaya, “Bartın ilinde kültür mantarı yetiştiriciliğinin mevcut durumu, sorunları ve bazı çözüm önerileri,” Bartın Orman Fakültesi Dergisi, c. 20, s. 2, ss. 176-183, 2018.
[14] İ. Erkel, “Kocaeli ve çevresinde mantar üretim potansiyelinin saptanması,” Türkiye VII. Yemeklik Mantar Kongresi, Antalya, Türkiye, 2004, ss. 21-29.
[15] M. Yalçın ve S. Güven, “Türkiye’de Pleurotus ostreatus üreticilerinin karşılaştığı sorunlar ve çözüm önerileri,” Mantar Dergisi, c. 10, s. 3, ss. 214-224, 2019.
[16] Y. Demir ve A. Uzun, “Karadeniz bölgesi kültür mantarı (Agaricus bisporus) yetiştiriciliğinin mevcut durumu, sorunları ve üretim tesislerinin iyileştirilmesine yönelik öneriler,” Turkish Journal of Agriculture and Forestry, c. 22, s. 1998, ss. 273-279, 1998.
[17] Ş. Aksu, E. Işık ve S. Erkal, “Türkiye kültür mantarcılığının gelişimi ve mantar işletmelerinin genel özellikleri,” Türkiye V. Yemeklik Mantar Kongresi, Yalova, Türkiye, 1996, ss. 1-13.
[18] E. Eren ve A. Pekşen, “Türkiye’de kültür mantarı sektörünün durumu ve geleceğine bakış,” Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, c. 4, s. 3, ss. 189-196, 2016.
[19] B. K. Mehta, S.K. Jain, G. P. Sharma, A. Doshi and H. K. Jain, “Cultivation of button mushroom and its processing: A techno-economic feasibility,” International Journal Of Advanced Biotechnology Research, vol. 2, pp. 201–207, 2011.
[20] S. Zivanovic, “Identification of opportunities for production of ingredients based on further processed fresh mushrooms, off-grade mushrooms, bi-products, and waste material,” Knoxville, TN: Mushroom Council, University of Tennessee, Department of Food Science and Technology, 2006.
[21] E. Basım ve M. İlkuçan, “Antalya ili Korkuteli ilçesinde kültür mantarında (Agaricus bisporus) tespit edilen fungal patojen (Mycogone perniciosa)’nın tanımı,” Türkiye VII. Yemeklik Mantar Kongresi, Antalya, 2004, ss. 148-150.
[22] N. C. Esen ve Z. Dernek, “Alternatif besin mantar üretim ve tüketiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri.” VIII. Türkiye Tarım Ekonomisi Kongresi, 2008, ss. 164-175.