Hasta Haklarının Hukuki Boyutu ve Korunma Yolları

Bireyin maddi ve manevi varlığının gerek iç, gerek dış, gerekse kalıtsal etmenlerden dolayı bozulması neticesinde hastalıklar meydana gelebilmektedir. Söz konusu etmenlerin tetiklemesiyle ortaya çıkan hastalıkların tedavisi, dışardan bir takım tıbbi müdahalelerin yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Bulgu, teşhis, tedavi ve bakımdan oluşan bu süreç içerisinde aktif olarak yer alan ve hasta olarak tanımlanan bireyin, işte tam bu noktada sahip olduğu bir takım hak ve ayrıcalıkları söz konusudur. Bu makalede, hasta tanımlamasına dahil olan bireyin sahip olduğu temel hasta hakları ile bu hakların korunma yol ve yöntemleri incelenecek ve hak kullanımı nedeniyle ortaya çıkabilecek hukuki sorunlar ve sorumluluklar ortaya konulacaktır.

Legal Dimension of Patient Rights and Their Protection

Illness can be simply defined as a damaging of the physical and spiritual integrity of the individual caused by internal, external or genetic factors. The treatment of these problems requires certain medical interventions to this very existence of the indivudual. The process of treatment consists of certain steps known as symptoms, diagnosis, treatment and care. In each steps of medical intervention the patient has certain rights. This article investigates fundamental rights of the patient and probable legal problems and responsibilities that emerge in treatment process from the beginningto the end.

PDF

___

AKILLIOĞLU, Tekin., İnsan Hakları -I- Kavram, Kaynaklar ve Koruma Sistemleri, AÜSBF İnsan Hakları Merkezi Yayınları No: 17, Ankara 1995.
AKSOY, Osman Gazi., “ Sağlık Kavramı ve Bireyin Yaşamında Sağlık Hakkı”, Yeni Türkiye, Yıl 7, S. 40, Temmuz-Ağustos 2001.
AYDIN, Nizamettin., “03.10.2001 Tarihli Anayasa Değişikliklerinin Temel Hak ve Hürriyetler Üzerine Etkileri”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya 2004.
AYDINER, Ahmet Hüsamettin., “Bursa’daki Hekimlerin Hasta Haklarına Yaklaşımı”, Yayımlanmamış Tıpta Uzmanlık Tezi, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp ABD, Bursa 2006.
BOSTAN, Sedat., ACUNER, Taner., YILMAZ, Gökhan., “Patient (Customer) Expectation in Hospitals”, Healty Policy, Volume 82, Issue 1, June 2007.BOZKURT, Enver., İnsan Haklarının Korunmasında Uluslararası Hukukun Rolü, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara Kasım 2003.
BOZKURT, Enver., “İnsan Hakkı Olarak Sağlık Hakkı” Sağlık Hukuku Kurultayı, Ankara 2007.
BOZKURT, Enver,, İnsan Haklarının Korunmasında Uluslararası Hukukun Rolü, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, Kasım 2003.
DEMİR, Mehmet., “Hekimlik Sözleşmesinden Doğan Sorumluluğun Koşulları”, Sağlık Hukuku Kurultayı, Ankara 2007.
DERYAL, Yahya., “Hastanın Özel Yaşamına Saygı Hakkının İki Boyutu: Hasta Sırrının Korunması ve Beden Mahremiyeti” http://www.haksay.org/index.php?q=node/110, (10.05.2008).
DERYAL, Yahya., “Hasta Hakları Bağlamında Mahremiyet ve Özel Hayata Saygı”, Sağlık Hukuku Kurultayı, Ankara 2007.
DERYAL, Yahya., “Çocuk Hastaların Hakları”, IV. Türk-Alman Tıp Hukuku Sempozyumu, Trabzon, 2007.
GÖÇMEN, Erkin., “Temel Hasta Hakları”, Güncel Hukuk, Sayı: 13, Ocak 2005.
GÖZLER, Kemal., Türk Anayasa Hukuku, Ekin Kitabevi, 1. Baskı, Bursa 2000.
GÖZLER, Kemal., İdare Hukuku Dersleri, Ekin Kitabevi, 3. Baskı, Bursa 2005.
GÖZLER, Kemal., İdare Hukuku, Cilt II, Ekin Yayınevi, Bursa 2003.
GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref., Yönetsel Yargı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2002.
HAKERİ, Hakan., Tıp Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2007.
KABOĞLU, İbrahim Ö., Özgürlükler Hukuku, Afa Yayınları, İstanbul, 1993.
KAPANİ, Münci., Kamu Hürriyetleri, Yetkin Yayınları, 7. Baskı, Ankara 1993.
KARATAŞ, Tevfik., “İdare Hukuku’nda, İdarenin Hizmet Kusuru Dolayısıyla Sorumluluğu”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu 2006.
KATOĞLU, Tuğrul., “Hekimin Cezai Sorumluluğu ve Yeni Türk Ceza Kanunu” Sağlık Hukuku ve Yeni Türk Ceza Kanunundaki DüzenlemelerSempozyumu I, Marmara Üniversitesi, İstanbul, 2007.
KEYMAN, Selahattin., “Hekimin Cezai Sorumluluğu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 35, Sayı 1-4, Yıl 1978.
KIZILYEL, Serkan., “İdarenin Sağlık Hizmetlerinden Doğan Tazminat Sorumluluğu”, Sağlık Hukuku Kurultayı, Ankara 2007.
OZANOĞLU, Hasan Seçkin., “Hekimlerin Hastalarını Aydınlatma Yükümlülüğü” Yayınlanmamış Makale, V. Türk Alman Tıp Hukuku Sempozyumu Tıp Ceza Hukukunun Güncel Sorunları, Şubat-Mart 2008.
ÖZDEMİR, M. Hakan, CAN, İ. Özgür, ERGÖREN, Akça T., HİLAL, Ahmet, ÖNDER, Mustafa, MERAL, Demet., “Midwievs and Nurses Awarenes of Patients’ Rights” Midwifery, in Pres, Corrected Proof, March 2008.
ÖZDİLEK, Ali Osman., “Tıpta Yanlış Uygulama (Malpraktis) Sebebiyle Hekimin Hukuki Sorumluluğu”, http://www.turkhukuksitesi.com/makale_300.htm (01.05.2008).
ÖZLÜ, Tevfik., “Hasta-Hekim İlişkisi” Sağlık Hukuku Kurultayı, Ankara 2007.
PAZARCI, Ayşe Almıla., “Hasta Hakları ve İdarenin Sağlık Hizmetlerinden Doğan Sorumluluğu”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale 2007.
REİSOĞLU, Safa., Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Beta BasımYayım, İstanbul 1998.
SAVAŞ, Halide., “Yargı Kararları Işığında Hekimin Sorumluluğu”, Sağlık Hukuku Kurultayı, Ankara 2007.
SERT, Gürkan., Hasta Hakları, Babil Yayınları, İstanbul 2004.
SEVİNDİK, Ebru Alıcı., “Hekimlerin Mesleki Hatalarından Kaynaklı Hukuksal ve Cezai Sorumlulukları”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü, Adana 2006.
SEVÜK, Handan Yokuş., “Tıp Ceza Hukukunda Verilerin Açıklanması” Yayınlanmamış Makale, V. Türk Alman Tıp Hukuku Sempozyumu Tıp Ceza Hukukunun Güncel Sorunları, Ankara 2008.
SÜTLAŞ, Mustafa., Hasta ve Hasta Yakını Hakları, Çivi Yazıları, İstanbul 2000.
ŞENOCAK, Zarife., “Küçüğün Tıbbi Müdahaleye Rızası”,Yayınlanmamış Makale, V. Türk Alman Tıp Hukuku Sempozyumu Tıp Ceza Hukukunun Güncel Sorunları, Şubat-Mart 2008.
UYGUN, Oktay., 1982 Anayasası’nda Temel Hak ve Özgürlüklerin Genel Rejimi, Kazancı Yayınları, İstanbul 1992.
YASİN, Melikşah., “Tıbbi Hatalardan İdarenin Sorumluluğu, Sağlık Hukuku ve Yeni Türk Ceza Kanunundaki Düzenlemeler Sempozyumu I, Marmara Üniversitesi, İstanbul 2007.
YENİSEY, Feridun., “Tedavi Açısından İlgilinin Rızası” Yayınlanmamış Makale, V. Türk Alman Tıp Hukuku Sempozyumu Tıp Ceza Hukukunun Güncel Sorunları, Şubat-Mart 2008.
YILDIRIM, Turan., “Hasta Hakları”, Sağlık Hukuku ve Yeni Türk Ceza Kanunundaki Düzenlemeler Sempozyumu I, Marmara Üniversitesi, İstanbul 2007.
ZABUNOĞLU, Yahya., İdare Hukuku Dersleri, Teksir Matbaası, Ankara 1982.
http://www.tyih.gov.tr/HASTAHAKLARI/uluslararasim1.php (31.03.2007). http://www.tyih.gov.tr/HASTAHAKLARI/uluslararasim3.php (31.03.2007). http://www.tyih.gov.tr/HASTAHAKLARI/tarihce.php (31.03.2007). http://hhp.ktu.edu.tr/index.php?sayfa=thh.htm (1.04.2007).