XIX. YÜZYILIN ORTALARINDA KÜTAHYA'NIN GİREĞİ NAHİYESİNE BAĞLI BEZİRGÂN KÖYÜNÜN SOSYO- EKONOMİK YAPISI (TEMETTÜAT VE NÜFUS DEFTERLERİNE GÖRE)
Bu çalışmada, H. 1261/M. 1845 yılında Hüdavendigâr Eyâleti, Kütahya Livası, Gireği Nahiyesine bağlı bir köy olan Bezirgân Köyünün 8685 numaralı temettüat defteri ve nüfus defterlerinden faydalanılarak, sosyo-ekonomik yapısını ortaya koymak amaçlanmaktadır. Bu köyde yaşayan insanlar geçimlerini tarım ve hayvancılıktan sağlamaktadırlar. Bunun dışında bazı farklı ihtiyacı karşılamaya yönelik çobanlık, hizmetkârlık, değirmencilik gibi meslekler de icra edilmektedir. Bu arada Bezirgân Köyü gelirlerini tarım, hayvancılık, meslek ve diğerleri olmak üzere ele almak mümkündür. Bezirgân Köyündeki aile reisleri vergi-yi mahsusa, öşür, resm-i ganem (küçükbaş hayvan vergisi) ve kovan resmi adı altında dört kalem de vergi ödemektedirler. İşte bu gibi hususların aydınlatılması amacıyla Bezirgân Karyesi olarak adlandırılan bu yerleşim birimi çalışma alanı olarak seçilmiştir.
Anahtar Kelimeler:
Hüdavendigâr Eyaleti, Kütahya Livası, Bezirgân Köyü, Temettüat, Nüfus Defterleri, Sosyal ve Ekonomik, Vergi
THE SOCIO-EKONOMIC STRUCTURE OF DEPENDING OF GİREĞİ TOWNSHIP BEZİRGÂN VILLAGE IN THE MID 19TH CENTURY (BASED ON TEMETTIAT REGISTER AND POPULATION REGISTERS)
The present study aims at setting forth the socio-economic structure of Depending of Gireği Township Bezirgân Village in State of Hüdavendigar, Kütahya District, in the year 1261 (Hijri)/1845 (Gregorian) making use of the temettiat register numbered 8685 and populatıon registers). The people living in this village live on agriculture and animal husbandry. Other jobs are also done. For example: shepherd, servitude, milling. The income sources of Bezirgân Village can be categorized as agriculture, animal husbandry, professions and others. Also, the families in Bezirgân Village pay four kinds of taxes: speacial tax, tithe, ovine tax and bush tax. To clarify these issues, the place called as Bezirgân Village was chosen as the issue of the study.
Keywords:
State of Hüdavendigâr, District of Kütahya Gireği Township, Temettüat, Populatıon Registers, Social and Economic, Tax,
___
- -Arşiv Belgeleri
- BOA, ML. VRD. TMT., nr. 8685. BOA, C.EV., 159/7942.
- BOA, C.EV., 205/10205. BOA, MAD. d. nr. 262, s. 110. BOA, NFS. d. nr. 1554.
- BOA, NFS. d. nr. 1597. BOA, NFS. d. nr. 1598. BOA, NFS. d. nr. 1599.
- -Tetkik Eserler
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi (İkinci Baskı), İstanbul 2000.
- BİZBİRLİK Alpay, Zafer ATAR, “XIX. Yüzyıl Osmanlı Tarihinde Temettuat Defterleri'nin Yeri: Saruhan Sancağı Mütevelli Çiftliği Temettuat Defteri Örneği”, SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2009-I).
- BOZKURT Nurgül, "XIX. Yüzyılın Ortalarında Bolatlı-Dazkırı’nın Sosyo-Ekonomik Yapısı (7695 Numaralı Temettüat Defterine Göre)", History Studies, Volume 3/2 2011.
- ÇADIRCI Musa, Tanzimat Döneminde Anadolu Kentlerinin Sosyal ve Ekonomik Yapısı, TTK yay., Ankara 1997.
- DELİGÖZ Orhan, Osmanlı Ziraat ve Ticaret Gazetesi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2008.
- DEVELLİOĞLU Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara 1996.
- ELDEM Vedat, Osmanlı İmparatorluğu’nun İktisadi Şartları Hakkında Bir Tetkik, Ankara 1994. EMECEN Feridun, "Ağnam Resmi", DİA, I, (1988).
- GENÇ Mehmet, Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet ve Ekonomi, İstanbul 2005.
- GÖKMEN Ertan, “XIX. Yüzyıl Ortalarında Alaşehir’de Tarım ve Hayvancılık”, Akademik Bakış, Cilt 3, Sayı 6, Yaz 2010.
- GÜLTEN Sadullah, XVI. Yüzyılda Batı Anadolu'da Yörükler, Basılmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2008.
- HALAÇOĞLU Yusuf, Anadolu’da Aşiretler, Cemaatler, Oymaklar 1453-1650, Cilt I, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2009.
- İPŞİRLİ Mehmet, "Bezirgân", DİA, VI (1992).
- KARAL Enver Ziya, Osmanlı İmparatorluğunda İlk Nüfus Sayımı 1831, Ankara 1943. “Kile”, DİA, XXV, Ankara 2002.
- KOÇ Ercan, 19. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nde Tarım, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir 2005.
- KÜTÜKOĞLU Mübahat S., “Osmanlı İktisadi Yapısı”, Osmanlı Devleti Tarihi-II, (Edt. Ekmeleddin İhsanoğlu), İstanbul 1999.
- MUŞMAL Hüseyin, “XIX. Yüzyılın Ortalarında Çumra’nın Sosyo-Ekonomik Görüntüsü (10353 Numaralı Temettuat Defterine Göre)”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 24, Konya 2008.
- ÖZGER Yunus, “Tanzimat Öncesi Erzurum Şehrinin Demografik Yapısı”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Prof. Dr. Zeki Başar Özel Sayısı, Sayı 29, Erzurum 2006.
- PAKALIN M. Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, III, İstanbul 1993. SERTOĞLU Mithat, Osmanlı Tarih Lugatı, İstanbul 1986.
- SÜMER Faruk, "İğdir", DİA, XXI (2000). SÜMER Faruk, "Yazır", DİA, XXXXIII (2013).
- SÜMER Faruk, "Yörükler", DİA, XXXXIII (2013).
- TUNA İdris, Temettuat Defterlerine Göre Kartal’ın Sosyo-Ekonomik Yapısı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, M.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul 2004. TURAN Şakir, XIII. Yüzyılda Orta ve Doğu Anadoludan Batı Anadoluya Göçler, Basılmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya 2009.
- VARLIK Mustafa Çetin, "Germiyanoğulları", DİA, XIV, (1996).
- YAVAŞ Özcan, Kütahya Aslanapa ve Yöresi Ağzı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya 2009
- YAVUZ Fahri (Editör), Türkiye’de Tarım, Ankara 2005.
- YAVUZTÜRK Şükriye Pınar, Temettuat Defterlerine Göre Beykoz Kazasının Sosyo-Ekonomik Durumu, Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2006.
- YEDİYILDIZ Bahaeddin, “Osmanlı Toplumu”, Osmanlı Devleti Tarihi-II (Edt. Ekmeleddin İhsanoğlu), İstanbul 1999.
- YÜKSEL Hasan, “Osmanlı’da Modern Anlamda Yapılan İlk Nüfus Sayımına Göre Divriği’nin Demografik Yapısı” Nüfusbilim Dergisi, Sayı: 28-29, Yıl: 2006-2007.
- -Web Sayfaları
- http://www.Bezirgânkoyu.net/?pnum=41&pt=Bezirgân+k%C3%B6y%C3%BC+tarihi+ve+ilkler
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 1999
- Yayıncı: Dumlupınar Üniversitesi Rektörlüğü