Ulaşılabilirlik Kültürü

Ulaşılabilirlik, evrensel tasarım felsefesi bağlamında son derece geniş bir alana hitap etmektedir. Evrensel tasarım ilkelerinden ilki olan “eşdeğerlik” ya da diğer bir deyişle “akreditasyon” kavramı, hedeflediği hizmet ya da yapılı çevreyi elde etmek için birbiriyle son derece girift bir bileşenler bütünüdür. Akreditasyonun, hedeflediği evrenselliğe yönelik süreçlerinde neredeyse birbirlerine bir yapbozun parçaları gibi kenetlenmiş bu üç bileşeninin birbirleriyle ilişkisi –teknik akreditasyon, idari akreditasyon ve kültürel akreditasyon– lineer bir süreç değil, bir döngü olarak ele alınmıştır. Dolayısıyla her üç bileşen de birbirinin hem sebebi hem de sonucudur. Bununla birlikte, engelli bireylerin karşı karşıya kaldıkları sıkıntıların temelinde sosyal ve kültürel bilinç eksikliği olduğu gerçeği de insanların yaşam kalitesini ve yaşama hakkını doğrudan etkilemektedir. Bu çalışmada, ulusal ve uluslararası ortamda her geçen gün adım adım gelişme kaydeden teknik ve idari akreditasyonun yanında, bunların uygulanabilirliğinin ve sürdürülebilirliğinin sağlanabilmesi açısından kültürel akreditasyonun ve ulaşılabilirlik kültürünün toplum genelindeki öneminden bahsedilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Ulaşılabilirlik, Kültür, Evrensel tasarım

Culture of Accessibility

Accessibility caters to an extremely wide field in the context of universal design philosophy. Accreditation is a set of highly interrelated complex components that aims to obtain service or built environment. The relationship between these three components of accreditation –technical, administrative and cultural accreditation- is not a linear process, but a loop. In this case, all three components are both causes and effects of each other. However, the problems that individuals with disabilities faced are on the basis of the lack of social cultural awareness. This circumstance affects the life quality and right to live of individuals directly. In this study, the emphasis of technical and administrative accreditation evolving with each passing day at national and international environments; and also cultural accreditation that provides feasibility and sustainability of technical and administrative data are mentioned.

Keywords:

Accessibility, Culture, Universal design,

PDF

___

A.H. Maslow, A Theory of Human Motivation, The Philosophical Library Inc., (1943)
Ö. Korkmaz, Tarihsel Süreç İçerisinde Evrensellik Düşüncesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 4(3) (2002) 155
E. Demir, İnsan Haklarının Evrenselliği Görüşü Karşısında Kültürel Rölativizm, Marmara Üniversitesi MÜFH-HAD 14(3) (2008) 209-242
Anonim, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, T.C. Resmi Gazete, No:7217, Tarih: 27/05/1949 Anonim, Türkçe Sözlük, 11. baskı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, (2010)
Anonim, Herkes İçin Ulaşılabilirliğin İyileştirilmesi - Örnek Uygulama Rehberi, ÖZİDA (T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı), Ankara, (2008)
R.L. Mace, G.J. Hardie ve J.P. Place, Accessible Environments: Toward Universal Design, Center for Accessible Housing North Carolina State University, Raleigh, NC, USA (1991)
E. Aközer, Bir “Evrensel Tasarıma Giriş” Dersinden Ne Öğrenebiliriz, “Herkes İçin Tasarım” Müfredatı Geliştirme Çalıştayı, Eskişehir, (2011) 20-31
A.E Özkul, Türkiye’de Engelli Öğrenciler ve Yüksek Öğretim, “Herkes İçin Tasarım” Müfredatı Geliştirme Çalıştayı, Eskişehir, (2011) 1-19
O. Tutal, Hâlâ Tercihli Bir Tasarım: “Herkes İçin Tasarım”, “Herkes İçin Tasarım” Müfredatı Geliştirme Çalıştayı, Eskişehir, (2011) 107-121
E.F. Arcan ve F. Evci, Mimari Tasarıma Yaklaşım: Bina Bilgisi Çalışmaları, Tasarım Yayın Grubu, İstanbul, (1999)
P.R. Oxley, Inclusive Mobility-A Guide to Best Practice on Access to Pedestrian and Transport Infrastructure, İngiltere Ulaştırma Bakanlığı Mobilite ve İçerme Birimi, (2002)
H. Ender, Ankara’da İç ve Dış Mekân Tasarımlarında Tekerlekli Sandalye Kullanıcılarının Yaşam Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mobilya ve Dekorasyon Eğitimi, Ankara, (2007)
J. Holmes-Siedle, Barrier-free Design-A Manual For Building Designers And Managers, Butterworth-Heinemann Ltd., Oxford, (1996)
Anonim, International Classification of Functioning, Disability and Health, WHO (World Health Organisation), (2001)
B. Gülmez (editör), Kültür Tarihi, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını, (2011)
Anonim, Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013) Kültür Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, (Ocak 2006)
E.D. Mishchenko, Türkiye'de Mimarlık ve Planlama Eğitiminde Evrensel Tasarım, “Herkes İçin Tasarım” Müfredatı Geliştirme Çalıştayı, Eskişehir, (2011) 50-59
Anonim, Creating A Culture of Accessibility, Halton District School Board, Burlington, ON, (2010)
E. Menda (proje yöneticisi), Engelsiz Türkiye İçin: Yolun Neresindeyiz? - Mevcut Durum ve Öneriler, Sabancı Üniversitesi Yayınları, İstanbul, (2013)
Anonim, Arts and Cultural Education at School In Europe, European Commision Education Audiovision and Culture Executive Agency, http://eacea.ec.europa.eu/education/eurydice%20 /documents/thematic_reports/113EN.pdf (Erişim tarihi: 27 Aralık 2013)
Anonim, http://www.sentezhaber.com/images/haberler/kadikoyde_engellileri_engelleyen_yol _h862jpg, (Erişim tarihi: 27 Aralık 2013)
Anonim, http://www.gazipasasahil.com/resim/haber/2012/hatal_parka_ceza_yayor.jpg, (Eri-şim tarihi: 27 Aralık 2013)