Ali ÖZMEN, Mehtap KARAKOÇ, Eser YEŞİLDAĞ

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORLAMASI: BIST SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ENDEKSİNDE YER ALAN ŞİRKETLER ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Sürdürülebilirlik endekslerine girmenin işletmeler üzerinde sağladığı faydaların ölçülmesi günümüzde önemkazanmaktadır. Bu sebeple, BİST Sürdürülebilirlik Endeksi’nin ilk döneminde endekse giren 15 işletmenin endekssonrası dönemde finansal performanslarının ölçülmesine çalışılmıştır. Ölçüm alanı olarak işletmelerin endeks öncesive sonrası 12 çeyreklik dönemleri belirlenmiştir. İşletmelerin, bilanço ve gelir tablolarından elde edilen veriler,TOPSIS yöntemiyle tek bir puana çevrilmiştir. 15 işletmenin bilanço ve gelir tablolarındaki farklılık nedeniyleişletmeler, dört banka ve bankalar dışında kalan 11 işletme şeklinde bir ayrıma tâbi tutularak, puanlaştırılan dönemler,endeks öncesi ve sonrası aritmetik ortalamaları nezdinde karşılaştırılmıştır. Bankalar üzerinde yapılan karşılaştırmadaendekse girmenin, bankaların finansal performanslarında bir artışa neden olmadığı, aksine bankalar dışındakiişletmelerin finansal performanslarında artışın olduğu gözlemlenmiştir. Genel anlamda 15 işletmenin tümününfinansal performansları ölçüldüğünde endeks sonrası dönemde işletmelerin finansal performanslarının arttığı, ancakbu artışın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı yapılan analizlerin sonucunda tespit edilmiştir.

SUSTAINABILITY REPORTING: AN APPLICATION ON COMPANIES IN BIST SUSTAINABILITY INDEX

Measuring the benefits of entering sustainability indices on businesses is gaining importance today. For this reason, the financial performance of the 15 companies included in the index in the first period of the BIST Sustainability Index was measured in the post-index period. 12 quarterly periods before and after the index were determined as the measurement area. The data obtained from the balance sheet and income statements of the enterprises have been converted to a single score by TOPSIS method. Due to the differences in the balance sheet and income statements of the 15 enterprises, the enterprises were separated into four banks and 11 companies except for banks, and the periods scored were compared before and after the index arithmetic means. In the comparison made on banks, it was observed that entering the index didn’t cause an increase in the financial performances of the banks, on the contrary, there was an increase in the financial performances of non-banks. In general, when the financial performances of all 15 enterprises are measured, it is determined that the financial performances of the enterprises increased in the post-index period, but this increase is not statistically significant.

PDF

___

Aksoy, Ç. (2013). Sürdürülebilirlik performansının değerlendirilmesine yönelik ölçek önerisi ve Türkiye’deki işletmelerde uygulanması. Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Aktaş, F. (2017). Finansal performans analizi: Borsa İstanbul Kurumsal Yönetim Endeksinde yer alan firmalarda bir uygulama. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Altınay, A., Kaki, B., Kestane, A., Soba, M., Dinçer, Ö., & Şık, E. (2017). Sürdürülebilirlik endeksinin bankacılık sektörü hisse senedi değerlerine etkileri, BIST Sürdürülebilirlik Endeksi üzerine bir çalışma. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 17(34), 264-284.
Aras, G., Tezcan, N., Furtuna, Ö.K., & Kazak, E.H. (2017). Corporate sustainability measurement based on entropy weight and TOPSIS: A Turkish banking case study. Meditari Accountancy Research, 25 (3). 391-413.
Aydın, Y. (2017). Küresel kriz çerçevesinde katılım bankalarının ve ticari bankaların mali performanslarının TOPSIS yöntemiyle analizi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çorum.
Bayram, N., (2009). Sosyal bilimlerde SPSS ile veri analizi. Bursa: Ezgi Kitabevi.
Borghesi, S., & Vercelli, A. (2003). Sustainable globalisation. Ecological Economics, 44(1), 77- 89.
Borsa İstanbul. Borsa İstanbul Sürdürülebilirlik Endeksi. http://www.borsaistanbul.com/endeksler/bist-pay-endeksleri/surdurulebilirlik-endeksi adresinden erişildi.
Borsa İstanbul. (2014a). Şirketler için sürdürülebilirlik rehberi. http://www.borsaistanbul.com/data/kilavuzlar/surdurulebilirlik-rehberi.pdf adresinden erişildi. Borsa İstanbul. (2014b).
Borsa İstanbul sürdürülebilirlik bülteni. http://www.borsaistanbul.com/docs/default-source/yayinlar/borsa-istanbul-2014- surdurulebilirlik-bulteni.pdf?sfvrsn=4 adresinden erişildi.
Cantimur Büken, B. (2011). Tarihi kentlerin canlandırılmasına yönelik sürdürülebilir yönetim stratejileri: Balıkesir-Ayvalık örneği. Yayımlanmamış doktora tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Ceylan, Ö. (2010). Tüketicilerin çevresel sürdürülebilirlik ve ekolojik moda konusunda bilgi düzeyi, tutum ve davranışlarının belirlenmesine yönelik bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Çamlıca, Z., & Akar, G. S. (2014). Lojistik sektöründe sürdürülebilirlik uygulamaları. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 11, 101-119.
Çıtak, L., & Ersoy, E. (2016). Firmaların BİST sürdürülebilirlik endeksi'ne alınmasına yatırımcı tepkisi: olay çalışması ve ortalama testleriyle bir analiz. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 8(1), 43-57.
Dirie, M. A. (2017). Finansal performansın TOPSIS çok kriterli karar verme yöntemi ile belirlenmesi; ana metal sanayi işletmeleri üzerine bir uygulama. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Demireli, E. (2010). TOPSIS çok kriterli karar verme sistemi: Türkiye’deki kamu bankaları üzerine bir uygulama. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1), 101-112.
Ecer, F. (2019). Özel sermayeli bankaların kurumsal sürdürülebilirlik performanslarının değerlendirilmesine yönelik çok kriterli bir yaklaşım: entropi-ARAS bütünleşik modeli. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 14 (2), 365-390.
Eş, A. (2008). Sürdürülebilirlik ve firma düzeyinde sürdürülebilirlik performans ölçümü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
Gemici, R. (2017). Kurumsal yönetim ve finansal performans arasındaki ilişkinin entropi ağırlıklandırmalı TOPSIS yöntemi ile incelenmesi; BİST’te faaliyet gösteren gıda ve içecek şirketleri üzerine bir uygulama. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karabük.
International Integrated Reporting Committee. (2013). Uluslararası entegre raporlama çerçevesi. http://integratedreporting.org/wp-content/uploads/2015/03/13-12-08-THEINTERNATIONAL-IR-FRAMEWORK-Turkish.pdf adresinden erişildi.
Kalaycı, Ş. (2008). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri, Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Kestane, A. (2016). Kurumsal sürdürülebilirlik perspektifinde işletmelerin finansal performansının analizi ve yatırımcı davranışları üzerine bir araştırma: BİST sürdürülebilirlik endeksinde bir uygulama. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
Kılıçoğlu, P. (2005). Türkiye'nin çevre politikalarında sürdürülebilir gelişme. Ankara: Turhan Kitabevi Yayınları.
Kolk, A. (2004). A decade of sustainability reporting: Developments and significance. International Journal of Environment and Sustainable Development, 3(1), 51-64.
KPMG, United Nations Environment Programme, Global Reporting Initiative, & University of Stellenbosch Business School (2010). Carrots and sticks – promoting transparency and sustainability; an update on trends in voluntary and mandatory approaches to sustainable reporting. https://www.globalreporting.org/resourcelibrary/Carrots-And-SticksPromoting-Transparency-And-Sustainbability.pdf adresinden erişildi.
Longhurst, M. (ed.) (2007). Can sustainability sell ?. Mccann-Erickson World Group. United Nations Environment Programme web sitesinden erişildi: http://www.unep.fr/shared/publications/pdf/3216-CanSustainSell.pdf.
Pricewaterhousecoopers Türkiye, Sürdürülebilir Kalkınma Derneği, & İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (2011). Türkiye iş dünyası’nda sürdürülebilirlik uygulamaları değerlendirme raporu. https://www.pwc.com.tr/tr/publications/arastirmalar/pdf/pwc_surdurulebilirlik_raporu2012.pdf adresinden erişildi.
Ranganathan, J. (1998). Sustainability rulers: Measuring corporate environmental & social performance. World Ressources Institute web sitesinden erişildi: https://wriorg.s3.amazonaws.com/s3fs-public/pdf/sustainability_rulers.pdf.
Romano, R. (1998). Enpowering investors; a market approach to securities regulation. Yale Law Review, 107(5), 2364-2366.
Önder, Ş. (2017). İşletme kârlılığına kurumsal sürdürülebilirliğin etkisi: BİST’te bir uygulama. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(4), 937-956.
Santis, P., Albuquerque A., & Lizarelli, F. (2016). Do sustainable companies have a better financial performance? A study on Brazilian public companies. Journal of Cleaner Production, 133, 735-745.
Soubbotina, T. P. (2004). Beyond economic growth an ıntroduction to sustainable development (2nd ed.) (Report No. 24894). The World Bank web sitesinden erişildi: http://documents.worldbank.org/curated/en/454041468780615049/pdf/2489402nd0editio n0Beyond0economic0growth.pdf.
Talu, N. (2007). Sürdürülebilir kalkınma ve Türkiye’nin çevre politikaları. Sivil Toplum Dergisi, 5(20), 109-120.
Topal, G. (2019). Sürdürülebilirlik çalışmalarının işletmelerin finansal performansına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi Finans Enstitüsü, İstanbul.
Tunçluer, H. (2010). Sürdürülebilirlik: Kalkınma, pazarlama, mutlak organik tekstil. İstanbul: Tunçluer Yayınları.
Ulusan, H. (2009). Çevresel raporlama rehberleri ve işletme çevresel raporlarında açıklanması gereken bilgiler. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 181-206.
Yalçıner, D., & Karaatlı, M. (2018). Mevduat bankası seçimi sürecinde TOPSIS ve ELECTRE yöntemlerinin kullanılması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(2), 401-423.
Yıldırım, G., Kocamış, T. U., & Tokur, Ö. T. (2018). Sürdürülebilirlik ve firma performansı: BİST sürdürülebilirlik endeksi şirketleri üzerine bir çalışma. Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(15), 90-96.