Karacakaya Mahallesi’nde Geleneksel Konut Mimarisi
Bu çalışmada Karacakaya Mahallesinde yaşayan insanların kültürel birikimlerinin ve coğrafi şartlarının kültürel peyzajın önemli bir unsuru olan meskenler üzerindeki yansımalarını belirlemek amaçlanmıştır. Meskenlerin şekillenmesinde doğal şartların yanı sıra gelenek, görenek ve ekonomik faaliyetler gibi unsurların da etkisi vardır. Meskenlerin fonksiyonel özellikleri incelendiği zaman zemin katın ekonomik faaliyetlere göre, 1. katın ise yaşamsal faaliyetlere uygun olarak dizayn edildiği görülmektedir. Ayrıca meskenler ataerkil aile yapısına hitap etmektedir. Ancak bu durum zamanla değişim göstermiş ve aile yapısında meydana gelen çözülmelerle yaşayan kişi sayışının azalması veya evlerin terk edilmesine bağlı olarak bakımsız kalan evler zamanlar yıkılmaya yüz tutmuştur. Ayakta kalan geleneksel meskenler maddi kültür varlıkları kapsamında restorasyon yapılarak koruma altına alınmalı ve kültürel turizm kaynakları olarak değerlendirilmelidir.
Anahtar Kelimeler:
Kültür, Kültürel Peyzaj, Karacakaya Mahallesi, Geleneksel Meskenler
TRADITIONAL HOUSING ARCHITECTURE in KARACAKAYA NEIGHBOURHOOD
Houses appear as areas where people carry out their vital activities. The family structure, cultural backgroung, natural environmental conditions and human environmental conditions of the residents have been influential in the shaping of these areas from past to present. It can be said that the dwellings, which are shaped under the influence of these factors, are a good guide for us when examining the relationship between people and the environment. In this study, in which the dwellings in Karacakaya Neighborhood are discussed in terms of human and natural environment interaction, necessary information was collected using the travel observation method. This information, supportd by literature review and face to face interviews in the study ares, was brought together for us in the study.
Keywords:
Culture, Karacakaya Mahallesi, Dwellings, Traditional Dwellings,
___
- Arınç, K., 2019, Doğal, Beşeri, İktisadi ve Siyasal Yönleriyle Akdeniz ve Karadeniz Bölgeleri, Erzurum.
- Bulut, İ., Değişgeç, C., Güney, H., Uzun, O., 2017, Kültürel Peyzaj Açısından Geleneksel Ağlasun Evleri, Atatürk Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(4), s.1703-1719.
- Coşkun, O., 2010, İkizdere İlçesinin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası, Ankara: Bizim Büro Basımevi.
- Çeliktaş, İ, Yurttaş, M., Karacakaya Mahallesi İle İlgili Hazırlanmış Bir Dergi.
- Doğanay, H., 2014, Türkiye Beşeri Coğrafyası (Güncelleştirilmiş 4. Baskı), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Doğanay, H., Coşkun, O., 2015, Tarım Coğrafyası (Güncelleştirilmiş 3. Baskı), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Doğanay, H., Orhan, F., 2014, Şavşat’ta Geleneksel Köy Meskenleri ve Başlıca Sorunları, Atatürk Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), s.273-297.
- Eruzun, C., 1972, Artvin ve Çevresinde Halk Mimarisi, Mimarlık Dergisi, 104, s.51-58.
- Gök, Y., Kayserili, A., 2013, Geleneksel Erzurum Evlerinin Kültürel Coğrafya Perspektifinden İncelenmesi, Doğu Coğrafya Dergisi, 18(30), s.175-216.
- Hayli, S., 2001, Erzincan Ovasında Köy Meskenleri, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), s.21-42.
- Koday, Z., 2003, Arhavi Çayı Havzasının Coğrafyası, Atatürk Üniversitesi Yayınları, Erzurum.
- Köse, A., 2007, Balıkesir Çevresinde Kırsal Avlu Peyzajı ve Değişimi, Doğu Coğrafya Dergisi, 18, s.7-38.
- Orhan, F., 2019, Kültürel Coğrafya Özellikleri ve Turistik Potansiyeli Açısından Geleneksel Artvin Evleri, Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
- Öğel, B., 1988, Türk Kültürünün Gelişme Çağları, İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları.
- Özçağlar, A. (2015). Yönetsel Coğrafya, Ankara: Nika Yayınevi.
- Özgüner, O., 1970, Köyde Mimari-Doğu Karadeniz, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları, Ankara: Apa Ofset Basımevi.
- Tarkan, M.T., 1973-b, Rize-Hopa Yöresi Coğrafi Etüdü, Atatürk Üniversitesi Yayınları.
- Tanoğlu, A., 1969, Nüfus ve Yerleşme, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul, Taş Matbaası.
- Tuna, C., 2008, Orta Karadeniz Bölgesi Sahil Kesiminde Geleneksel Mimari, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
- Tümertekin, E., Nazmiye, Ö., 2011, Beşeri Coğrafya, İnsan-Kültür-Mekan, İstanbul: Çantay Kitabevi.
- Zaman, M., 2007, Doğu Karadeniz Kıyı Dağları’nda Yaylalar ve Yaylacılık, Ata. Üni. Yay. No: 960, Fen Ede. Fak. Yay:105, Erzurum.
- Zaman, S, Cerrah, M., 2013, Doğal ve Kültürel Ortamla Etkileşimi Yönüyle Sürmene’de Çay, Fındık ve Mısır Tarımı, Doğu Coğrafya Dergisi, 16(26), s.183-212.
- Başlangıç: 2022
- Yayıncı: Atatürk Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Yavuzeli İlçesinde Nüfus Hareketleri
Coğrafi Şartların Kırsal Yerleşmeler Üzerine Etkisine Bir Örnek: (Şenyurt-Tortum)
Karacakaya Mahallesi’nde Geleneksel Konut Mimarisi
Samandağ İlçesinin Tarihi-Kültürel Mirasının Turizm Potansiyeli
Sürdürülebilir Katı Atık Yönetimi Bakımından Erzurum Şehri
Yusuf KIZILKAN, Çağlar Kıvanç KAYMAZ